Khảo sát dẫn truyền dây thần kinh giúp kiểm tra xem các dây thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện có tốt và có nhanh hay không.
Chú ý: Những thông tin bên dưới chỉ là hướng dẫn chung. Các bước chuẩn bị và cách thức tiến hành có thể khác nhau giữa các bệnh viện. Hãy làm theo chỉ dẫn của bác sĩ hoặc bệnh viện nơi bạn đến khám.
Khảo sát dẫn truyền thần kinh là gì?
Khảo sát dẫn truyền thần kinh giúp bác sĩ kiểm tra xem các dây thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện có tốt và có nhanh hay không. Việc khảo sát này có thể thực hiện trong các loại bệnh lý khác nhau của hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tất cả các dây thần kinh trong cơ thể ngoại trừ phần trong não và trong tủy sống.
Các dây thần kinh hoạt động như thế nào?
Các dây thần kinh hoạt động giống như là các dây cáp dẫn điện. Chúng dùng các xung động điện để tạo dẫn truyền thông tin giữa não và tất cả các phần khác của cơ thể. Não có thể gửi tín hiệu, dưới hình thức các xung điện đi qua tủy sống để đến hệ thần kinh ngoại biên. Các dây thần kinh ngoại biên có thể là dây vận động, đến cơ và gây co cơ. Chúng có thể là dây cảm giác, đi đến các cảm thụ thể để thăm dò các cảm giác nóng- lạnh, áp lực, cảm giác sờ,… Hoặc chúng cũng có thể là dây hỗn hợp, vừa có cả thành phần vận động và thành phần cảm giác. Dây thần kinh vận động dùng các tín hiệu điện để làm co cơ. Dây thần kinh cảm giác gửi thông tin về môi trường xung quanh đến não thông qua các xung điện.
Để hoạt động tốt, hầu hết các dây thần kinh được bao bọc bởi myelin. Myelin tạo thành phần cách điện cho các dây thần kinh, giúp giữ các xung điện bên trong sợi thần kinh. Nếu mất myelin, các tín hiệu điện sẽ di chuyển chậm hơn. Tốc độ của các xung điện là một trong những điều có thể thăm dò được bằng khảo sát dẫn truyền thần kinh.
Lợi ích của khảo sát dẫn truyền thần kinh?
Khảo sát dẫn truyền thần kinh dùng để:
- Đánh giá tổn thương dây thần kinh do chấn thương.
- Kiểm tra tổn thương dây thần kinh do các bệnh lý ví dụ như đái tháo đường.
- Kiểm tra các bệnh lý tác động đến hệ thần kinh.
- Kiểm tra các dây thần kinh bị chèn ép, ví dụ hội chứng ống cổ tay.
Tiến hành khảo sát dẫn truyền thần kinh như thế nào?
Những xung điện nhỏ tạo ra bởi máy được dùng giống với các tín hiệu điện từ dây thần kinh. Dây thần kinh được kích thích bằng một xung điện nhỏ tạo bởi một điện cực dán lên da. Nếu là thần kinh dẫn đến cơ, cơ sẽ co do đáp ứng với tín hiệu điện.
Để khảo sát thần kinh cảm giác, các điện cực thường được gắn ở ngón tay hay ngón chân, cùng với điện cực khác ở cổ tay hay mắt cá,… Khi các xung điện đến các ngón tay, ngón chân, các sợi cảm giác sẽ mang các tín hiệu điện này ra khỏi tay, chân. Các điện cực tại cả tay, mắt cá ghi nhận các xung động điện khi nó đi qua đó.
Các điện cực nối với một máy tạo và ghi nhận xung. Có thể đo thời gian xung điện truyền đi trong dây thần kinh từ điện cực đầu tiên tới điện cực thứ hai. Từ thông tin này, cộng thêm việc đo khoảng cách giữa hai điện cực, ta tính được thời gian dẫn truyền của xung điện dọc theo dây thần kinh. Tốc độ dẫn truyền thường nhanh, khoảng 50-60 m/s.
Khảo sát dẫn truyền thần kinh còn dùng để đo xem độ lớn của xung điện có giảm đi khi truyền đi trên dây thần kinh hay không.
Điều gì xảy ra trong quá trình khảo sát dẫn truyền thần kinh?
Trong khi làm khảo sát này, vài điện cực được gắn lên da bạn bằng băng hay một loại bột nhão đặc biệt. Các xung điện kích thích tạo cảm giác giống như bị chích vào da. Hầu hết mọi người thấy không quá khó chịu. Khảo sát dẫn truyền thần kinh kéo dài từ 14 phút đến 1 giờ hoặc lâu hơn tùy số lượng dây thần kinh và cơ cần khảo sát.
Tôi nên chuẩn bị gì cho một lần làm khảo sát dẫn truyền thần kinh?
Thường là ít khi phải chuẩn bị gì. Bệnh viện nơi bạn khám sẽ báo cho bạn những gì bạn cần làm. Nếu bạn đang uống một loại thuốc nào đó, chẳng hạn thuốc giãn cơ hay các thuốc kháng cholinergic, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn ngưng thuốc vài ngày trước khi tiến hành khảo sát. Bạn nên nói với bác sĩ nếu bạn có đặt máy tạo nhịp hay máy khử rung.
Bạn cần giữ ấm tay chân vì nếu tay chân lạnh, tốc độ các xung điện sẽ giảm. Bạn sẽ được yêu cầu không bôi lên tay kem hay chất giữ ẩm. Mặc quần áo rộng để có thể vén áo quần lên trên khuỷu và đầu gối dễ dàng. Tháo vòng tay, nhẫn, đồng hồ khi khảo sát ở tay, và tháo tất hay dây nịt khi khảo sát ở chân.
Những tác dụng phụ hay biến chứng gì có thể xảy ra?
Nghe có vẻ đáng sợ khi có dòng điện tới da bạn, nhưng dòng điện này là rất nhỏ. Hầu hết mọi người đều dung nạp tốt và không thấy có biến chứng gì sau khi làm khảo sát này.