Tìm hiểu chung
Dị vật ở mắt là gì?
Dị vật ở mắt là tình trạng khi có vật lạ ở bên ngoài, như hạt bụi hoặc mảnh kim loại nhỏ, rơi vào mắt. Khi một di vật rơi vào mắt, nó có thể ảnh hưởng đến giác mạc hay kết mạc.
Giác mạc là một lớp vòm trong suốt che phủ và bảo vệ mặt trước của mắt. Ánh sáng đi vào mắt qua giác mạc và tập trung vào võng mạc ở phía sau mắt.
Kết mạc là màng nhầy mỏng bao phủ củng mạc, tròng trắng của mắt. Kết mạc bao quanh đến rìa giác mạc, che phủ khu vực ẩm ướt dưới mí mắt.
Dị vật bám vào phần phía trước của mắt không thể đi vào trong nhãn cầu, nhưng chúng có thể gây trầy xước trên giác mạc. Những tổn thương thường không nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp dị vật có thể gây ra nhiễm trùng hoặc làm giảm thị lực của bạn.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của dị vật ở mắt ?
Các triệu chứng phổ biến của dị vật ở mắt bao gồm:
- Cảm giác căng tức hoặc khó chịu
- Cảm giác cộm trong mắt
- Mắt đau
- Chảy nước mắt rất nhiều
- Đau mắt khi nhìn vào ánh sáng
- Nháy mắt liên tục
- Mắt đỏ hay ngầu mắt,
Dị vật thâm nhập vào mắt là rất hiếm. Những trường hợp này thường do tác động mạnh với tốc độ cao như một vụ nổ. Dị vật thâm nhập vào mắt được gọi là dị vật trong nhãn cầu. Các triệu chứng kèm theo của di vật trong mắt bao gồm chảy dịch hoặc máu từ mắt.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Bạn nên liên hệ với bác sĩ nếu có bất cứ vấn đề nào sau đây:
- Bạn không thể loại bỏ dị vật bằng cách rửa mắt bằng nước
- Dị vật ở sâu trong mắt
- Tầm nhìn thay đổi bất thường
- Đau mắt, đỏ mắt hoặc cảm giác của dị vật trong mắt vẫn còn sau khi dị vật đã được lấy ra
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân nào gây ra dị vật trong mắt?
Dị vật kết mạc thường xảy do tai nạn trong các hoạt động hàng ngày. Các loại dị vật phổ biến trong mắt là:
- Lông mi
- Gỉ mắt
- Mùn cưa
- Bụi
- Mỹ phẩm
- Kính sát tròng
- Hạt kim loại
- Mảnh thủy tinh
Bụi và cát bay vào mắt thường do gió hoặc các mảnh vụn rơi xuống. Vật liệu kim loại hoặc thủy tinh có thể rơi vào mắt là do vụ nổ, tai nạn với các công cụ lao động như búa, khoan hoặc máy cắt cỏ. Dị vật bay vào mắt với tốc độ cao có nguy cơ gây chấn thương.
Nguy cơ mắc phải
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị dị vật ở mắt?
Bạn hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán dị vật ở mắt?
Việc đầu tiên của quá trình khám mắt là đánh giá thị lực (kiểm tra khả năng nhìn rõ một vật).
Phần tiếp theo của việc kiểm tra thường được thực hiện bởi bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ khoa cấp cứu với dụng cụ đèn khe. Bệnh nhân ngồi trên ghế với cằm kê lên khung hỗ trợ, bác sĩ soi đèn qua một khe nhỏ vào mắt và nhìn qua kính hiển vi. Điều này giúp các bác sĩ nhìn rõ giác mạc, mống mắt, thuỷ tinh thể và các chất lỏng trong mắt.
Bác sĩ bắt đầu kiểm tra chung phần mí mắt, nhãn cầu và mống mắt.
Trong phần khám này, bác sĩ sẽ kiểm tra sự đối xứng và phản ứng với ánh sáng của đồng tử, kiểm tra các chấn thương trong nhãn cầu và dị vật có thể có trong mắt.
Mắt có thể được gây tê với thuốc giảm đau và nhỏ thuốc nhuộm huỳnh quang. Soi đèn với ánh sáng xanh để tìm kiếm các vết trầy xước trên giác mạc hoặc sự rò rỉ dịch nước – chất lỏng trong suốt ở mặt trước của nhãn cầu.
Trong khi mắt được gây tê, bác sĩ có thể sử dụng áp kế để kiểm tra áp suất trong mắt.
Dùng tăm bông lật ngược mí mắt (quay từ trong ra ngoài) để kiểm tra mặt dưới của mí mắt.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương mắt, phần khám cuối cùng liên quan đến nhỏ thuốc làm giãn đồng tử. Với cách này, bác sĩ có thể kiểm tra kĩ các dị vật và tổn thương phần bên trong mắt và võng mạc.
Những phương pháp nào dùng để điều trị dị vật ở mắt?
Đối với các vết trầy xước trên giác mạc (gọi là trầy xước giác mạc), việc điều trị chủ yếu là bôi thuốc mỡ kháng sinh và /hoặc thuốc nhỏ mắt kháng sinh và thuốc giảm đau. Nếu vết xước rộng (lớn hơn 50% bề mặt giác mạc), phẫu thuật vá giác mạc có thể được tiến hành.
Bất kỳ tổn thương nào ở mống mắt, thuỷ tinh thể hoặc võng mạc cần phải được đánh giá ngay lập tức bởi bác sĩ nhãn khoa để quyết định bạn có cần phẫu thuật hay không.
Nếu nhãn cầu bị vỡ, bạn cần phải được phẫu thuật mắt ngay.
Xuất huyết tiền phòng (máu ở giữa giác mạc và mống mắt) mà không kèm bất kỳ chấn thương nào khác cần được bác sĩ nhãn khoa theo dõi sát.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của dị vật ở mắt?
Nếu nghi ngờ có dị vật trong mắt, bạn cần được điều trị kịp thời để tránh nhiễm trùng và bảo vệ thị lực của bạn. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:
- Không chà xát hoặc tạo áp lực lên mắt.
- Không sử dụng bất kỳ dụng cụ như kẹp hoặc băng gạc bông trên bề mặt của mắt.
- Không tháo kính áp tròng, trừ khi bị sưng đột ngột hoặc bị chấn thương do hóa chất.
Nếu nghi ngờ bản thân hay một ai đó có dị vật trong mắt, bạn hãy thực hiện các bước sau đây trước khi bắt đầu chăm sóc tại nhà:
- Rửa sạch tay.
- Kiểm tra mắt bị ảnh hưởng với ánh sáng đầy đủ.
- Kiểm tra mắt và tìm ra dị vật bằng cách nhìn lên trong khi kéo mi dưới thấp xuống và tương tự nhìn xuống trong khi lật mí mắt trên lên.
Kỹ thuật an toàn nhất để loại bỏ dị vật ra khỏi mắt của bạn sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại dị vật và vị trí của nó nằm ở đâu trong mắt.
Dị vật hay thấy nhất nằm ở dưới mí mắt trên. Cách loại bỏ dị vật ở vị trí này như sau:
- Ngâm bên mắt có dị vật vào trong nước và nhấp nháy mắt nhiều lần để loại bỏ dị vật.
- Kết quả tương tự có thể được thực hiện bằng cốc chuyên dụng để rửa mắt
- Nếu dị vật bị mắc kẹt, kéo mí trên ra và đưa hướng xuống để dị vật rơi ra.
Cách lấy dị vật nằm ở mi mắt dưới:
- Kéo mi mắt dưới hoặc nhấn da dưới mí mắt xuống để xem dị vật nằm bên dưới.
- Nếu dị vật có thể nhìn thấy, hãy dùng một miếng gạc ẩm để lấy dị vật ra.
- Đối với một dị vật bám chắc, hãy xả nước liên tục vào mí mắt khi mắt mở bằng cách dụng cụ y tế an toàn.
- Bạn cũng có thể thử sử dụng một cốc rửa mắt chuyên dụng loại bỏ dị vật.
Nếu có nhiều mảnh nhỏ như hạt cát trong mắt, bạn hãy tìm cách lấy tất cả thay vì lấy ra từng hạt. Cách làm như sau:
- Sử dụng một miếng vải ướt để làm sạch các hạt ở khu vực xung quanh mắt.
- Ngâm bên mắt có dị vật vào trong nước và nhấp nháy mắt nhiều lần để các hạt trôi theo nước.
- Đối với trẻ nhỏ, nhỏ nước ấm vào mắt thay vì ngâm mắt. Giữ mặt trẻ ngửa lên. Giữ mí mắt mở khi bạn nhỏ nước vào mắt cho các hạt trôi đi. Cách này hiệu quả nhất khi có một người nhỏ nước và một người khác giữ mí mắt trẻ mở ra.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Chúng tôi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.