Loạn sản sợi cơ (Fibromuscular dysplasia – viết tắt FMD) là bệnh lý mà một đoạn ngắn của mạch máu (thường là một động mạch) bị thu hẹp do thành mạch dày ra bất thường, quá trình này gọi là “tăng sản sợi cơ.” FMD có thể ảnh hưởng đến bất kỳ mạch máu nào trong cơ thể, nhưng phổ biến nhất là mạch máu đến thận và não. Khi FDM ảnh hưởng đến mạch máu nuôi não, có thể dẫn đến đột quỵ.
Các triệu chứng của chứng loạn sản sợi cơ là gì?
Rất nhiều người mắc phải FDM không cảm thấy được triệu chứng. Tuy nhiên, một khi tình trạng này ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến não, bệnh nhân có thể cảm thấy đau đầu, đau cổ, ù tai, chóng mặt và buồn nôn. Họ cũng có thể thoáng không nhìn thấy gì ở một hoặc cả hai mắt, hay thậm chí liên tục bị mất ý thức. Rất nhiều trường hợp, các triệu chứng đầu tiên của bệnh FDM là một cơn thoáng thiếu máu não hoặc đột quỵ.
Nguyên nhân gì gây ra FDM?
Các nhà khoa học đã tím mối liên hệ giữa FMD với các gen, hormon và các yếu tố khác, nhưng vẫn chưa tìm ra nguyên nhân của bệnh. Những người có nguy cơ mắc bệnh FDM cao gồm:
- Những người hút thuốc;
- có huyết áp cao;
- Có người thân mắc bệnh FMD.
Làm sao để chẩn đoán bệnh FMD?
Có nhiều xét nghiệm để chẩn đoán bệnh FMD, nhưng có hai phương pháp phổ biến nhất là:
- Siêu âm duplex: Xét nghiệm này đo vận tốc của máu đi qua mạch máu. Nếu mạch máu bị bệnh FMD, vận tốc dòng máu tăng lên khi đi qua vùng bị hẹp lại do thành mạch máu dày lên bởi FMD.
Chụp X quang cắt lớp mạch máu: Xét nghiệm bao gồm việc tiêm một chất cản quang vào khu vực của các mạch máu bị ảnh hưởng bởi FMD. Chất cản quang này sẽ sáng lên khi gặp tia X quang, vì vậy khu vực sáng lên sẽ biểu diễn hình ảnh bên trong mạch máu. Hình dạng điển hình của các mạch máu mang bệnh FMD trên CT chụp động mạch là một “chuỗi hạt,” bởi vì vùng sáng trên máy quét CT, hay CAT scan có hình ảnh giống như một chuỗi hạt.
Điều trị FMD như thế nào?
Một số kỹ thuật được sử dụng để nong rộng các mạch máu mang bệnh FMD, phổ biến nhất là:
Nong mạch vành qua da và đặt stent:
Trong thủ tục này, một sợi dây đặc biệt gọi là “ống thông chụp động mạch” được đưa vào mạch máu ở bẹn và đi vào khu vực của mạch máu bị hẹp. Khi đó, một quả bóng kết nối với đầu ống thông được thổi lên từ từ, nong rộng khu vực mạch máu bị hẹp. Đôi khi một lưới thép đặc biệt gọi là stent cũng được đặt trong khu vực đó để tránh việc các mạch máu bị hẹp lại lần nữa.
Cắt bỏ và khâu nối: Đây là một thủ tục phẫu thuật cắt bỏ phần mạch máu bị FMD
Đặt ghép: Phương pháp này sẽ phẫu thuật cắt bỏ các phần bị bệnh của mạch máu và thay thế bằng một khúc nhỏ của một tĩnh mạch, thường là tĩnh mạch lấy từ chân.
Cắt bỏ lớp áo trong động mạch cảnh: Phương pháp này dùng để nong rộng động mạch cảnh khi nó bị thu hẹp do các bệnh lý, một trong số đó là bệnh FMD. Phẫu thuật này sẽ cắt bỏ khu vực mạch máu bị hẹp.