Tên gốc: trifluoperazine
Tên biệt dược: Stelazine®
Phân nhóm: thuốc chống loạn thần
Tác dụng
Tác dụng của thuốc trifluoperazine là gì?
Thuốc trifluoperazine thường được dùng để điều trị một số chứng rối loạn tâm thần như tâm thần phân liệt, rối loạn tâm thần. Trifluoperazine giúp bạn cảm thấy bớt lo lắng và thoải mái hơn trong cuộc sống hàng ngày. Thuốc có thể làm giảm hành vi hung hăng và ý muốn làm tổn thương chính mình cũng như những người khác. Thuốc cũng có thể giúp giảm ảo giác (nghe/nhìn thấy những điều không có).
Trifluoperazine là một loại thuốc tâm thần thuộc nhóm thuốc chống loạn thần phenothiazine, hoạt động bằng cách khôi phục lại sự cân bằng của một số chất tự nhiên trong não. Loại thuốc này cũng được sử dụng để điều trị lo âu ngắn hạn. Tuy nhiên, có những loại thuốc an toàn hơn để điều trị lo âu nên được sử dụng đầu tiên trước khi trifluoperazine.
Một số tác dụng khác của thuốc không được liệt kê trên nhãn thuốc đã được phê duyệt, nhưng bác sĩ có thể chỉ định bạn dùng. Bạn chỉ sử dụng thuốc này để điều trị một số bệnh lý khi có chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định dùng thuốc.
Liều dùng thuốc trifluoperazine cho người lớn như thế nào?
Liều lượng thông thường cho người lớn bị tâm thần phân liệt:
Nếu dùng bằng đường uống, bạn nên dùng 2−5 mg hai lần một ngày cho liều khởi đầu: (bệnh nhân nhỏ hoặc gầy gò nên được bắt đầu vào liều lượng thấp hơn).
Liều duy trì thông thường là 15−20 mg thuốc 1 ngày, đôi khi lên đến 40 mg thuốc 1 ngày hoặc nhiều hơn trong một số trường hợp. Liều điều trị tối ưu có thể đạt được trong vòng 2 hoặc 3 tuần.
Nếu dùng bằng đường tiêm (tiêm bắp), bạn nên dùng 1−2 mg thuốc (1/2 đến 1 ml) tiêm IM sâu, 4−6 giờ tiêm 1 lần khi cần kiểm soát kịp thời các triệu chứng nghiêm trọng. Liều tối đa là 6 mg thuốc trong vòng 1 ngày, tuy nhiên, bạn sẽ hiếm khi cần dùng liều nặng như thế và chỉ trong những trường hợp rất đặc biệt liều lượng có thể vượt quá 10 mg thuốc 1 ngày. Khoảng thời gian giữa 2 lần không nên ít hơn 4 giờ vì có thể sẽ gây ra tác động tích lũy thuốc.
Liều lượng thông thường cho người lớn bị lo âu:
Bạn dùng 1 hoặc 2 mg thuốc, uống hai lần mỗi ngày, không vượt quá 6 mg 1 ngày hoặc dùng lâu hơn 12 tuần.
Liều dùng thuốc trifluoperazine cho trẻ em như thế nào?
Liều dùng thông thường cho trẻ em mắc bệnh
Nếu trẻ từ 6−12 tuổi mắc bệnh, bạn cần đưa trẻ nhập viện hoặc cần có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Nếu trẻ dùng thuốc bằng đường uống thì liều khởi đầu sẽ là 1 mg thuốc 1 lần và dùng từ 1 đến 2 lần một ngày. Liều dùng có thể được tăng dần cho đến khi các triệu chứng được kiểm soát hoặc cho đến khi xuất hiện các tác dụng phụ. Rất ít khi bác sĩ cho trẻ dùng liều lượng vượt quá 15 mg/ngày. Tuy nhiên, một số trẻ lớn hơn có các triệu chứng nặng có thể cần liều cao hơn.
Hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu về việc tiêm trifluoperazine ở trẻ em. Tuy nhiên, nếu cần đạt được kiểm soát nhanh chóng các triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ sẽ tiêm cho trẻ khoảng 1 mg (1/2 ml) thuốc một lần hoặc hai lần trong một ngày. Liều dùng nên được điều chỉnh theo cân nặng của trẻ và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Cách dùng
Bạn nên dùng thuốc trifluoperazine như thế nào?
Bạn nên sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ và kiểm tra thông tin trên nhãn để được hướng dẫn dùng thuốc chính xác. Đặc biệt, bạn không sử dụng thuốc với liều lượng thấp, cao hoặc kéo dài hơn so với thời gian được chỉ định.
Bạn có thể uống thuốc kèm hoặc không kèm với thức ăn. Tuy nhiên, bạn có thể dùng thuốc kèm với thức ăn để giảm tình trạng kích ứng dạ dày. Bên cạnh đó, bạn cần uống cả viên thuốc với 1 ly nước đầy.
Liều dùng được dựa trên tình trạng sức khỏe, độ tuổi và hiệu quả điều trị. Ở trẻ em, liều lượng cũng được tính dựa trên trọng lượng. Để giảm nguy cơ tác dụng phụ, bác sĩ có thể cho bạn để bắt đầu dùng thuốc này với liều thấp và tăng dần liều lượng thuốc. Bạn có thể nhận thấy một số tác dụng ngay sau khi bắt đầu uống thuốc và thuốc sẽ có hiệu quả rõ rệt sau 2−3 tuần.
Bạn có thể gặp các triệu chứng như dạ dày khó chịu, buồn nôn, nôn, chóng mặt và run rẩy. Để ngăn chặn những triệu chứng trong khi bạn đang dùng thuốc này, bác sĩ có thể giảm liều dần dần. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào trong quá trình sử dụng thuốc, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ.
Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Tác dụng phụ
Bạn sẽ gặp tác dụng phụ nào khi dùng thuốc trifluoperazine?
Bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu có bất cứ dấu hiệu dị ứng như phát ban, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng.
Bạn có thể sẽ gặp một số tác dụng phụ như:
- Co giật hoặc không kiểm soát được ở mắt, môi, lưỡi, mặt, tay và chân;
- Run (lắc không kiểm soát được), chảy nước dãi, nuốt khó, có vấn đề với thăng bằng hoặc đi đứng;
- Cảm thấy rất hồi hộp, bồn chồn hay kích động;
- Cơ bắp rất cứng (cứng), sốt cao, đổ mồ hôi, rối loạn, tim đập nhanh hoặc không đều;
- Giảm thị lực vào ban đêm, tầm nhìn hẹp, chảy nước mắt, tăng nhạy cảm với ánh sáng;
- Co giật;
- Buồn nôn và đau bụng, phát ban da, vàng da (hoặc mắt);
- Đi tiểu ít hơn bình thường hoặc không;
- Da nhợt nhạt, dễ bị bầm tím hoặc chảy máu, sốt, đau họng, triệu chứng bệnh cúm;
- Đau khớp hoặc sưng có sốt, sưng hạch, đau cơ, đau ngực, nôn mửa, suy nghĩ hoặc hành vi khác thường, và màu da không đồng đều;
- Nhịp tim chậm, mạch yếu, ngất xỉu, thở chậm (có thể ngừng thở).
Các tác dụng phụ ít nghiêm trọng có thể bao gồm:
- Chóng mặt, buồn ngủ, lo âu, khó ngủ (mất ngủ);
- Mắt mờ, nhức đầu;
- Khô miệng, nghẹt mũi;
- Táo bón;
- Vú sưng hoặc nóng bừng;
- Không có kinh nguyệt;
- Tăng cân, sưng ở tay hoặc chân của bạn;
- Liệt dương, khó đạt cực khoái.
Đây không phải là danh mục đầy đủ tất cả các tác dụng phụ và có thể xảy ra những tác dụng phụ khác. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
Thận trọng/Cảnh báo
Trước khi dùng thuốc trifluoperazine, bạn nên lưu ý những gì?
Trước khi dùng thuốc, bạn nên báo với bác sĩ hoặc dược sĩ nếu:
- Bạn đang mang thai hoặc cho con bú. Bạn cần phải dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ trong trường hợp này;
- Bạn dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc trifluoperazine;
- Bạn đang dùng những thuốc khác (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng);
- Bạn định dùng thuốc cho trẻ em hoặc người cao tuổi;
- Bạn đang hoặc đã từng mắc các bệnh lý như ức chế tủy xương, bệnh gan, rối loạn tế bào máu như thiếu máu, số lượng bạch cầu thấp hoặc tiểu cầu thấp.
Bạn không nên dùng thuốc này khi đang buồn ngủ, thở chậm, xung yếu hoặc không tỉnh táo (như sau khi uống rượu hoặc sử dụng các loại thuốc làm cho bạn buồn ngủ). Ngoài ra, bạn nên lưu ý không sử dụng thuốc trifluoperazine trong điều kiện tâm thần liên quan đến chứng mất trí. Trifluoperazine có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở người lớn tuổi với bệnh liên quan đến chứng mất trí.
Sử dụng thuốc trifluoperazine lâu dài có thể gây rối loạn vận động nghiêm trọng mà có thể không thể hồi phục. Các triệu chứng của rối loạn này bao gồm chuyển động không kiểm soát được ở cơ bắp của đôi môi, lưỡi, mắt, mặt, tay và chân. Càng dùng nhiều trifluoperazine, càng có nhiều khả năng bạn bị rối loạn vận động này. Các nguy cơ tác dụng phụ này cao hơn ở phụ nữ và người lớn tuổi.
Những điều bạn cần lưu ý khi dùng thuốc trifluoperazine trong trường hợp đặc biệt (mang thai, cho con bú, phẫu thuật,…)
Vẫn chưa có đầy đủ các nghiên cứu để xác định rủi ro khi dùng thuốc này trong thời kỳ mang thai hoặc cho con bú. Trước khi dùng thuốc, hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ để cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ.
Tương tác thuốc
Thuốc trifluoperazine có thể tương tác với thuốc nào?
Thuốc trifluoperazine có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc khác mà bạn đang dùng hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Để tránh tình trạng tương tác thuốc, tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng (bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng) và cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Mặc dù một số loại thuốc không nên được sử dụng với nhau, nhưng trong một số trường hợp bạn có thể sử dụng hai loại thuốc cùng nhau ngay cả khi xảy ra tương tác. Trong những trường hợp này, bác sĩ có thể sẽ thay đổi liều lượng hoặc biện pháp phòng ngừa khác nếu cần thiết.
Thuốc trifluoperazine có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống nào?
Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc trifluoperazine?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là:
- Khối u não;
- Bệnh tim, huyết áp cao;
- Bệnh thận;
- Tắc nghẽn trong đường tiêu hóa (dạ dày hoặc ruột);
- Ung thư vú tiền sử hay hiện tại;
- Bệnh tăng nhãn áp;
- Co giật hoặc động kinh;
- Khối u tuyến thượng thận;
- Phì tuyến tiền liệt hoặc vấn đề về đi tiểu.
Bảo quản thuốc
Bạn nên bảo quản thuốc trifluoperazine như thế nào?
Bạn nên bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm và tránh ánh sáng. Không bảo quản trong phòng tắm hoặc trong ngăn đá. Bạn nên nhớ rằng mỗi loại thuốc có thể có các phương pháp bảo quản khác nhau. Vì vậy, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn bảo quản trên bao bì hoặc hỏi dược sĩ. Giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.
Bạn không nên vứt thuốc vào toilet hoặc đường ống dẫn nước trừ khi có yêu cầu. Thay vì vậy, hãy vứt thuốc đúng cách khi thuốc quá hạn hoặc không thể sử dụng. Bạn có thể tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc công ty xử lý rác thải địa phương về cách tiêu hủy thuốc an toàn.
Dạng bào chế
Thuốc trifluoperazine có những dạng và hàm lượng nào?
Trifluoperazine có dạng viên nén và thuốc tiêm hàm lượng 1 mg, 2 mg, 5 mg và 10 mg.