Cao huyết áp có thể dẫn đến đột quỵ, đau tim, suy thận và gây nguy cơ xấu cho mắt. Bạn nên biết về những nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp phòng chống tốt nhất nhé.
Cao huyết áp là một tình trạng bệnh vô cùng phổ biến, về lâu dài áp suất của máu tác động lên các thành động mạch sẽ đủ cao đến mức gây ra các vấn đề về sức khỏe như bệnh tim.
Bệnh huyết áp được xác định bởi cả lưu lượng máu được bơm và lưu lượng máu bị cản lại trong động mạch. Lượng máu được bơm càng nhiều và động mạch càng hẹp thì chỉ số huyết áp càng cao.
Bạn có thể gặp tình trạng cao huyết áp trong nhiều năm, nhưng bệnh lại không có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, ngay cả khi không thấy xuất hiện các triệu chứng, bạn vẫn có thể phát hiện bệnh do sự tổn thương đến mạch máu và tim. Tình trạng huyết áp cao không kiểm soát sẽ làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bệnh đau tim và đột quỵ.
Một khi đã biết mình có huyết áp cao, bạn nên đến bác sĩ ngay để kiểm soát huyết áp nhé.
Các triệu chứng và dạng bệnh cao huyết áp
Hầu hết bệnh nhân gặp tình trạng cao huyết áp đều không có dấu hiệu hoặc triệu chứng, ngay cả khi các chỉ số huyết áp đã đạt đến mức cao cực kỳ nguy hiểm.
Một vài bệnh nhân có thể gặp tình trạng nhức đầu, thở không sâu hoặc chảy máu cam, nhưng những dấu hiệu và triệu chứng này thường không cụ thể và không xuất hiện cho đến khi tình trạng huyết áp cao đã đến giai đoạn nguy hiểm hoặc nguy hiểm đến tính mạng.
Một trong những vấn đề nguy hiểm nhất của bệnh cao huyết áp đó chính là bạn không hề biết mình đang mắc bệnh. Trên thực tế, gần 1/3 số bệnh nhân huyết áp cao không hay biết về tình trạng của mình. Cách duy nhất để biết huyết áp của bạn có bình thường hay không chính là đo huyết áp thường xuyên. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có người thân hoặc bản thân bị huyết áp cao.
Nếu chỉ số huyết áp của bạn rất cao, bạn có thể sẽ nhận thấy một số triệu chứng bao gồm:
- Đau đầu dữ dội;
- Mệt mỏi hoặc lú lẫn;
- Các vấn đề về thị lực;
- Đau thắt ngực;
- Khó thở;
- Tim đập bất thường;
- Tiểu ra máu;
- Ngực, cổ hoặc tai đập nhanh.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy đến khám bác sĩ ngay lập tức. Bạn có thể gặp tình trạng tăng huyết áp đột ngột dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Bệnh cao huyết áp nếu không được điều trị sẽ dẫn đến các bệnh nghiêm trọng bao gồm đột quỵ, bệnh tim, suy thận và các vấn đề về mắt.
Đột quỵ
Chứng huyết áp cao không kiểm soát làm tăng nguy cơ đột quỵ của người bệnh lên gấp 4–6 lần. Theo thời gian, bệnh cao huyết áp sẽ dẫn đến chứng xơ vữa động mạch và khiến các động mạch lớn cứng lại. Dần dần, tình trạng này sẽ làm tắc nghẽn các mạch máu nhỏ trong não. Huyết áp cao cũng có thể gây ra sự suy yếu của các mạch máu não, khiến chúng căng phồng lên và vỡ ra. Nguy cơ đột quỵ có liên quan trực tiếp đến mức độ bệnh cao huyết áp.
Bệnh tim
Bệnh tim do cao huyết áp là nguyên nhân số một gây tử vong. Bệnh liên quan đến một nhóm chứng rối loạn bao gồm suy tim, thiếu máu cục bộ, bệnh tim do cao huyết áp và phì đại tâm thất trái (sự dày lên của cơ tim).
Bệnh thận
Cao huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh thận và suy thận (bệnh thận giai đoạn cuối).
Chứng cao huyết áp gây tổn thương đến các mạch máu và các bộ lọc của thận, khiến cho việc loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể trở nên rất khó khăn. Một khi người bệnh được chẩn đoán mắc bệnh thận giai đoạn cuối, họ phải trải qua quá trình thẩm tách thận – một quá trình làm sạch máu – hoặc cấy ghép thận nếu cần.
Bệnh về mắt
Ngoài việc gây ra các vấn đề về tim và thận, bệnh huyết áp cao nếu không điều trị cũng có thể ảnh hưởng đến thị lực và dẫn đến bệnh về mắt. Bệnh cao huyết áp gây tổn thương các mạch máu trong võng mạc – vùng phía sau mắt, nơi tập trung các hình ảnh. Tình trạng này được biết đến như bệnh võng mạc do tăng huyết áp. Sự tổn thương ở mắt có thể rất nghiêm trọng nếu không điều trị bệnh cao huyết áp.
Nguyên nhân gây bệnh cao huyết áp
Có hai dạng bệnh cao huyết áp:
Cao huyết áp nguyên phát
Đối với hầu hết người lớn, không có nguyên nhân hay triệu chứng nào gây ra cao huyết áp. Loại huyết áp này được gọi là tăng huyết áp cơ bản (cần thiết), có xu hướng phát triển dần theo thời gian.
Tăng huyết áp thứ phát
Một số người bị huyết áp cao do một tình trạng tiềm ẩn gây ra. Loại huyết áp này được gọi là cao huyết áp giai đoạn hai, có xu hướng xuất hiện đột ngột và khiến cho huyết áp cao hơn so với huyết áp cơ bản. Các bệnh lý và một số loại thuốc khác nhau có thể dẫn đến chứng tăng huyết áp giai đoạn hai bao gồm:
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ;
- Các vấn đề về thận;
- U tuyến thượng thận;
- Các vấn đề về tuyến giáp;
- Một số khuyết tật bẩm sinh trong các mạch máu;
- Một số loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc trị cảm lạnh, thuốc làm tan máu, thuốc giảm đau không kê toa và một số loại thuốc theo toa;
- Sử dụng các chất ma túy bất hợp pháp, chẳng hạn như cocaine và amphetamine;
- Nghiện rượu hoặc uống rượu trong thời gian dài.
Các tác nhân gây tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp
Có rất nhiều tác nhân gây nguy cơ huyết áp cao, bao gồm:
Tuổi tác
Nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp sẽ gia tăng theo tuổi tác, thường ở đầu độ tuổi trung niên hoặc ở độ tuổi 45. Bệnh cao huyết áp thường phổ biến hơn ở nam giới. Phụ nữ có nguy cơ cao bị bệnh cao huyết áp sau tuổi 65.
Tiền sử sức khỏe của gia đình
Bệnh huyết áp cao có xu hướng di truyền trong gia đình.
Đang trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì
Càng thừa cân, cơ thể bạn sẽ cần được bơm thêm nhiều máu để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng đến các mô. Khi lượng máu lưu thông qua mạch máu tăng lên thì áp lực tác động lên thành động mạch sẽ càng lớn.
Thụ động, ít hoạt động thể chất
Những người ít vận động có nhịp tim cao hơn so với những người bình thường. Nhịp tim của bạn càng cao, tim càng phải co bóp thật mạnh trong mỗi lần co giật và áp lực lên thành động mạch cũng sẽ càng lớn. Ít vận động hoặc không siêng tập thể dục cũng làm tăng nguy cơ bị thừa cân.
Hút thuốc lá
Hút thuốc lá hoặc nhai thuốc lá không chỉ ngay lập tức làm tăng huyết áp mà các chất hóa học trong thuốc lá còn làm hỏng lớp màng lót trên các thành động mạch. Điều này làm cho động mạch thu hẹp lại, dẫn đến huyết áp tăng lên. Hút thuốc lá gián tiếp (hít phải khói thuốc lá) cũng có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao.
Trong chế độ ăn uống của bạn có quá nhiều muối (natri)
Hấp thụ quá nhiều natri từ trong chế độ ăn uống có thể khiến cơ thể bạn giữ lại các chất lỏng, từ đó làm tăng huyết áp.
Trong chế độ ăn uống của bạn chứa quá ít kali
Kali có tác dụng giúp cân bằng lượng natri trong tế bào. Nếu bạn không hấp thu đủ kali trong chế độ ăn uống hoặc không lưu trữ đủ kali, bạn sẽ tích tụ lượng natri cao trong máu.
Trong chế độ ăn uống chứa quá ít vitamin D
Bác sĩ vẫn chưa xác định chắc chắn liệu có quá ít vitamin D trong chế độ ăn uống thì bạn sẽ bị bệnh huyết áp cao hay không. Tuy nhiên, vitamin D sẽ gây ảnh hưởng đến một loại enzyme có ảnh hưởng đến huyết áp do thận tạo ra.
Căng thẳng
Tình trạng căng thẳng cao độ dẫn đến sự gia tăng huyết áp tạm thời. Khi mệt mỏi, bạn chọn thư giãn bằng cách ăn nhiều hơn, hút thuốc lá hoặc uống rượu, sẽ làm tăng các vấn đề về bệnh huyết áp cao.
Một số tình trạng bệnh mãn tính
Một số bệnh mãn tính như bệnh thận, bệnh tiểu đường và chứng ngưng thở khi ngủ cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp.
Khi nào bạn nên đến khám bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ để khám và kiểm tra huyết áp định kỳ vài lần mỗi năm.
Hãy đến gặp bác sĩ và hỏi xin ý kiến về chỉ số huyết áp của bạn ít nhất mỗi hai năm một lần bắt đầu từ khi bạn 18 tuổi. Nếu đang ở độ tuổi 40 hoặc hơn hoặc trong độ tuổi từ 18–39 có nguy cơ bị cao huyết áp, bạn nên đến khám bác sĩ để được đo lường huyết áp máu mỗi năm.
Nếu bạn không thường xuyên đi khám bệnh, bạn có thể tham gia kiểm tra huyết áp miễn phí tại các trung tâm y tế cộng đồng. Bạn cũng có thể dễ dàng tìm thấy máy đo huyết áp ở một số cửa hàng bán dụng cụ y tế.
Các máy đo huyết áp công cộng, chẳng hạn như các loại máy có sẵn trong các hiệu thuốc, có thể giúp bạn biết thêm về tình trạng huyết áp của bản thân, tuy nhiên chúng sẽ có một số hạn chế. Độ chính xác của các máy này phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như kích cỡ dải quấn và cần có thao tác sử dụng máy đúng cách. Hãy hỏi xin lời khuyên của bác sĩ để được tư vấn về việc sử dụng các máy đo huyết áp công cộng bạn nhé.
Qua bài viết, bạn nên lưu ý hơn về tình trạng sức khỏe của bản thân bằng cách thường xuyên đo chỉ số huyết áp, đồng thời tạo cho mình một chế độ ăn uống hợp lý. Mong rằng bài viết trên đã cung cấp cho bạn nhiều thông tin hữu ích!