Biên dịch: ThS. Phạm Võ Phương Thảo
Hiệu đính: ThS.BS. Nguyễn Văn Tuy
Một người đã bị ung thư thường được gọi là người sống sót sau ung thư. Đôi khi, người đồng hành được sử dụng để mô tả một người chăm sóc người thân bị ung thư.
Không phải ai bị ung thư cũng thích từ sống sót. Những lý do lí giải có thể khác nhau. Chẳng hạn, có thể chỉ đơn giản là họ không muốn bị chú ý nhiều hơn với việc là một người bị ung thư. Hoặc nếu họ đang đối phó với bệnh ung thư mỗi ngày, họ có thể tự ám thị mình là người sống với bệnh ung thư. Do đó, họ có thể không nghĩ mình có thể là người sống sót.
Sống với ung thư là khác nhau đối với mỗi người. Nhưng hầu hết mọi người đều có niềm tin chung rằng cuộc sống sẽ khác hơn sau ung thư.
Những phản ứng phổ biến mà mọi người gặp phải sau ung thư bao gồm:
- Coi trọng cuộc sống.
- Biết chấp nhận.
- Cảm thấy lo lắng hơn về sức khỏe của họ.
- Không biết làm thế nào để đối mặt sau khi điều trị kết thúc.
Hiểu về sự sống sót
Sống sót sau ung thư có ít nhất 2 ý nghĩa phổ biến:
- Không có dấu hiệu ung thư sau khi kết thúc điều trị.
- Sống và vượt qua ung thư. Điều này có nghĩa là sự sống sót của bệnh ung thư bắt đầu từ chẩn đoán, bao gồm những người được điều trị trong một thời gian dài. Điều trị của họ có thể làm giảm nguy cơ ung thư quay trở lại hoặc giúp ngăn ngừa ung thư di căn.
Các giai đoạn sống sót
Có 3 giai đoạn sống sót:
- Sống sót trước mắt ngay từ lúc bắt đầu được chẩn đoán và đi đến kết thúc điều trị ban đầu. Điều trị ung thư là trọng tâm.
- Sống sót kéo dài bắt đầu vào cuối điều trị ban đầu và trải qua những tháng sau đó. Những ảnh hưởng của ung thư và điều trị là trọng tâm.
- Sống sót vĩnh viễn là khi nhiều năm trôi qua kể từ khi điều trị ung thư kết thúc. Ít có khả năng ung thư có thể quay trở lại. Ảnh hưởng lâu dài của ung thư và điều trị là trọng tâm.
Thống kê tỷ lệ sống
Số người mắc bệnh ung thư đã tăng lên rất nhiều trong 45 năm qua ở Hoa Kỳ. Năm 1971, có 3 triệu người mắc bệnh ung thư. Hiện nay có hơn 15,5 triệu. Khoảng 67% những người sống sót sau ung thư ngày nay đã được chẩn đoán từ 5 năm trở lên.
Khoảng 17% trong số tất cả những người sống sót sau ung thư được chẩn đoán từ 20 năm trở lên. Gần một nửa (47%) người sống sót là từ 70 tuổi trở lên. Hầu hết những người sống sót sau ung thư mắc các loại:
- 23% – ung thư vú
- 21% – ung thư tuyến tiền liệt
- 9% – ung thư đại trực tràng
- 8% – ung thư cổ tử cung, tử cung hoặc buồng trứng
- 8% – khối u ác tính
Tỷ lệ sống cao hơn có thể là do những cải tiến lớn trong phòng ngừa và điều trị ung thư như:
- Xét nghiệm sàng lọc có thể tìm thấy ung thư sớm hơn. Những xét nghiệm này bao gồm:
- Chụp nhũ ảnh cho bệnh ung thư vú
- Kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) cho bệnh ung thư tuyến tiền liệt
- Nội soi đại tràng ung thư đại trực tràng
- Xét nghiệm Pap cho ung thư cổ tử cung
- Phương pháp điều trị hiện tại đang được sử dụng theo những cách tốt hơn
- Ít tác dụng phụ, giúp điều trị theo kế hoạch đúng tiến độ
- Các phương pháp điều trị mới hơn như liệu pháp nhắm mục tiêu và liệu pháp miễn dịch
Sống sót sau ung thư: Những gì mong đợi
Khi kết thúc điều trị, người bệnh sẽ ít tiếp xúc với đội chăm sóc sức khỏe hơn. Những người sống sót có thể có:
- Hi vọng rằng điều trị kết thúc
- Không chắc chắn về tương lai
- Lo lắng thêm
- Sợ rằng ung thư sẽ quay trở lại
- Cảm giác tội lỗi về việc sống sót, mất người khác vì ung thư
- Các vấn đề về thể chất, tâm lý, tình dục hoặc khả năng sinh sản
- Tự đấu tranh
- Phân biệt đối xử trong công việc
Thay đổi trong mối quan hệ
Khi điều trị tích cực kết thúc, một số người sống sót cần phải thay đổi và các mối quan hệ có thể thay đổi. Ví dụ:
- Một số người bạn có thể trở nên thân thiết hơn, trong khi những người khác giữ mình ở một khoảng cách.
- Gia đình có thể trở nên lo lắng quá mức, hoặc có thể cảm thấy như thể họ không còn được hỗ trợ.
- Các vấn đề về mối quan hệ từ trước khi chẩn đoán ung thư có thể xuất hiện trở lại.
Bạn có thể làm gì:
- Hiểu rằng toàn bộ thay đổi của gia đình vì ung thư là họ có thể không nhận thức được.
- Làm việc thông qua những thay đổi này để có được sự hỗ trợ bạn cần.
- Duy trì mối quan hệ mở rộng.
Trở lại làm việc
Quay trở lại lịch làm việc bình thường là một cách để trở lại với một thói quen và lối sống bình thường. Hầu hết mọi người cần công việc của họ và bảo hiểm y tế mà nó cung cấp.
Người mắc bệnh ung thư có thể:
- Làm việc trong quá trình điều trị
- Dành thời gian nghỉ ngơi để điều trị và trở lại làm việc khi điều trị kết thúc
- Không thể trở lại làm việc do ảnh hưởng của bệnh ung thư hoặc điều trị
Tại nơi làm việc, bạn có thể thấy rằng:
- Đồng nghiệp có thể muốn giúp đỡ nhưng không biết làm thế nào
- Bạn được đối xử khác biệt hoặc không công bằng so với trước khi điều trị ung thư
Bạn có thể làm gì:
- Nhận ra rằng khi nào và làm thế nào bạn chia sẻ chẩn đoán của mình.
- Nếu bạn chọn nói về hành trình của mình, hãy đặt giới hạn cho những gì bạn chia sẻ.
- Hãy suy nghĩ về những gì đồng nghiệp có thể hỏi bạn về trong và sau khi điều trị. Quyết định cách bạn muốn trả lời câu hỏi của họ.
Tài liệu tham khảo
What survivorship