Nếu bạn sử dụng quá nhiều insulin thì hàm lượng đường trong máu có thể xuống mức khá thấp dẫn đến mệt mỏi, ra mồ hôi nhiều, thậm chí là co giật, mất nhận thức… Hãy học cách xử lý và phòng tránh dùng insulin quá liều để không gây hại cho sức khỏe của bạn nhé!
Insulin là một hormone quan trọng được sử dụng để điều trị cho bệnh nhân mắc tiểu đường tuýp 1 và 2. Insulin giúp các tế bào trong cơ thể hấp thụ đường một cách phù hợp và hiệu quả. Nếu được sử dụng đúng cách, insulin là thuốc cứu sinh cho bệnh nhân tiểu đường nhưng nếu dùng insulin quá liều có thể gây ra những tác dụng phụ rất nghiêm trọng.
Hãy xem các dấu hiệu của việc sử dụng quá liều insulin cũng như các bước cần thực hiện để phòng tránh tiêm insulin quá liều.
Nhận biết liều dùng insulin an toàn
Bệnh nhân tiểu đường cần cân nhắc một vài yếu tố để đảm bảo sử dụng insulin đúng liều. Các liều dùng insulin có thể khác nhau rất lớn tùy thuộc vào từng bệnh nhân. Một liều dùng phù hợp cho bệnh nhân này có thể lại là quá liều so với bệnh nhân khác.
Bác sĩ sẽ phối hợp với bệnh nhân để xác định liều dùng insulin thích hợp cho từng thời điểm, giai đoạn cụ thể. Bệnh nhân phải tuyệt đối tuân thủ liều dùng này và trao đổi với bác sĩ nếu có những bất thường xảy ra khi tiêm insulin.
Triệu chứng toát mồ hôi, run tay, lo lắng và căng thẳng là những triệu chứng cơ bản cho thấy lượng đường trong máu giảm đi. Bác sĩ gọi đó là hạ đường huyết. Tình trạng này thường xảy ra khi bệnh nhân dùng insulin quá liều.
Hạ đường huyết xảy ra với nhiều bệnh nhân mắc chứng tiểu đường và có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, phần lớn các vấn đề có liên quan đến insulin có thể được điều chỉnh nếu bệnh nhân lưu ý tránh nhầm lẫn khi sử dụng insulin.
Lưu ý tránh nhầm lẫn khi dùng insulin
Có một vài lý do dẫn tới việc sử dụng quá nhiều insulin, bệnh nhân nên lưu ý và tránh những sai lầm dưới đây.
• Đọc không kỹ hướng dẫn sử dụng: Bệnh nhân đọc hoặc hiểu nhầm hướng dẫn sử dụng ghi trên lọ hoặc xilanh. Khi bệnh nhân chưa quen với sản phẩm dược phẩm mới, bệnh nhân rất dễ mắc sai lầm này.
• Sử dụng nhầm loại insulin: Ví dụ như bệnh nhân thường sử dụng 30 đơn vị loại insulin có tác dụng kéo dài (long-acting insulin) và 10 đơn vị insulin có tác dụng ngắn (short-acting insulin), bệnh nhân có thể rất dễ nhầm lẫn liều dùng hai loại này với nhau.
• Sử dụng insulin mà không ăn: việc tiêm insulin (cả loại insulin tác dụng kéo dài hay ngắn) thường thực hiện trước bữa ăn hoặc trong khi ăn. Hàm lượng đường trong máu của bệnh nhân tăng sau khi ăn. Khi bệnh nhân tiêm insulin mà không ăn gì sẽ dẫn tới hạ đường huyết ở mức độ nghiêm trọng và gây nguy hiểm.
• Tiêm insulin vào tay hoặc chân trước khi tập thể thao: các hoạt động thể lực có thể dẫn tới giảm lượng glucose trong máu và thay đổi cách cơ thể bệnh nhân hấp thụ insulin. bệnh nhân nên chú ý tiêm insulin vào vùng không ảnh hưởng tới việc luyện tập của mình.
Khi bệnh nhân bị hạ đường huyết do sử dụng insulin quá liều, bệnh nhân có thể cảm thấy:
• Lo lắng, bồn chồn
• Nhầm lẫn, rối loại
• Cảm giác rất đói
• Cảm thấy mệt mỏi
• Khó chịu, bực dọc
• Bị toát mồ hôi
• Run cả hai tay
Nếu lượng glucose trong máu của bệnh nhân tiếp tục giảm, bệnh nhân có thể bị co giật hoặc bị ngất.
Cách xử lý khi dùng insulin quá liều
Khi phát hiện sử dụng insulin quá liều, bệnh nhân nên giữ bình tĩnh. Đa số các trường hợp sử dụng insulin quá liều có thể được điều trị tại nhà theo các bước chỉ dẫn sau đây:
• Kiểm tra đường huyết: bệnh nhân sẽ cần phải biết mình nên xử lý từ mức đường huyết như thế nào.
• Dùng đồ ngọt: Uống một nửa cốc soda hoặc nước hoa quả có vị ngọt, ăn một chiếc kẹo cứng hoặc uống một viên glucose dạng viên nén hoặc dạng gel.
• Ăn gì đó nếu chưa ăn: Nếu bệnh nhân bỏ bữa, hay ăn cái gì đó ngay. Nếu bệnh nhân ăn thứ gì đó có 15–20g carbohydrate, bệnh nhân sẽ có thể tăng lượng đường trong máu. Ngoài ra, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi.
• Kiểm tra lại lượng đường trong máu sau 15–20 phút: Nếu chỉ số này vẫn quá thấp, hãy dùng thêm 15–20g đường chuyển hóa nhanh và ăn thứ gì đó có thể. Chú ý theo dõi tình hình sau đó vài giờ.
• Kiểm tra lần nữa nếu tình hình chưa cải thiện: Nếu bệnh nhân vẫn cảm thấy những triệu chứng trên, hãy kiểm tra lại lượng đường trong máu 1 giờ sau khi ăn. Hãy tiếp tục ăn thêm các thứ khác nếu lượng đường trong máu vẫn thấp.
Hãy nhờ tới các hỗ trợ y tế nếu lượng đường trong máu vẫn thấp sau hai giờ hoặc khi bệnh nhân không cảm thấy khá hơn. Đừng lo lắng về tình trạng tăng lượng glucose trong máu quá cao trong thời gian ngắn. Việc tăng đường huyết sẽ không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe nhưng việc hạ đường huyết quá thấp có thể sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nếu bệnh nhân không tỉnh táo hoặc bị co giật… những người xung quanh cần giúp đỡ bệnh nhân. Trong trường hợp bệnh nhân bất tỉnh, người chăm sóc nên gọi 911 ngay lập tức.
Người chăm sóc có thể tìm và tiêm cho bệnh nhân glucagon. Đó là thuốc có chức năng ngược lại với insulin. Nếu bệnh nhân đã từng bị hạ đường huyết, bệnh nhân nên hỏi bác sĩ. Nếu tình trạng của bệnh nhân không được cải thiện sau một giờ điều trị tại nhà, nên gọi 911.
Cách phòng tránh dùng insulin quá liều
Dưới đây là một vài hướng dẫn để bạn có thể phòng tránh tiêm insulin quá liều.
• Tuân thủ cách sử dụng insulin nghiêm ngặt: mọi việc sẽ trở nên dễ dàng nếu bạn luôn theo đúng quy trình.
• Ăn uống đúng bữa: kể cả khi bạn không cảm thấy đói, hãy ăn một chút bánh mì hoặc uống một cốc sữa, ăn một chút hoa quả. Không nên bỏ bữa khi bạn đang dùng insulin.
• Chuẩn bị kẹo ngọt: trong trường hợp bạn có thể bị hạ đường huyết, hãy chuẩn bị sẵn trong túi bệnh nhân hoặc người đi cùng các viên kẹo ngọt. Bạn cũng nên mang theo trong xe hoặc trong túi du lịch.
• Cho bạn bè và người thân biết: Bạn cần cho người thân biết về triệu chứng và cách xử trí khi mình bị hạ đường huyết. Điều này sẽ giúp họ biết cách xử lý đúng cách trong trường hợp bạn bị hạ đường huyết và rơi vào tình trạng không tỉnh táo.
• Mang theo đồng hồ dự báo: khi hoạt động, đồng hồ này sẽ nhắc nhở bạn sử dụng insulin.
Insulin có thể giúp bạn giữ mức đường huyết ở mức an toàn và làm giảm các biến chứng của bệnh tiểu đường như mù hay đoạn chi. Tuy nhiên, bạn nên lưu ý kỹ hướng dẫn sử dụng của thuốc để phòng tránh dùng insulin quá liều dẫn đến những ảnh hưởng xấu cho sức khỏe nhé.