Tổng quan về hội chứng ảo giác Charles Bonnet

Hội chứng ảo giác Charles Bonnet hay còn gọi là CBS, là tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe về nhận thức của một người. Hội chứng này thường xảy ra ở những người cao tuổi bị suy giảm thị lực.

Những người mắc phải hội chứng CBS thường trải qua những ảo giác rất sống động, có thể từ đơn giản đến phức tạp và kéo dài từ vài phút đến vài giờ, vài ngày, vài năm. Khi bị hội chứng này, người bệnh sẽ nhìn thấy những sự vật trước mắt không rõ và khá mờ ảo, thậm chí họ nghĩ rằng mình thường xuyên thấy những “bóng ma” ghê rợn. Đặc biệt, CBS chỉ ảnh hưởng đến những người bị suy giảm thị lực chứ không ảnh hưởng tới những người bẩm sinh đã có vấn đề về thị lực. Ngoài ra, CBS cũng chỉ xuất hiện ở những người bị giảm thị lực đột ngột hoặc gặp các vấn đề về thị lực liên quan đến tuổi tác.

Những người sống chung với CBS biết ảo giác của họ không có thật. Họ có thể nhận biết được ảo giác của chính mình và không hề bị suy giảm ý thức. Vì vậy, căn bệnh này không phải là chứng rối loạn tâm thần, tâm thần phân liệt hoặc mất trí nhớ – những căn bệnh gây ảo giác khá nhiều cho người bệnh.

Do CBS thường liên quan đến các rối loạn mãn tính và nghiêm trọng hơn như gây ra đột quỵ hoặc thoái hóa điểm vàng, nên điều quan trọng là phải theo dõi tình trạng của bản thân và tìm cách điều trị khi bắt đầu có triệu chứng.

Người bệnh thoái hóa điểm vàng do hội chứng ảo giác Charles Bonnet là do: Đối với một người bình thường, các tế bào thần kinh trong võng mạc sẽ liên tục gửi luồng xung động đến vùng não để chi phối thị giác. Khi võng mạc bị tổn hại, luồng xung động bị yếu đi và vùng não chi phối thị giác sẽ tự động tạo ra những hình ảnh riêng. Chính điều đó dẫn đến sự xuất hiện của các hình ảnh ảo giác.

Triệu chứng CBS

Triệu chứng đáng chú ý nhất của hội chứng ảo giác Charles Bonnet là ảo giác thị giác. Những người mắc phải CBS có thể gặp hai loại ảo giác:

• Ảo giác đơn giản: Những ảo giác này bao gồm hình dạng, hoa văn, ánh sáng nhấp nháy hoặc các vật thể không có hình dạng nhất định.
• Ảo giác phức tạp: Những ảo giác này được hình thành rõ ràng như hình ảnh của con người, động vật, côn trùng, cảnh vật. Người bệnh sẽ thường xuyên thấy những hình ảnh này lặp đi lặp lại.

Những người sống với CBS cho biết, ảo giác của họ thường có hai màu đen và trắng. Và hầu hết các trường hợp đều được xem là không đáng lo. Tuy nhiên, một số người thấy khó chịu và phiền toái khi nhìn thấy một người, động vật hoặc vật lạ trong nhà của họ.

Thời gian, tần suất và cường độ của ảo giác khác nhau ở mỗi người bệnh. Tuy nhiên, nhiều người sống với CBS đã quen gặp phải ảo giác khi thức dậy. Họ có thể xác định được tần suất của ảo giác và thời gian chúng diễn ra.

Nếu bạn hoặc người thân của bạn bắt đầu trải qua ảo giác sống động và thấy ảo giác sau khi bị suy giảm thị lực đột ngột hoặc do tuổi tác, hãy nhớ lưu ý thời gian, tần suất và cường độ của ảo giác, cũng như bất kỳ vấn đề về sức khỏe nào xảy ra gần đây.

Do CBS được gây ra bởi việc mất thị lực, nên điều quan trọng là phải xem xét các triệu chứng. Đột quỵ, thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc tiểu đường và các tình trạng phổ biến khác có thể dẫn đến sự phát triển của hội chứng ảo giác Charles Bonnet.

Nguyên nhân

Không chỉ có một nguyên nhân dẫn đến hội chứng ảo giác Charles Bonnet. Như đã đề cập trước đó, CBS được gây ra bởi các tình trạng sức khỏe khác gây tổn hại đến thị lực, bao gồm:

• Tai biến mạch máu não
• Thoái hóa điểm vàng
• Bệnh võng mạc tiểu đường
• Tắc tĩnh mạch võng mạc
• Đột quỵ
• Bệnh tăng nhãn áp
• Biến chứng phẫu thuật dẫn đến suy giảm thị lực

Mặc dù hội chứng ảo giác Charles Bonnet có liên quan đến một số tình trạng sức khỏe nhất định, song các nhà nghiên cứu vẫn không chắc tại sao những người bị suy giảm thị lực lại gặp ảo giác thị giác. Vẫn có giả thuyết cho rằng khi tế bào võng mạc của một người không còn khả năng gửi hoặc nhận hình ảnh, não bắt đầu tạo ra hình ảnh tưởng tượng của riêng mình.

Bạn có thể tìm hiểu thêm: 10 lý do khiến thị lực kém bạn nên biết khi trước khi quá muộn

Chẩn đoán

Vì hội chứng ảo giác Charles Bonnet có liên quan đến các tình trạng nghiêm trọng hoặc thậm chí là mãn tính, nên bạn nhất thiết phải gặp bác sĩ khi bắt đầu có triệu chứng. Biết về tình trạng của mình sớm sẽ giúp bạn ngăn ngừa các rủi ro sau này.

Khi đến gặp bác sĩ, bạn nhớ đem theo một danh sách ghi các triệu chứng, bao gồm các ảo giác mà mình gặp phải, mô tả chi tiết và ghi chép lại thời gian, tần suất của những ảo giác đó. Hãy cho bác sĩ biết về những loại thuốc bạn đã và đang sử dụng. Tốt nhất là đề cập thêm về tình trạng sức khỏe trước đó đã khiến bạn bị giảm thị lực như thế nào.

Không chỉ có một cách để xét nghiệm và chẩn đoán tình trạng bệnh của bạn, bác sĩ có rất nhiều cách khác nhau. Họ có thể kiểm tra thể chất, kiểm tra mắt và tìm hiểu chi tiết về những áo giác mà bạn thấy được. Đôi khi họ còn yêu cầu quét MRI để xem xét về các vấn đề nhận thức của bạn.

Điều trị

Hiện tại, chưa có cách điều trị triệt để cho hội chứng Charles Bonnet. Hầu hết các lựa chọn điều trị chỉ nhằm mục đích giảm bớt triệu chứng và khiến tình trạng ảo giác dễ kiểm soát hơn.

Nếu bạn được chẩn đoán đang mắc phải CBS, bác sĩ có thể đưa ra các đề nghị sau:

• Thực hành các cách chăm sóc cho mắt và phải đi khám mắt thường xuyên: Điều trị những tác nhân gây suy giảm thị lực và cải thiện khả năng của thị giác là một trong những cách tốt nhất để kiểm soát hội chứng ảo giác Charles Bonnet. Có nhiều báo cáo cho thấy cách điều trị này làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất của các triệu chứng.
• Tránh các tác nhân gây ra CBS: Một số người sống với CBS trải qua ảo giác tăng cường khi họ cảm thấy căng thẳng, lo lắng hoặc bị cô lập. Vì vậy, tránh các tác nhân này có thể giúp ngăn ngừa ảo giác.
• Luyện tập mắt và các giác quan khác: Chuyển động mắt nhanh và chớp mắt chậm giúp giảm bớt các triệu chứng của CBS. Một số bác sĩ cũng khuyên nên kích thích các giác quan khác với âm nhạc, sách nói (audiobook), radio…
• Thuốc: Thuốc chống trầm cảm và thuốc chống co giật đôi khi được sử dụng để điều trị CBS, nhưng chỉ dành riêng cho các trường hợp rất nặng và không hiệu quả khi áp dụng các cách điều trị thông thường.