Bệnh thận do biến chứng tiểu đường là một loại bệnh thận tiến triển xảy ra ở những người có bệnh tiểu đường. Đại học Washington ước tính rằng 20–40% số người mắc bệnh tiểu đường sẽ mắc phải biến chứng bệnh thận.
Bệnh thận do biến chứng tiểu đường tiến triển từ từ. Thời gian trung bình để tiến triển từ giai đoạn đầu của suy thận đến giai đoạn cuối là 23 năm. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người đều tiến triển đến giai đoạn 5 của bệnh.
Nguyên nhân gì gây ra bệnh thận do tiểu đường?
Mỗi quả thận của bạn có khoảng một triệu nephron. Nephron là những cấu trúc nhỏ giúp lọc máu. Tiểu đường có thể khiến các nephron dày lên và hình thành mô sẹo, khiến chúng giảm khả năng lọc các chất thải và loại bỏ dịch ra khỏi cơ thể. Điều này gây rò rỉ một loại protein có tên là albumin vào nước tiểu, dẫn đến bệnh thận do biến chứng tiểu đường.
Nguyên nhân chính xác mà bệnh này xảy ra ở những người bị bệnh tiểu đường chưa được biết rõ. Tuy nhiên, lượng đường trong máu cao và tăng huyết áp được cho là góp phần gây ra bệnh thận do tiểu đường. Hai tình trạng trên kéo dài dai dẳng có thể làm tổn thương thận, khiến chúng không thể lọc chất thải và loại bỏ dịch dư thừa ra khỏi cơ thể.
Các yếu tố nguy cơ
Một vài yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận do biến chứng tiểu đường, chẳng hạn như:
- Phát triển bệnh tiểu đường tuýp 1 trước 20 tuổi
- Hút thuốc
Triệu chứng của bệnh thận do biến chứng tiểu đường là gì?
Các giai đoạn đầu của tổn thương thận thường không gây ra triệu chứng đáng chú ý. Bạn có thể không gặp bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối.
Các triệu chứng của bệnh thận giai đoạn cuối có thể bao gồm:
- Mệt mỏi
- Cơ thể cảm thấy không khỏe
- Mất cảm giác ngon miệng
- Đau đầu
- Da ngứa và khô
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Sưng cánh tay và chân
Bệnh thận do biến chứng tiểu đường được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ chủ yếu thực hiện các xét nghiệm máu và nước tiểu hàng năm để kiểm tra các dấu hiệu sớm của tổn thương thận. Xét nghiệm thông thường bao gồm:
Kiểm tra albumin trong nước tiểu
Xét nghiệm này giúp kiểm tra sự hiện diện của albumin trong nước tiểu. Bình thường nước tiểu không chứa albumin, do đó sự có mặt của protein này trong nước tiểu là một dấu hiệu của tổn thương thận.
Kiểm tra urê máu
Kiểm tra urê máu giúp kiểm tra sự hiện diện của nitơ urea trong máu. Nitơ urea hình thành khi protein bị phá vỡ. Nồng độ nitơ urê trong máu cao hơn so với mức bình thường có thể là một dấu hiệu của suy thận.
Xét nghiệm creatinine trong máu
Xét nghiệm này giúp đo nồng độ creatinine trong máu. Thận loại bỏ creatinine từ cơ thể bằng cách đưa creatinine tới bàng quang, rồi được đào thải cùng với nước tiểu. Nếu thận bị tổn thương, nó không thể loại bỏ creatinine từ trong máu như bình thường. Nồng độ creatinine cao trong máu đồng nghĩa với với việc thận đang không hoạt động đúng.
Sinh thiết thận
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn có bệnh thận do tiểu đường nhưng không chắc chắn, bác sĩ có thể thực hiện sinh thiết thận. Đây là một thủ thuật ngoại khoa, trong đó một mẫu nhỏ của một hoặc cả hai quả thận bị lấy đi để có thể quan sát dưới kính hiển vi.
Bệnh thận do biến chứng tiểu đường được điều trị như thế nào?
Không có cách chữa bệnh thận do tiểu đường, nhưng phương pháp điều trị có thể làm trì hoãn hoặc ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Phương pháp điều trị bao gồm kiểm soát lượng đường trong máu, giảm huyết áp thông qua các loại thuốc (khi cần thiết) và thay đổi lối sống. Bác sĩ cũng sẽ đề nghị một chế độ ăn uống đặc biệt.
Nếu bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối, bạn sẽ phải thực hiện các phương pháp điều trị xâm lấn nhiều hơn.
Thuốc
Thường xuyên theo dõi lượng đường trong máu, sử dụng liều lượng insulin thích hợp. Bạn cần dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ để giữ cho lượng đường trong máu trong tầm kiểm soát. Bác sĩ có thể kê toa thuốc ức chế men chuyển (ACE), thuốc ức chế thụ thể angiotensin II (ARB), hoặc thuốc hạ huyết áp khác để giữ cho huyết áp ổn định.
Thay đổi lối sống
Bác sĩ hoặc chuyên viên dinh dưỡng sẽ giúp bạn xây dựng chế độ ăn uống tốt cho thận. Chế độ ăn này thường ít chất béo, natri, kali, phốt pho và các chất lỏng.
Bác sĩ cũng có thể khuyến khích bạn lên kế hoạch tập thể dục để giúp giữ huyết áp ổn định và thận khỏe mạnh.
Điều trị bệnh thận do biến chứng tiểu đường giai đoạn cuối
Nếu bệnh thận tiến triển đến giai đoạn cuối, bạn sẽ cần chạy thận hoặc ghép thận bên cạnh các phương pháp điều trị cơ bản.
Chạy thận là phương pháp sử dụng một loại máy đặc biệt, chuyên dụng để lọc các chất thải ra khỏi máu thay cho thận. Nhiều người bệnh được chỉ định lọc máu 3 lần/tuần cho bốn giờ một ngày. Bạn có thể sẽ phải điều trị ít hơn hoặc nhiều hơn, tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Một lựa chọn khác cho người bệnh thận giai đoạn cuối là ghép thận. Đối với một ca ghép thận, một quả thận từ một người hiến tặng sẽ được cấy ghép vào cơ thể bạn.
Tỷ lệ thành công của việc lọc máu và ghép thận khác nhau đối với mỗi người.
Viễn cảnh đối với bệnh thận do biến chứng tiểu đường là gì?
Tiến triển của bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong một số trường hợp, bệnh thận do tiểu đường có thể gây tổn thương mắt và bệnh tim. Khi đã tiến triển đến giai đoạn cuối, nó có thể gây tử vong.
Tuy nhiên, tuân thủ kế hoạch điều trị và thay đổi lối sống như khuyến cáo có thể làm chậm tiến triển của bệnh và giữ thận khỏe mạnh lâu hơn.