Tình trạng ngất xỉu đột ngột không những khiến bạn dễ gặp nguy hiểm mà có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu nước, thiếu máu hay bị dị ứng. Bạn cần chăm sóc cơ thể tốt hơn để phòng ngừa trường hợp ngất xỉu đột ngột.
Tình trạng ngất xỉu xảy ra khi não không nhận đủ lưu lượng máu cần thiết để làm việc và ngừng gửi tín hiệu đến các cơ. Các cơ không còn nhận được tín hiệu của não cũng sẽ ngừng hoạt động nên dẫn đến tình trạng bất tỉnh.
Vậy bạn có biết cách nhận biết các triệu chứng ngất xỉu, nguyên nhân và cách phòng ngất xỉu đột ngột hay cách sơ cứu người bị ngất xỉu?
Các triệu chứng ngất xỉu
Các triệu chứng ngất xỉu có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Nhìn chung thì trước khi ngất xỉu, bệnh nhân có thể có một số dấu hiệu như sau:
- Mờ mắt
- Đau đầu
- Thở gấp
- Buồn nôn
- Đổ mồ hôi
- Mất sức lực
- Không tỉnh táo
- Cảm thấy nóng
- Run rẩy hay run lắc
- Đột nhiên giảm thính lực
- Mặt đỏ bừng hoặc nhợt nhạt
- Chuyển động nhãn cầu bị rối loạn
- Chóng mặt hoặc cảm thấy lâng lâng
- Nhìn chằm chằm vào một vật nào đó
Người sắp ngất xỉu sẽ cảm thấy nóng bừng trong người, mất sức lực đột ngột và mất ý thức. Đôi khi, bệnh nhân cũng có thể đi khập khiễng và toát mồ hôi lạnh. Trong trường hợp ngất xỉu do dây thần kinh phế vị hoạt động quá mức, bệnh nhân có thể bị chuột rút hoặc cảm thấy muốn đi đại tiện trước khi bất tỉnh.
Khi bệnh nhân chuyển từ tư thế đứng sang tư thế nằm khi xỉu, máu bắt đầu chảy ngược vào não và giúp họ tỉnh lại. Một số triệu chứng phổ biến có thể xảy ra sau khi bệnh nhân tỉnh lại là:
- Ngừng toát mồ hôi
- Da hồng hào trở lại
- Tim và mạch đập nhanh
- Đi vệ sinh không tự chủ
Nguyên nhân gây ngất xỉu
Có rất nhiều nguyên nhân có thể khiến não “đình công” và gây ra hiện tượng ngất xỉu đột ngột.
1. Ngất xỉu do não thiếu máu
Hầu hết các trường hợp ngất xỉu là do dây thần kinh phế vị rút quá nhiều máu ra khỏi não. Dây thần kinh phế vị kết nối hệ tiêu hóa với não và có chức năng kiểm soát lưu lượng máu đến ruột. Khi bạn ăn uống, dây thần kinh phế vị sẽ rút máu từ các phần khác của cơ thể, kể cả não để đưa đến dạ dày và ruột.
Tuy nhiên, đôi khi dây thần kinh phế vị có thể hoạt động quá mức và rút quá nhiều máu từ não. Tình trạng dây thần kinh này hoạt động quá mức cũng có thể xảy ra khi bạn gập người khi đi đại tiện hoặc nôn ói. Bên cạnh đó, một số bệnh lý cũng có thể làm tăng hoạt động của dây thần kinh phế vị.
2. Ngất xỉu do mất nước
Tình trạng máu có quá ít nước làm giảm huyết áp và kích thích dây thần kinh phế vị, từ đó dẫn đến chóng mặt và ngất xỉu. Có nhiều nguyên nhân gây mất nước như nôn, tiêu chảy, khí hậu quá nóng… Vậy nên, bạn cần bổ sung nước ngay khi thấy mình có các dấu hiệu mất nước như khô miệng, choáng váng hay trống ngực.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: 6 dấu hiệu bạn bị mất nước: Hãy bổ sung nước ngay!
3. Ngất xỉu do bị sốc
Đôi khi tình trạng ngất xỉu đột ngột không phải do dây thần kinh phế vị mà vì các tình trạng như sốc giảm thể tích hay sốc phản vệ.
• Sốc giảm thể tích: Đây là tình trạng xảy ra khi cơ thể bị mất hơn 20% máu hoặc chất dịch. Thiếu máu và chất dịch, tim sẽ không bơm đủ máu đến các bộ phận cơ thể nên gây tụt huyết áp và ngất xỉu.
• Sốc phản vệ: Đây là phản ứng của cơ thể khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như thực phẩm, thuốc, nọc độc côn trùng và nhựa. Phản ứng này có thể xảy ra trong vòng vài giây hoặc vài phút sau khi bạn tiếp xúc với các tác nhân dị ứng. Tình trạng này có thể khiến huyết áp giảm đột ngột và đường thở bị tắc.
Ngoài sốc do mất máu hay dị ứng, bệnh nhân cũng có thể sốc và ngất xỉu vì bị nhiễm trùng nặng.
4. Ngất xỉu do đồ uống có cồn
Không ít người bất tỉnh sau khi dùng quá nhiều đồ uống có cồn như rượu bia. Rượu bia không những có tác dụng an thần mà còn khiến bạn đi tiểu nhiều hơn dẫn đến mất nước. Ngoài ra, rượu bia cũng làm giãn mạch máu và giảm huyết áp. Những tác động này khiến não không hoạt động tốt và dẫn đến tình trạng ngất xỉu.
5. Ngất xỉu do một số loại thuốc
Đôi khi bệnh nhân có thể ngất xỉu do dùng một số loại thuốc gây mất nước hoặc tụt huyết áp. Những loại thuốc có thể dẫn đến tình trạng ngất xỉu là:
- Thuốc bổ sung nitrat: Có thể gây hạ huyết áp
- Thuốc lợi tiểu: Có thể dẫn đến mất nước
- Các thuốc có chất kích thích: Có thể gây mất nước và tăng nhiệt độ cơ thể
- Các thuốc nhóm opiate: Có thể gây giảm huyết áp và nhịp thở
- Thuốc chữa bệnh tim: Có thể làm giảm huyết áp
Ngoài những thuốc trên, các loại thuốc kiểm soát huyết áp cao cũng có thể khiến huyết áp giảm quá nhiều và dẫn đến tình trạng ngất xỉu. Vậy nên, bạn nên tránh việc dùng quá liều những loại thuốc này.
6. Ngất xỉu do tim bất ổn
Tim tạo một lực nhất định để bơm máu qua tĩnh mạch và động mạch. Khi tim đập quá nhanh hoặc quá chậm, huyết áp sẽ giảm khiến não không đủ máu và dẫn đến ngất xỉu. Nếu bạn nghi ngờ bệnh nhân ngất xỉu do nhịp tim bất ổn, hãy đo nhịp tim để kiểm tra. Nếu nhịp tim hơn 150 nhịp/phút hoặc dưới 50 nhịp/phút thì đây có thể chính là lý do khiến họ bất tỉnh.
Đôi khi bệnh nhân có thể bất tỉnh nếu cơ tim yếu và không bơm đủ máu cho não. Cơ tim có thể bị yếu đi và không duy trì được huyết áp ổn định nếu người bệnh bị đau tim. Vậy nên nếu người bệnh bị đau ngực hoặc gặp các triệu chứng khác của bệnh đau tim thì có thể nguyên do ngất xỉu là vì cơ tim quá yếu.
7. Ngất xỉu do tâm lý
Tâm lý kích động là lý do một số người có thể bất tỉnh khi nhìn thấy máu. Tình trạng lo lắng, hoảng sợ và căng thẳng có thể kích thích dây thần kinh phế vị và hệ thần kinh đối giao cảm. Điều này làm chậm nhịp tim cũng như giảm huyết áp, từ đó dẫn tới tình trạng ngất xỉu. Đây là vấn đề thường gặp ở một số người có dây thần kinh phế vị rất mẫn cảm.
Phòng ngừa ngất xỉu đột ngột
Việc đề phòng tình trạng ngất xỉu khá khó khăn nhưng bạn vẫn có thể tập lắng nghe cơ thể của mình để chú ý các dấu hiệu cảnh báo. Đôi khi, bạn có thể cảm nhận một số triệu chứng ngất xỉu từ sớm như mặt đỏ bừng, nóng trong người, buồn nôn hoặc toát mồ hôi lạnh.
Trong trường hợp này, bạn có thể ngừa tình trạng ngất xỉu bằng cách tránh đứng dậy mà nằm nghỉ ngơi cho đến khi các triệu chứng qua đi. Nếu các triệu chứng không giảm trong vài phút hay bạn bắt đầu thấy đau ngực hoặc thở gấp thì hãy gọi cấp cứu ngay.
Sơ cứu người bị ngất xỉu
Khi thấy ai đó ngất xỉu, bạn hãy kiểm tra hơi thở của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân không thở, hãy thực hiện kỹ thuật hồi sức tim phổi nếu bạn đã được thực tập kỹ thuật này trước đây.
Nếu bệnh nhân vẫn thở hay nếu bạn chưa thực hành kỹ thuật hồi sức tim phổi, hãy để bệnh nhân nằm ngửa thoải mái và gọi cấp cứu ngay. Cách chữa bệnh sau khi cấp cứu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân khiến bệnh nhân ngất xỉu.
Bạn có thể ngừa được tình trạng ngất xỉu đột ngột nếu luôn cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể và giữ tâm lý ổn định. Khi chăm sóc bản thân đúng cách, bạn sẽ không còn lo lắng về những lần ngất xỉu nguy hiểm nữa.
Như Vũ | HELLO BACSI