Bạch tạng và bạch biến đều là những tình trạng giảm sắc tố do những rối loạn liên quan đến hắc sắc tố trong cơ thể. Điểm khác biệt chính giữa hai căn bệnh này là bạch tạng xảy ra do đột biến gen di truyền gây mất hoàn toàn hoặc giảm số lượng melanin – sắc tố trong da, tóc và mắt. Trong khi đó, bạch biến là tình trạng một số khu vực trên da bị mất sắc tố, khiến chúng trở nên sáng màu hơn.
Sắc tố là yếu tố đóng vai trò trong việc hình thành màu sắc da, tóc và màu mắt ở người. Khi bạn mắc phải một vấn đề nào đó liên quan đến quá trình sản xuất hắc sắc tố hoặc bị tổn thương da, màu sắc da có thể bị thay đổi, trở nên tối màu hơn (tăng sắc tố) hoặc nhạt màu đi (giảm sắc tố). Trong đó, hai trường hợp giảm sắc tố gần như vĩnh viễn và thường dễ bị nhầm lẫn đó là bạch tạng và bạch biến. Để tránh nhầm lẫn và có cách bảo vệ da cũng như điều trị phù hợp, hãy cùng phân biệt hai tình trạng này qua bài viết dưới đây nhé.
Bệnh bạch tạng là gì?
Bệnh bạch tạng là kết quả của quá trình di truyền các đoạn gene lặn từ bố và mẹ, thường là một rối loạn di truyền lặn. Sự thiếu hụt sắc tố có thể là mất hoàn toàn hoặc một phần khả năng sản xuất melanin trong cơ thể, tùy vào loại đột biến di truyền gây bệnh. Có hai loại bạch tạng chính:
- Bạch tạng da và mắt: ảnh hưởng đến cả da, mắt và tóc
- Bạch tạng mắt: chỉ gây ảnh hưởng đến mắt
Những người bạch tạng thiếu mất sắc tố melanin nên da không được bảo vệ tự nhiên dưới bức xạ cực tím từ ánh nắng mặt trời. Do đó, da dễ bị tổn thương và nhạy cảm với ánh sáng hơn bình thường. Người bệnh bạch tạng phải đối mặt với nguy cơ ung thư da cao hơn. Bệnh bạch tạng cũng liên quan đến một loạt các khiếm khuyết thị giác bao gồm chứng sợ ánh sáng (gặp khó khăn khi nhìn vào các nguồn sáng), chứng giật nhãn cầu (nhãn cầu chuyển động qua lại) và nhược thị (mờ mắt).
Cách điều trị những ảnh hưởng liên quan đến mắt ở người bạch tạng thường là phục hồi chức năng thị giác. Phẫu thuật các cơ mắt cũng có thể giúp giảm bớt tình trạng lác mắt. Rung giật nhãn cầu cũng có khả năng được kiểm soát một phần nhờ vào phẫu thuật. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị cho mỗi cá nhân sau khi đánh giá từng trường hợp cụ thể.
Không có phương pháp nào có thể chữa trị khỏi bạch tạng. Do đó, điều quan trọng nhất là phải bảo vệ da, ngăn ngừa tổn thương da và nguy cơ ung thư da dưới tác động của tia UV.
Bệnh bạch biến là gì?
Ngoài các trường hợp tiếp xúc với hóa chất độc hại, nguyên nhân gây ra bạch biến vẫn chưa được biết chính xác. Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu cho rằng tình trạng này có thể xảy ra do tình trạng tự miễn, di truyền, stress oxy hóa (các chất oxy hóa trong cơ thể xuất hiện quá nhiều) hay nhiễm virus. Bạch biến được phân chia thành hai loại cơ bản như sau:
- Thể đứt đoạn (segmental vitiligo): các vùng da mất sắc tố có xu hướng xuất hiện ở vị trí gần với rễ thần kinh của tủy sống và thường ở một bên cơ thể.
- Thế không đứt đoạn (non-segmental vitiligo): các mảng da bị mất sắc tố có khi nằm đối xứng với nhau trên cơ thể. Những vùng da mất sắc tố mới có khả năng xuất hiện thêm theo thời gian và lan ra gần như toàn bộ hay một phần cơ thể.
Các bệnh tự miễn bao gồm bệnh Addison, viêm tuyến giáp Hashimoto … thường dễ đi cùng với bệnh bạch biến. Điều này đã khiến các chuyên gia đưa ra giả thuyết nguyên nhân của bạch biến có thể là do tự miễn. Mặc dù chưa có cách chữa trị bạch biến hiệu quả, bạn có thể thử một số cách điều trị như dùng kem bôi ngoài da chứa corticoid và kết hợp với chiếu tia UV cùng với nhiều loại kem khác nhau.
Những điểm khác biệt giữa bạch tạng và bạch biến là gì?
Bản chất
- Bạch tạng là một rối loạn bẩm sinh đặc trưng bởi sự vắng mặt hoàn toàn toàn hoặc một phần sắc tố melanin trong cơ thể.
- Bạch biến là tình trạng một phần da bị mất sắc tố dẫn đến có màu nhạt và sáng hơn vùng da bình thường.
Nguyên nhân gây bệnh
- Bạch tạng: do đột biến gene di truyền gây nên.
- Bạch biến: mắc phải do một số yếu tố tác động chưa được biết rõ.
Vấn đề liên quan đến mắt
- Bạch tạng: có gây ảnh hưởng đến mắt.
- Bạch biến: không gây ảnh hưởng đến mắt.
Mức độ mất sắc tố
- Bạch tạng: hầu như toàn bộ cơ thể bị mất sắc tố.
- Bạch biến: chỉ có một vài vị trí da trên cơ thể bị mất sắc tố.
Các bệnh liên quan
- Bạch tạng: không liên quan đến các bệnh tự miễn.
- Bạch biến: có thể liên quan đến các bệnh tự miễn.
Điều trị
- Bạch tạng: vì toàn bộ cơ thể đều bị ảnh hưởng nên rất khó để che giấu làn da nhạt màu hơn bình thường. Bạn nên sử dụng kem chống nắng và các biện pháp bảo vệ da, mắt khỏi tác hại từ tia UV.
- Bạch biến: vùng da bị mất sắc tố thường dễ dàng được “che giấu” nhờ các kem, phấn che khuyết điểm. Ngoài ra, bạn có thể thử các liệu pháp quang hóa trị liệu và kem bôi ngoài da.