Điều trị vô sinh

Vô sinh là gì?

Vô sinh được định nghĩa là không mang thai sau 1 năm có quan hệ tình dục đều đặn mà không sử dụng biện pháp tránh thai (xem bài Khám vô sinh). Vô sinh có thể do một số yếu tố gây ra. Các yếu tố từ người đàn ông hay phụ nữ đều có thể góp phần gây vô sinh.

Các phương pháp điều trị vô sinh?

Các phương pháp điều trị vô sinh phụ thuộc vào nguyên nhân gây vô sinh. Những thay đổi về lối sống, thuốc, phẫu thuật hay kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART) có thể được đề xuất. Nhiều cách điều trị khác nhau có thể phối hợp để nâng cao kết quả. Vô sinh thường có thể điều trị thành công ngay cả khi không tìm được nguyên nhân nào.

Những thay đổi về lối sống có thể làm tăng khả năng thụ thai

Nếu các yếu tố liên quan đến lối sống được phát hiện, bạn có thể sẽ cần phải giảm hoặc tăng cân, tập thể dục nhiều hơn hoặc ít hơn. Bạn và bạn tình có thể cần giảm sử dụng chất có cồn, bỏ thuốc lá hay ngừng sử dụng các loại thuốc trái phép.

Phẫu thuật được sử dụng như thế nào để điều trị vô sinh ở phụ nữ?

Ở nữ giới, phẫu thuật có thể điều trị các ống dẫn trứng bị tắc nghẽn hay tổn thương. Phẫu thuật được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung, thường liên quan đến vô sinh (xem bài Lạc nội mạc tử cung).

Phẫu thuật được sử dụng như thế nào để điều trị vô sinh ở nam giới?

Ở nam giới, phẫu thuật có thể được sử dụng để điều trị một vài vấn đề gây vô sinh. Một vấn đề phổ biến dẫn đến tình trạng vô sinh ở nam giới là giãn tĩnh mạch thừng tinh, đôi khi có thể điều trị bằng phẫu thuật.

Những vấn đề về hormone ở phụ nữ được điều trị như thế nào?

Nồng độ bất thường của các hormone có thể gây ra rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng. Ví dụ, hội chứng buồng trứng đa nang là một tình trạng trong đó một số hormone có nồng độ bất thường và chu kỳ kinh nguyệt không đều đặn hay không có. Đó là một nguyên nhân thường gặp của vô sinh. Tình trạng này thường được điều trị bằng cách thay đổi về lối sống hay dùng thuốc. Progesterone có thể được sử dụng để điều trị một vài vấn đề về rụng trứng. Các rối loạn về hormone khác có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở phụ nữ như bệnh tuyến giáp nên được kiểm tra và loại trừ.

Thế nào là gây rụng trứng?

Gây rụng trứng là việc sử dụng các thuốc để làm cho buồng trứng của người phụ nữ phóng thích ra một trứng. Phương pháp này được sử dụng khi sự rụng trứng không đều đặn hoặc hoàn toàn không xảy ra và các nguyên nhân khác đã được loại trừ. Tuy nhiên, một số trường hợp thuốc sử dụng lại gây rụng nhiều trứng hơn mong đợi, gọi là đa phóng noãn.

Gây rụng trứng được thực hiện như thế nào?

Thuốc hay được dùng để gây rụng trứng nhất là Clomiphene Citrate. Khoảng 40% phụ nữ thụ thai nhờ sử dụng thuốc này trong vòng sáu chu kỳ kinh nguyệt. Các tác dụng phụ thường nhẹ, bao gồm những cơn bốc hỏa, ngực căng đau, buồn nôn và thay đổi tâm trạng thất thường.

Những thuốc nào ngoài Clomiphene Citrate được sử dụng để gây rụng trứng?

Nếu Clomiphene Citrate không thành công, các loại thuốc được gọi là Gonadotropin có thể được sử dụng để gây rụng trứng. Gonadotropin còn được sử dụng khi cần nhiều trứng cho ART hoặc các phương pháp điều trị vô sinh khác. Đây gọi là gây rụng nhiều trứng hay đa phóng noãn.

Gonadotropin được sử dụng như thế nào?

Gonadotropin được cho vào giai đoạn đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Xét nghiệm máu và siêu âm được sử dụng để theo dõi sự phát triển và trưởng thành của các nang noãn (các túi nhỏ chứa trứng bên trong). Khi kết quả của các xét nghiệm này cho thấy các nang noãn đã đạt được kích thước nhất định, một thuốc khác gọi là human chorionic gonadotropin (hCG) có thể được cho sử dụng. Thuốc này có tác dụng kích thích rụng trứng.

Những nguy cơ có liên quan đến phương pháp gây rụng trứng?

Sinh đôi xảy ra ở 10% phụ nữ được điều trị với Clomiphene Citrate, sinh ba hoặc nhiều hơn hiếm gặp. Nguy cơ đa thai là cao hơn khi Gonadotropin được sử dụng, có đến 30% trường hợp thụ thai với Gonadotropin là đa thai. Khoảng 2/3 những trường hợp này là sinh đôi và 1/3 là sinh ba hoặc hơn.

Gây rụng trứng có thể dẫn đến hội chứng quá kích buồng trứng. Phần lớn các trường hợp này là nhẹ. Với các trường hợp nghiêm trọng, việc nhập viện là cần thiết.

Thế nào là bơm tinh trùng vào buồng tử cung?

Với phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung, một lượng lớn tinh trùng khỏe mạnh được đưa vào tử cung vào gần thời điểm rụng trứng. Phương pháp này thường được sử dụng cùng với gây rụng trứng hoặc gây rụng nhiều trứng. Bạn tình của người phụ nữ hoặc một người hiến tặng sẽ cung cấp tinh trùng. Tinh trùng đã được thu nhận trước đó và trữ lạnh cũng có thể được sử dụng.

Những nguy cơ của phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung?

Nếu các thuốc gây rụng trứng được sử dụng với phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung, đa thai có thể xảy ra. Nếu có quá nhiều trứng phát triển trong chu kỳ điều trị, việc bơm tinh trùng có thể bị hủy bỏ để tránh nguy cơ đa thai.

Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART) là gì?

ART bao gồm tất cả các phương pháp điều trị vô sinh trong đó trứng và tinh trùng được lấy ra ngoài cơ thể và thao tác trong phòng lab để cho thụ tinh với nhau. ART thường bao gồm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Trong IVF, tinh trùng được kết hợp với trứng trong phòng lab để tạo thành phôi và phôi sẽ được chuyển vào trong tử cung. IVF được thực hiện trong các trường hợp vô sinh do những nguyên nhân sau:

• Ống dẫn trứng bị tổn thương hay tắc nghẽn mà không điều trị được bằng phẫu thuật
• Một số yếu tố gây vô sinh ở nam giới
• Lạc nội mạc tử cung nặng
• Suy buồng trứng sớm
• Vô sinh không rõ nguyên nhân

Tỉ lệ thành công của ART?

Các Trung tâm Kiểm soát và Phòng bệnh sẽ đưa thông tin này lên website của họ (Centers for Disease Control and Prevention). Tỉ lệ thành công cũng được nêu ra trên website của Hội Kỹ thuật Hỗ trợ Sinh sản (SART).

Thụ tinh trong ống nghiệm

Thụ tinh trong ống nghiệm được thực hiện như thế nào?

IVF được tiến hành theo các chu kỳ. Có thể phải mất hơn một chu kỳ để có được thành công. Tinh trùng được lấy từ bạn tình của bạn hoặc từ một người hiến tặng. Tinh trùng có thể được thu nhận và trữ lạnh để sử dụng sau đó với IVF. Sự rụng trứng thường được kích thích bởi Gonadotropin do đó sẽ có nhiều trứng phát triển. Trứng cũng có thể được lấy từ một người hiến tặng. Trứng đã được trữ lạnh trước đó cũng có thể được sử dụng.

Các trứng sau khi trưởng thành sẽ được lấy ra khỏi buồng trứng. Tinh trùng khỏe mạnh được tiêm vào trứng trong phòng lab. Các trứng này được kiểm tra vào ngày tiếp theo để xem chúng đã được thụ tinh hay chưa. Một vài ngày sau, một hay một vài phôi sẽ được đưa vào tử cung của bạn. Phôi có thể nhận từ một người hiến tặng. Những phôi khỏe mạnh nếu không được đưa vào tử cung sẽ được trữ lạnh và bảo quản để sử dụng sau.

Thế nào là tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI)?

Thỉnh thoảng, một tinh trùng duy nhất sẽ được tiêm vào mỗi trứng. Phương pháp này gọi là ICSI. ICSI được đề nghị nếu tinh trùng của bạn tình của bạn bị bất thường. Trong ICSI, chỉ cần duy nhất một tinh trùng khỏe mạnh cho mỗi trứng. Vài ngày sau đó, một hoặc một vài phôi sẽ được đưa vào tử cung qua đường âm đạo.

Những nguy cơ nào liên quan đến IVF?

Khi thực hiện IVF, nguy cơ đa thai sẽ cao hơn. IVF còn liên quan đến nguy cơ tăng các dị tật bẩm sinh. Những dị tật này bao gồm chẻ vòm, các vấn đề về tim và các vấn đề với ống tiêu hóa. Tuy nhiên, về tổng thể, sự tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh là khá nhỏ.

Những bước nào có thể thực hiện để giúp ngăn ngừa đa thai khi thực hiện IVF?

Nhiều việc có thể thực hiện để giúp ngăn ngừa đa thai. Nếu kết quả của các xét nghiệm cho thấy quá nhiều trứng đang phát triển, liều hCG dùng để kích thích rụng trứng có thể bị hoãn hay hủy. Bác sỹ cũng có thể giới hạn số lượng phôi đưa vào tử cung của bạn.

Chú giải

• Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART): Một nhóm các phương pháp điều trị vô sinh trong đó một trứng được thụ tinh với một tinh trùng ở ngoài cơ thể; trứng đã thụ tinh sau đó sẽ được chuyển vào tử cung.
• Trứng: tế bào sinh sản ở nữ được sản xuất và phóng thích từ buồng trứng; còn được gọi là noãn.
• Phôi: cá thể đang phát triển từ thời điểm bắt đầu hình thành trong tử cung đến hết 8 tuần đầu của thai kỳ.
• Lạc nội mạc tử cung: Tình trạng trong đó những mô tương tự với lớp lót bình thường của tử cung được tìm thấy bên ngoài tử cung, thường là ở buồng trứng, ống dẫn trứng và các cấu trúc khác trong vùng chậu.
• Ống dẫn trứng: Các ống dẫn nơi trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung.
• Nang noãn: Các cấu trúc dạng túi nơi trứng phát triển bên trong buồng trứng.
• Hormone: Chất được sản xuất bởi cơ thể để điều khiển chức năng của các cơ quan khác nhau.
• Human Chorionic Gonadotropin (hCG): Một hormone được sản xuất trong thai kỳ, sự có mặt của chất này là căn bản cho hầu hết các xét nghiệm thử thai. Ngoài ra, hCG còn có thành phần giống hormone LH, nên còn được sử dụng thay thế LH để kích thích rụng trứng.
• Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Một thủ thuật trong đó một trứng được lấy ra từ buồng trứng của người phụ nữ, thụ tinh trên đĩa trong phòng thí nghiệm với một tinh trùng của người đàn ông và sau đó được đưa trở lại vào tử cung của người phụ nữ để bắt đầu một thai kỳ.
• Đa thai: Sự mang thai trong đó có hai hợp tử hoặc hơn.
• Hội chứng quá kích buồng trứng: Một tình trạng gây ra bởi sự đáp ứng kích thích quá mức của các buồng trứng, dẫn đến các buồng trứng sưng đau và có dịch trong ổ bụng và phổi.
• Buồng trứng: Hai tuyến, nằm hai bên của tử cung, chứa các trứng để phóng thích khi rụng trứng và sản xuất ra các hormone.
• Sự rụng trứng: Sự phóng thích một trứng từ một trong hai buồng trứng.
• Hội chứng buồng trứng đa nang: Một tình trạng được xác định bởi 2 trong 3 đặc điểm sau: sự hiện diện của rất nhiều nang trứng trong các buồng trứng, chu kỳ kinh nguyệt không đều và sự tăng nồng độ của các hormone nhất định.
• Suy buồng trứng sớm: Một tình trạng trong đó sự rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt chấm dứt trước năm 35 tuổi.
• Progesterone: Một hormone nữ được sản xuất ở các buồng trứng và giúp chuẩn bị lớp lót của tử cung cho sự mang thai.
• Quan hệ tình dục: Hành vi trong đó dương vật của nam được đưa vào âm đạo của nữ (còn gọi là “giao hợp” hay “làm tình”).
• Tinh trùng: Một tế bào của đàn ông được sản xuất trong các tinh hoàn và có thể thụ tinh với một trứng của phụ nữ.
• Siêu âm: Một xét nghiệm trong đó sóng siêu âm được sử dụng để kiểm tra các cấu trúc bên trong.
• Tử cung: Một cơ quan có thành phần chính là cơ, nằm trong vùng chậu của nữ, chứa đựng và nuôi dưỡng cho bào thai đang phát triển trong suốt quá trình mang thai.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Sự giãn các tĩnh mạch ở bìu.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào hãy trao đổi với bác sĩ sản phụ khoa.

Tài liệu tham khảo

Treating Infertility – FAQ137 Genecologic Problems – The American College of Obstetricians and Gynecologists