Khi hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng bất thường với một cái gì đó mà bạn ăn hoặc uống, nó được biết đến như chứng dị ứng thức ăn (bệnh dị ứng thực phẩm). Theo nghiên cứu và giáo dục thực phẩm Dị ứng dục (RAR), ước tính rằng có khoảng 15 triệu người Mỹ bị dị ứng thực phẩm, trong đó phần lớn là trẻ em. Cứ 13 trẻ em ở Hoa Kỳ thì có 1 em bị dị ứng thực phẩm.
Dị ứng thực phẩm có thể ảnh hưởng đến làn da, đường tiêu hóa, các cơ quan hô hấp hoặc tim mạch. Nhiều loại thực phẩm có thể gây dị ứng, nhưng 8 loại dưới đây chiếm đến 90% dị ứng thực phẩm:
- Sữa bò
- Trứng
- Đậu phộng
- Cá
- Hải sản có vỏ (tôm, cua, sò…)
- Các loại hạt (như hạt điều hoặc quả óc chó)
- Lúa mì
- Đậu nành.
Khi dị ứng thực phẩm, bạn có thể gặp triệu chứng như thế nào?
Các triệu chứng của dị ứng thực phẩm có thể ở mức độ từ nhẹ đến nặng và chúng có thể đến đột ngột hoặc phát triển hơn sau vài giờ. Vì hệ thống miễn dịch của con người có thể phản ứng với một lượng rất nhỏ các chất gây dị ứng, dị ứng thức ăn là đặc biệt nguy hiểm và có khả năng đe dọa đến tính mạng, đặc biệt là khi hơi thở bị ảnh hưởng. Vì thế, những người bị bệnh hen suyễn rất dễ mắc phản ứng dị ứng gây tử vong do thực phẩm.
Dị ứng thực phẩm ở dạng nhẹ có thể bao gồm:
• Hắt hơi
• Nghẹt mũi hay chảy mũi
• Ngứa, chảy nước mắt
• Sưng
• Phát ban
• Co thắt dạ dày
• Tiêu chảy.
Nhưng bạn sẽ được chẩn đoán là bị dị ứng ở mức độ nặng, nghiêm trọng nếu thấy:
• Khó thở hoặc thở khò khè
• Sưng môi, lưỡi hoặc họng
• Phát ban (nổi mẩn ngứa, nổi đốm và lớn lên)
• Chóng mặt hoặc ngất
• Buồn nôn hoặc nôn.
Tìm hiểu về dị ứng sữa
Dị ứng sữa là một phản ứng với sữa hay casein (đó là các protein có trong sữa bò). Tình trạng này không giống như bệnh không dung nạp lactose. Dị ứng sữa đã được nghiên cứu nhiều hơn các dị ứng thức ăn khác.
Tin xấu là các trẻ em bị dị ứng với sữa có nhiều khả năng phát triển các phản ứng dị ứng với các loại thực phẩm khác như trứng, đậu nành và đậu phộng.
Hầu hết trẻ em bị dị ứng với sữa cũng phát triển một hoặc nhiều bệnh dị ứng khác như hen, viêm mũi dị ứng, hay chàm.
Tình trạng dị ứng với trứng xảy ra như thế nào?
Dị ứng với trứng thường xảy ra nhất ở trẻ em và thường được chữa khỏi khi còn nhỏ. Tuy nhiên, một số người có thể vẫn còn dị ứng với trứng suốt cuộc đời của họ. Họ có thể bị dị ứng với một loại protein nhất định trong lòng đỏ hoặc lòng trắng trứng. Trường hợp khác là người bị dị ứng với lòng đỏ trứng có thể ăn được lòng trắng trứng và ngược lại. Nhiều bệnh nhân khác lại bị dị ứng với cả hai.
Dị ứng với đậu phộng không hề đơn giản!
Trẻ em bị dị ứng với đậu phộng hiếm khi thoát khỏi khỏi sự nhạy cảm với đậu phộng, do đó dị ứng đậu phộng thường là một rối loạn suốt đời. Vì vậy, dị ứng đậu phộng đặc biệt nghiêm trọng. Tình cờ tiếp xúc với đậu phộng có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong cuộc sống của bạn. Thậm chí, một số rất ít người khi bị dị ứng đậu phộng có thể dẫn đến sốc phản vệ. Đây là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể hạn chế hô hấp hoặc khiến tim ngừng đập.
Sốc phản vệ đòi hỏi được cấp cứu ngay lập tức bằng cách tiêm epinephrine (EpiPen). Bệnh nhân cần được theo dõi trong vài giờ sau khi tiêm để chắc chắn rằng các triệu chứng không quay trở lại.
Các loại dị ứng khác
Dị ứng thường ít được biết đến là dị ứng với đậu nành và lúa mì. Tương tự như vậy, dị ứng ít được biết là dị ứng với cá, động vật có vỏ, hạt cây.
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh dị ứng thực phẩm như thế nào?
Dị ứng thực phẩm thường được chẩn đoán tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Nếu các triệu chứng của bệnh nhân đều nhẹ, bác sĩ có thể khuyên bạn nên soạn một cuốn nhật ký thực phẩm để ghi lại tất cả các loại thực phẩm bạn đã ăn hoặc uống để xác định thủ phạm. Một cách khác để chẩn đoán dị ứng thức ăn nhẹ là loại bỏ các loại thực phẩm nhất định từ chế độ ăn uống và sau đó từ từ ăn chúng trở lại để tìm ra nếu triệu chứng tái xuất.
Trong nhiều trường hợp dị ứng nặng, nghiệm pháp da hoặc xét nghiệm máu có thể xác định trứng, sữa, hạt và động vật có vỏ gây dị ứng.
Bạn nên điều trị dị ứng thực phẩm bằng cách nào?
Cũng như các loại bệnh dị ứng khác, phòng tránh là liều thuốc tốt nhất. Bất cứ ai bị dị ứng với thực phẩm nên cẩn thận khi mua thực phẩm tại siêu thị hay nhà hàng để đảm bảo rằng không có dấu vết của các chất gây dị ứng trong thực phẩm hoặc các bữa ăn.
Triệu chứng nhẹ hơn có thể không đòi hỏi bất kỳ điều trị nào cả, hoặc bạn có thể mua thuốc kháng histamin (thuốc này không cần kê toa) để giải quyết các triệu chứng.
Đối với phản ứng dị ứng nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê toa thuốc chứa steroid. Steroid có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng và không nên được sử dụng nhiều ngày với mỗi đợt điều trị. Do đó, bạn không được tự ý mua mà phải xin ý kiến bác sĩ khi sử dụng loại thuốc này.