Tên kĩ thuật y tế: Quét canxi vành
Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Tim
Tìm hiểu chung
Quét canxi vành là gì?
Quét canxi vành sử dụng máy chụp cắt lớp vi tính để kiểm tra sự tích tụ của mảng bám canxi trên động mạch vành của tim. Xét nghiệm này được sử dụng để kiểm tra bệnh tim ở giai đoạn đầu và xác định mức độ nghiêm trọng của nó.
Bệnh động mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây nên nhồi máu cơ tim và tử vong. Bệnh động mạch vành xảy ra khi có mảng bám tích tụ trong vách động mạch và thu hẹp động mạch lại (xơ vữa động mạch). Các mảng bám đó là chất béo, cholesterol và canxi. Quét tim có thể phát hiện ra canxi trong những mảng bám. Lượng canxi trong mảng bám, kết hợp với các thông tin khác về sức khỏe, có thể giúp ta tính toán được nguy cơ mắc bệnh động mạch vành hay nhồi máu cơ tim.
Các động mạch vành có chức năng cung cấp máu cho tim. Thông thường, các động mạch vành không chứa canxi. Canxi trong động mạch vành có thể là dấu hiệu của bệnh động mạch vành.
Hình chụp cắt lớp vi tính sẽ thể hiện hình ảnh của tim trong từng lát cắt mỏng. Các hình ảnh được gửi đến một máy tính và có thể được lưu lại để nghiên cứu sâu hơn hoặc in ra dưới dạng hình ảnh.
Khi nào bạn nên thực hiện quét canxi vành?
Trong phân loại các yếu tố nguy cơ tim mạch 10 năm , nếu bạn được xếp vào yếu tố nguy cơ bậc trung bình (tức là khả năng bạn bị đau tim trong 10 năm tiếp theo là ở mức từ 10 tới 20 phần trăm) thì việc quét tim có thể dự đoán khả năng nhồi máu cơ tim của bạn . Ví dụ, bạn có nguy cơ nhồi máu cơ tim trung bình vì bạn đang trong độ tuổi từ 55 và 65 và có cholesterol hoặc huyết áp cao, hoặc bạn là người hút thuốc. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định mức độ nguy cơ mắc bệnh nhồi máu cơ tim bằng xét nghiệm này. Việc quét tim chỉ có lợi nếu bạn có nguy cơ ở mức trung bình hoặc nếu bạn bị đau ngực, đặc biệt là đối với những trường hợp chưa rõ bệnh tim có phải là nguyên nhân gây ra triệu chứng đau ngực không.
Ngoài ra, có một số bằng chứng cho thấy những người sau khi làm xét nghiệm và phát hiện ra họ có nguy cơ cao thì thường có động lực để thay đổi lối sống hơn, chẳng hạn như giảm cân và bỏ hút thuốc, so với những người không được quét tim.
Điều cần thận trọng
Bạn nên làm gì trước khi thực hiện quét canxi vành?
Việc sử dụng phương pháp quét tim luôn gây tranh cãi. Quét tim có thể không có ích nếu bạn nằm trong nhóm nguy cơ thấp hoặc nguy cơ cao. Nói chung, việc quét tim sẽ không có lợi nếu bạn có:
- Nguy cơ nhồi máu cơ tim thấp. Nếu bạn trẻ hơn 55 tuổi, có mức cholesterol và huyết áp bình thường, không hút thuốc thì nguy cơ đau tim của bạn nằm ở mức dưới 10 phần trăm, và bạn nằm trong nhóm có nguy cơ thấp. Điều này có nghĩa bởi vì bạn có rất ít yếu tố rủi ro nên bạn có ít hơn 10 phần trăm nguy cơ bị đau tim trong vòng 10 năm tới. Vì vậy, nếu bạn có nguy cơ thấp, quét tim không cho thấy sự hiệu quả hơn các phương pháp khác.
- Nguy cơ đau tim cao. Nếu bạn có 20 phần trăm hoặc cao hơn nguy cơ đau tim trong 10 năm tới có nghĩa là bạn có nguy cơ cao. Nếu bạn có mức cholesterol cao, huyết áp cao, bạn hút thuốc lá và lớn hơn 65 tuổi, bạn sẽ có khả năng rơi vào nhóm này. Nếu bạn có nguy cơ cao, quét tim sẽ không có ích gì bởi vì bạn và bác sĩ đã biết rằng bạn đang có nguy cơ cao và bạn nên thực hiện các biện pháp để ngăn đau tim bộc phát, chẳng hạn như dùng thuốc hoặc thay đổi lối sống.
Bạn cũng không cần phải quét tim nếu bạn đã từng bị đau tim hoặc đã phẫu thuật tim như nong mạch hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch vành để điều trị bệnh động mạch vành. Trong những trường hợp này, bác sĩ đã biết bạn có bệnh động mạch vành và bạn đang có nguy cơ cao bị đau tim. Quét tim sẽ không cung cấp thêm bất kỳ thông tin gì về tình trạng của bạn cũng như bạn cần được điều trị như thế nào.
Trước khi tiến hành kỹ thuật y tế này, bạn nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.
Quy trình thực hiện
Bạn nên chuẩn bị gì trước khi thực hiện quét canxi vành?
Bạn không cần phải làm bất cứ điều gì trước khi làm xét nghiệm này. Tuy nhiên bạn có thể được yêu cầu không hút thuốc hoặc không ăn uống bất cứ thứ gì có caffeine trong vòng một vài giờ trước khi xét nghiệm.
Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn nghi ngờ mình có thai hoặc đang mang thai vì xét nghiệm này không được thực hiện trên phụ nữ mang thai.
Hãy hỏi bác sĩ về bất kỳ điều gì liên quan việc chuẩn bị, rủi ro, quy trình thực hiện và ý nghĩa kết quả xét nghiệm.
Quy trình thực hiện quét canxi vành như thế nào?
Quét canxi vành thường được thực hiện bởi kỹ thuật viên X-quang. Những hình ảnh kết quả sẽ được phân tích bởi một bác sĩ X quang. Các bác sĩ chuyên ngành khác, chẳng hạn như một bác sĩ gia đình y học, nội khoa, bác sĩ tim mạch, hoặc bác sĩ phẫu thuật, cũng có thể đọc được kết quả xét nghiệm này.
Bạn cần phải gỡ bỏ bất kỳ đồ trang sức có thể cản trở hình ảnh X-quang. Bạn có thể cần phải cởi bỏ một số quần áo. Nếu vậy, bạn sẽ nhận được một chiếc áo để mặc trong quá trình xét nghiệm. Đối với một số máy quét CT scan, bạn có thể mặc quần áo. Tuy nhiên, quần áo cần rộng rãi không có khóa kéo.
Các điện cực sẽ được đặt trên ngực của bạn. Các điện cực sẽ kết nối với máy ECG để ghi lại hoạt động điện tim của bạn trên giấy. ECG sẽ ghi lại hoạt động của tim bạn khi bạn đang trong trạng thái nghỉ ngơi.
Nếu nhịp tim của bạn là 90 nhịp mỗi phút hoặc cao hơn, bạn có thể được cho thuốc để làm chậm nhịp tim.
Trong xét nghiệm, bạn sẽ nằm trên một chiếc bàn khám kết nối với máy quét CT (một loại máy quét rất lớn và có hình như cái bánh hình tròn).
Chiếc bàn sẽ trượt vào máy và máy quét sẽ di chuyển xung quanh cơ thể của bạn. Chiếc bàn sẽ di chuyển một chút mỗi vài giây để chụp ảnh mới. Bạn có thể nghe tiếng lách cách hoặc ù ù khi bảng và máy quét di chuyển.
Bạn có thể được yêu cầu nín thở trong 20-30 giây trong khi hình ảnh tim của bạn được chụp. Việc giữ cơ thể bất động rất quan trọng để các hình ảnh chụp được chuẩn xác.
Trong xét nghiệm, bạn thường nằm một mình trong phòng máy quét. Thế nhưng các kỹ thuật viên sẽ quan sát bạn thông qua một cửa sổ. Bạn sẽ có thể nói chuyện với họ thông qua một hệ thống liên lạc hai chiều.
Một lần quét canxi vành thường mất khoảng 30 phút..
Bạn nên làm gì sau khi thực hiện quét canxi vành?
Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về kết quả xét nghiệm.
Bạn không cần thực hiện bất kỳ biện pháp phòng ngừa đặc biệt nào sau khi quét tim. Bạn sẽ có thể tự lái xe về nhà và tiếp tục các hoạt động hàng ngày.
Nếu bạn muốn mang hình ảnh về nhà thì hãy báo với bác sĩ để họ biết và sao ra một bản cho bạn. Bởi vì thông thường thì bác sĩ chỉ đọc cho bạn kết quả chứ không in hình ra đưa cho bạn.
Nếu chỉ số canxi trong động mạch vành của bạn cao, bác sĩ sẽ hướng dẫn điều trị cho bạn như là sử dụng thuốc hoặc thay đổi lối sống. Đôi khi bác sĩ có thể cho bạn làm một số xét nghiệm khác để có thêm nhiều thông tin hơn ví dụ như là chụp hình động mạch vành.
Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về quy trình thực hiện, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và giải đáp.
Hướng dẫn đọc kết quả
Kết quả của bạn có ý nghĩa gì?
Việc quét tim có ý nghĩa là nếu bạn càng có nhiều vôi hóa, bệnh tim của bạn sẽ càng trầm trọng hơn. Thậm chí dù cho động mạch vành của bạn có một lượng rất nhỏ canxi thì cũng có khả năng bệnh tim của bạn đang nặng dần lên, trừ khi bạn có biện pháp tích cực để ngăn chặn nó, chẳng hạn như thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, giảm cholesterol và bỏ hút thuốc.
Mặt khác, có canxi trong động mạch vành không nhất thiết có nghĩa rằng bạn bị bệnh động mạch vành hay nhồi máu cơ tim. Mặc dù vậy, nhưng kết quả quét cho thấy bạn có canxi, bạn vẫn phải thực hiện thêm các xét nghiệm không thực sự cần thiết chẳng hạn như chụp động mạch vành, và điều này có thể làm bạn lo lắng vô ích về sức khỏe của mình.
Kết quả xét nghiệm chính là số canxi của bạn. Con số này có thể nằm trong khoảng từ 0 đến hơn 400. Bất kỳ số nào lớn hơn 100 thì có nghĩa là bạn có khả năng bị bệnh tim. Điểm số càng cao, rủi ro bị đau tim càng lớn.
Những người có số canxi nằm trong khoảng giữa 100 và 400 hoặc cao hơn là những người có nguy cơ trung bình bị bệnh tim và có nhiều khả năng bị đau tim trong 3-5 năm tới so với những người 0 điểm.
Khoảng giá trị bình thường của kỹ thuật y tế này có thể không thống nhất tùy thuộc vào cơ sở thực hiện xét nghiệm mà bạn chọn. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào về kết quả xét nghiệm.