Dinh dưỡng trong thai kỳ là chủ đề luôn được quan tâm, bởi đây là một trong những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của thai nhi. Câu hỏi đặt ra rằng liệu đâu là những thực phẩm tốt cho bà bầu? Thai phụ cần phải dùng bao nhiêu để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ lẫn thai nhi? Hãy cùng Chúng tôi khám phá ngay qua bài viết dưới đây.
Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh khi mang thai là điều hết sức cần thiết. Bởi lẽ trong giai đoạn này, nhu cầu về dinh dưỡng của mẹ bầu tăng lên rất nhiều ( 1 ). Thực tế cho thấy, mỗi ngày thai phụ có thể cần thêm từ 350 – 500 calo trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba ( 2 ).
Chính vì thế, một chế độ ăn nếu thiếu đi các dưỡng chất quan trọng sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ ( 3 , 4 , 5 ). Chưa kể thói quen ăn uống kém và tăng cân quá mức cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ và các biến chứng khi mang thai hoặc sinh nở ( 6 ).
Nói một cách đơn giản, phụ nữ có thai nên ăn gì và việc lựa chọn thực phẩm tốt cho bà bầu sẽ giúp đảm bảo sức khỏe cả mẹ lẫn con. Hơn nữa, điều này cũng sẽ hỗ trợ bạn giảm cân dễ dàng hơn sau khi sinh. Dưới đây là 9 loại thực phẩm cần thiết cho thai kỳ:
1. Trứng – Thực phẩm tốt cho sức khỏe bà bầu
Trứng là một trong những loại thực phẩm vô cùng bổ dưỡng. Theo thống kê, mỗi quả trứng chỉ chứa khoảng 90 calo, nhưng thành phần lại có gần như mọi chất dinh dưỡng cần thiết trong thai kỳ.
Không những thế, trứng còn là nguồn protein dồi dào, đồng thời bổ sung nhiều yếu tố quan trọng cho sự hình thành và phát triển của hệ xương và não bộ thai nhi như: axit béo omega – 3, choline, vitamin D, canxi, kẽm … ( 7 )
Suốt thời gian mang thai, nếu cơ thể mẹ không được đáp ứng đủ nhu cầu về choline thì rất có nguy cơ xảy ra tình trạng dị tật ống thần kinh và suy giảm chức năng não bộ ở thai nhi ( 8 , 9 ). Theo đó, hàm lượng dinh dưỡng có một quả trứng khoảng 113 mg choline, chiếm khoảng 25% nhu cầu khuyến nghị hằng ngày về chất dinh dưỡng này (nhu cho phụ nữ mang thai là 450 mg) ( 10 ).
Trứng là loại thực phẩm vô cùng bổ dưỡng và là một cách tuyệt vời để tăng lượng dinh dưỡng tổng thể của phụ nữ mang thai. Đồng thời, trứng cũng chứa choline, một thành phần thiết yếu cho sức khỏe và sự phát triển của não bộ thai nhi.
2. Đậu lăng
Nhắc đến những thực phẩm tốt cho bà bầu không thể bỏ qua các loại đậu. Bởi lẽ, chúng là nguồn cung cấp chất xơ, protein, sắt, folate (vitamin B9) và canxi vô cùng tuyệt vời. Đây đều là những thành phần cần thiết để đảm bảo sức khỏe thai kỳ.
Đặc biệt là folate, một trong những dạng của vitamin B9, đóng vai trò quan trọng với sức khỏe của cả mẹ lẫn bé, nhất là trong tam cá nguyệt đầu tiên. Thực trạng hiện nay là hầu hết phụ nữ mang thai đều không được bổ sung đủ folate trong giai đoạn này ( 11 , 12 ).
Việc thiếu hụt folate có liên quan mạnh mẽ đến nguy cơ dị tật ống thần kinh và trẻ sơ sinh nhẹ cân. Hơn nữa, lượng folate không đáp ứng đầy đủ cũng có thể khiến con bạn dễ bị nhiễm trùng và mắc bệnh hơn trong tương lai (13 , 14 ).
Vậy nên, mẹ bầu ngay từ thời điểm đọc bài viết này nên ăn đa dạng các loại đậu bao gồm: đậu lăng, đậu Hà Lan, đậu nành, đậu phộng… Mỗi chén đậu nấu chín như vậy sẽ cung cấp từ 65 – 90% nhu cầu folate cho cơ thể. Đậu còn có nhiều chất xơ sẽ giúp mẹ bầu phòng tránh được tình trạng táo bón và trĩ thường gặp khi mang thai ( 15 ).
Các loại đậu là nguồn cung cấp tuyệt vời folate, chất xơ và nhiều chất dinh dưỡng khác. Trong đó, đậu lăng là bổ sung rất nhiều protein, sắt, canxi … thúc đẩy hình thành nên mô và cơ ở trẻ đồng thời chất xơ trong đậu chống lại chứng táo bón cho thai phụ, giúp mẹ bầu thoải mái hơn.
3. Cam, quýt
Bà bầu nên ăn gì trong thai kỳ? Chắc chắn không thể bỏ qua cam, quýt vì ngoài hương vị thơm ngon, chúng còn bổ sung rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết trong thai kỳ, nổi bật nhất là vitamin C, chất xơ, cùng hàng loạt tác nhân chống oxy hóa khác.
Theo đó, lượng vitamin C dồi dào trong cam hoặc quýt sẽ giúp cơ thể hấp thụ sắt dễ dàng hơn. Thực tế khá nhiều mẹ bầu gặp phải tình trạng thiếu sắt, từ đó dẫn đến nguy cơ thiếu máu rất nguy hiểm. Ngoài vai trò này, vitamin C cũng rất có lợi cho sức khỏe của làn da và cải thiện hệ miễn dịch ( 16 , 17 ).
Bản thân cả cam lẫn quýt đều là những loại quả có chỉ số đường huyết (Glycemic index – GI) tương đối thấp, do vậy, mẹ bầu có thể an tâm tiêu thụ mà không phải lo vấn đề đường huyết trong máu gia tăng đột ngột. Chính vì điều này mà cam, quýt trở thành giải pháp cho người mắc bệnh tiểu đường thai kỳ.
Bên cạnh đó, cam, quýt còn cung cấp nhiều nước, chất xơ, đặc biệt là folate giúp ngăn ngừa dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Ngoài ăn trực tiếp, mẹ bầu có thể dùng cam, quýt làm nước ép để uống. Tuy nhiên, bạn không nên uống quá nhiều đặc biệt là tránh dùng vào buổi tối và lúc đói sẽ rất có hại.
Các loại quả như cam, quýt chứa nhiều vitamin C, chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa và các hợp chất thực vật. Chúng có thể bù nước và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho thai phụ.
4. Thịt nạc (bò, gà, heo) – Thực phẩm tốt cho bà bầu dưỡng thai
Thịt bò, thịt lợn và thịt gà là nguồn protein chất lượng cao và cũng là những thức ăn tốt cho bà bầu.
Thị gà rất giàu protein, các khoáng chất như sắt, canxi… và các loại vitamin A, D, E, B1, B2… giúp mẹ bổ sung dinh dưỡng trong thai kỳ. Đối với thai nhi, sắt trong thịt gà giúp tạo ra các tế bào máu đỏ, giúp mẹ có đủ oxy cung cấp cho bé. Ngoài ra, thịt bò và thịt lợn cũng rất giàu chất sắt, choline và các vitamin nhóm B khác – tất cả đều cần thiết cho mẹ và đòi hỏi hàm lượng cao hơn trong thai kỳ.
Sắt là một khoáng chất thiết yếu được sử dụng bởi các tế bào hồng cầu như là một phần của huyết sắc tố. Điều quan trọng là cung cấp oxy cho tất cả các tế bào trong cơ thể bạn. Phụ nữ mang thai cần nhiều chất sắt hơn vì lượng máu của họ ngày càng tăng. Điều này đặc biệt quan trọng trong tam cá nguyệt thứ ba.
Nồng độ sắt thấp trong thời kỳ đầu và giữa thai kỳ có thể gây thiếu máu do thiếu sắt, làm tăng gấp đôi nguy cơ sinh non và nhẹ cân ở thai nhi( 18 ).
Ăn các loại thịt kèm cùng các thực phẩm giàu vitamin C, chẳng hạn như cam hoặc ớt chuông, cũng có thể giúp tăng hấp thu sắt từ bữa ăn.
Thịt nạc là một nguồn protein chất lượng cao và giàu chất sắt, choline và vitamin B, tất cả đều là những chất dinh dưỡng quan trọng trong thai kỳ
5. Bơ
Bơ là một loại trái cây khác thường vì chúng chứa rất nhiều axit béo không bão hòa đơn .Ngoài ra, loại quả này cũng rất giàu chất xơ, vitamin B (đặc biệt là folate), C, E, K cùng những khoáng chất quan trọng như kali, đồng…
Do sở hữu những thành phần quan trọng cần thiết cho thai kỳ như folate, kali nên bơ được xếp vào danh mục những loại thực phẩm tốt cho bà bầu. Như vừa đề cập, các chất béo không bão hòa đơn đóng vai trò tham gia vào quá trình hình thành nên da, não và các mô của thai nhi ( 19 ).
Lượng kali có trong bơ có thể giúp giảm tình trạng chuột rút khi mang thai – tác dụng phụ của thai kỳ đối với một số phụ nữ. Trên thực tế, bơ chứa nhiều kali hơn chuối ( 20 ).
Bơ chứa một lượng lớn axit béo không bão hòa đơn, chất xơ, folate và kali. Chúng có thể giúp cải thiện sức khỏe của thai nhi và làm giảm chứng chuột rút chân thường gặp ở phụ nữ mang thai.
6. Khoai lang
Nếu đang phân vân không biết thực phẩm nào sẽ tốt cho bà bầu thì khoai lang là một lựa chọn tuyệt vời cho bạn. Bởi lẽ, loại rau ăn củ này rất giàu beta-carotene, một hợp chất thực vật được chuyển đổi thành vitamin A trong cơ thể bạn. Dưỡng chất này rất cần thiết cho sự tăng trưởng và sự biệt hóa của các tế bào và mô trong cơ thể. Do vậy, thành phần này cũng rất quan trọng với sự phát triển của thai nhi.
Phụ nữ mang thai thường được khuyên nên gia tăng lượng bổ sung vitamin A lên 10-40% ( 21). Tuy nhiên, các bà mẹ tương lai nên tránh sử dụng nguồn vitamin A từ động vật bởi nó có thể gây độc tính nếu tiêu thụ quá mức. Do vậy, beta-carotene vẫn là nguồn cung cấp vitamin A tối ưu đối với thai phụ. Chỉ cần 100-150 gram khoai lang nấu chín đã đáp ứng đủ nhu cầu về dưỡng chất này trong ngày với mẹ bầu.
Hơn nữa, khoai lang có chứa chất xơ, có thể làm cảm giác thèm ăn, kiểm soát đường huyết và cải thiện sức khỏe tiêu hóa thông qua việc thúc đẩy nhu động ruột của cơ thể.
Khoai lang là một nguồn beta-carotene tuyệt vời,chất mà cơ thể bạn có thể chuyển hóa thành vitamin A. Trong đó, Vitamin A rất quan trọng cho sự phát triển và biệt hóa của các tế bào trong thai nhi đang phát triển của bạn.
7. Bông cải xanh
Bông cải xanh cũng như các loại rau có màu xanh đậm chứa nhiều chất dinh dưỡng bà bầu cần trong cả thai kỳ. Chúng bao gồm chất xơ, vitamin C, vitamin K, vitamin A, canxi, sắt, folate và kali.
Không những thế, bông cải xanh nói riêng hay các loại rau nhà cải đều rất giàu chất chống oxy hóa, đặc biệt là các hợp chất thực vật như sulforaphane rất có lợi cho hệ tiêu hóa và miễn dịch của cơ thể.
Do hàm lượng chất xơ cao, những loại rau này cũng có thể giúp ngăn ngừa táo bón khi mang thai, một vấn đề rất phổ biến ở phụ nữ mang thai có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bà bầu.
Ngoài ra, việc tiêu thụ các loại rau họ cải có màu xanh đậm cũng có liên quan đến việc giảm nguy cơ em bé được sinh ra bị nhẹ cân.
Nhìn chung, nhóm rau cải mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy vậy có một nhược điểm là nếu xử lý bằng nhiệt cao trong quá trình nấu nướng sẽ gây thất thoát chất dinh dưỡng. Vì thế, mẹ bầu nên chú ý kỹ vấn đề này.
Bông cải xanh chứa vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, canxi giúp tốt cho xương, chất xơ giúp tiêu hóa dễ dàng, ngăn ngừa táo bón. Hơn thế nữa, trong thời kì mang thai, chất sắt có trong cải giúp tăng tế bào máu đỏ cho bé, giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh hơn.
8. Sữa chua – Thực phẩm cực tốt cho bà bầu
Khi mang thai, mẹ bầu được khuyến cáo nên bổ sung nhiều protein và canxi hơn để đáo ứng nhu cầu của thai nhi đang phát triển. Cả hai thành phần này đều có mặt trong sữa và các sản phẩm của sữa. Thế nhưng, sữa chua lại là thực phẩm được khuyến cáo nên dùng cho mẹ bầu hơn cả. Bởi lẽ, nó sở hữu lượng canxi dồi dào hơn, đồng thời bổ sung nhiều lợi khuẩn tốt cho sức khỏe.
Lợi khuẩn trong sữa chua đóng vai trò giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Nhờ vậy mà mẹ bầu sẽ phòng tránh được những vấn đề phổ biến trong thai kỳ như táo bón, đầy hơi, chướng bụng. Ngoài ra, lợi khuẩn còn tạo ra sự cân bằng, ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây hại, cải thiện sức đề kháng cho cơ thể.
Với những đối tượng mắc phải tình trạng không dung nạp được đường sữa thì vẫn có thể dùng được sữa chua, đặc biệt là loại có chứa men vi sinh.
Việc bổ sung men vi sinh khi mang thai cũng được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ biến chứng như tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ, nhiễm trùng âm đạo và dị ứng.
Sữa chua là thực phẩm thường ngày, được hầu hết các chị em phụ nữ yêu thích vì các công dụng làm đẹp của sữa chua. Không những vậy, sữa chua còn mang lại nhiều lợi ích khác cho các chị em trong thời kì mang thai, giúp thai nhi phát triển xương tốt, ngăn ngừa sự thiếu hụt canxi của mẹ.
9. Cá hồi
Bà bầu nên ăn gì khi mang thai? Gợi ý đó là cá hồi bởi đây là thực phẩm rất giàu axit béo omega-3.
Thực tế hầu hết mọi người, bao gồm cả phụ nữ mang thai, không nhận được đủ omega-3 thông qua chế độ ăn uống của họ.
Axit béo omega-3 rất cần thiết trong thai kỳ, đặc biệt là axit béo omega-3 chuỗi dài DHA và EPA.
Loại chất này được tìm thấy với số lượng lớn trong hải sản, đóng vai trò rất quan trọng giúp xây dựng bộ não và mắt của thai nhi.
Tuy nhiên, phụ nữ mang thai thường được khuyên nên hạn chế ăn hải sản chỉ nên trong khoảng hai lần một tuần, do thủy ngân và các chất gây ô nhiễm khác có trong cá béo có thể gây hại đến mẹ bầu.
Điều này đã khiến một số phụ nữ tránh hoàn toàn hải sản, do đó hạn chế lượng axit béo omega-3 thiết yếu của họ.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những phụ nữ mang thai ăn 2 bữa 3 cá béo mỗi tuần đạt được lượng omega-3 được khuyến nghị và tăng nồng độ EPA và DHA trong máu.
Hơn nữa, cá hồi là một trong số rất ít nguồn vitamin D tự nhiên, thường thiếu trong chế độ ăn kiêng. Điều này rất quan trọng đối với nhiều quá trình trong cơ thể bạn, bao gồm cả sức khỏe xương và chức năng miễn dịch.
Cá hồi được xem là siêu thực phẩm cho mẹ bầu vì chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như các loại vitamin A, B, D… các vi chất canxi, kali, kẽm… Ngoài ra, nguồn EPA vàDHA có trong cá rất quan trọng cho sự phát triển não và mắt ở thai nhi đang phát triển. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng lượng cá hồi phù hợp để tránh dư chất hoặc nhiễm độc thủy ngân có trong cá.
Mẹ hãy ghi nhớ những thực phẩm tốt cho bà bầu và ăn uống thật đầy đủ để bé con phát triển khỏe mạnh, thông minh, có một thai kì sức khỏe và an toàn nhé!