Biến chứng chuột rút ở chân thường xảy ra là kết quả của một dạng tổn thương thần kinh gọi là bệnh thần kinh do tiểu đường.
Nếu tiểu đường gây tổn thương cho các dây thần kinh ở cánh tay hoặc chân của bạn thì sẽ được gọi là bệnh thần kinh ngoại biên do tiểu đường. Biến chứng này có thể là hậu quả trực tiếp của lượng đường trong máu cao trong thời gian dài (tăng đường huyết) của tiểu đường tuýp 2.
Người bị thần kinh ngoại biên thường cảm thấy đau đớn và tê râm ran như kiến bò khi bị chuột rút ở chân. Bệnh còn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng ở chân. Việc phát hiện tổn thương thần kinh sớm là quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng có thể đưa đến cắt cụt chân này.
Nếu bạn bị đau chân và chuột rút liên quan đến bệnh tiểu đường, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn cách giảm triệu chứng đau đớn bằng thuốc, chế độ dinh dưỡng, bài tập vận động… Việc kiểm soát đau chân do tiểu đường và chuột rút cũng giúp ngăn ngừa chấn thương nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
Giảm đau chuột rút ở chân bằng thuốc
Bệnh thần kinh do tiểu đường phổ biến nhất ở chân và bàn chân. Nếu không điều trị kịp thời, chứng bệnh này có thể khiến bạn trở nên suy nhược. Điều quan trọng nhất để bạn có thể giảm nguy cơ của tất cả các biến chứng, kể cả bệnh thần kinh do tiểu đường bằng cách giữ lượng đường trong máu trong phạm vi mục tiêu. Một khi bạn có bệnh thần kinh, việc kiểm soát đường huyết vẫn rất quan trọng nhưng có một số bước khác bạn có thể làm để giúp kiểm soát tình trạng này.
Một trong những hành động đầu tiên là kiềm cơn đau bằng thuốc. Các loại thuốc không kê toa, như acetaminophen và ibuprofen, có thể giảm bớt các cơn đau nhẹ đến vừa phải. Cảm giác đau đớn nghiêm trọng và chuột rút thường xuyên phải đảm bảo sử dụng thuốc kê toa. Một số lựa chọn bao gồm:
- Opioid
- Thuốc chống trầm cảm, chẳng hạn như duloxetine (cymbalta)
- Thuốc chống co giật, như pregabalin (lyrica)
Chế độ ăn uống khi bị chuột rút ở chân
Một số chế độ ăn uống bổ sung cũng có thể giúp giảm bớt cơn đau, kể cả chứng khó chịu liên quan đến bệnh tiểu đường. Một số chất dinh dưỡng có thể đóng vai trò trong việc sửa chữa các mô thần kinh và thậm chí bảo vệ khỏi các tổn thương trong tương lai. Các nhà khoa học đang điều tra cụ thể các chất bổ sung sau đây để điều trị bệnh thần kinh do tiểu đường:
- Axit alpha-lipoic (ALA)
- Acetyl-L-carnitine
- Vitamin B12
- Vitamin D
ALA là một chất chống oxy hóa đã thu hút được nhiều sự chú ý trong phương pháp điều trị tại nhà cho bệnh tiểu đường. Được tìm thấy trong một số loại thực phẩm như bông cải xanh và cà rốt, ALA cũng có trong những thực phẩm bổ sung dạng uống. Những người bị bệnh tiểu đường dùng ALA để giúp làm dịu cơn đau và ngăn ngừa tổn thương thần kinh nặng hơn.
Acetyl-L-carnitine giống những hóa chất tự nhiên được tìm thấy trong cơ thể giúp sản xuất các tế bào thần kinh khỏe mạnh. Chất bổ sung này có nguy cơ tác dụng phụ, chẳng hạn như nôn mửa và nó có thể tương tác với thuốc chống đông máu.
Vitamin B12 có mặt trong các loại thịt, cá và giúp hỗ trợ tế bào hồng cầu. Vitamin này cũng có thể thúc đẩy chức năng thần kinh khỏe mạnh để ngăn chặn tổn thương. Metformin, một loại thuốc thường được sử dụng điều trị tiểu đường tuýp 2, đã được biết đến với khả năng làm giảm nồng độ vitamin B12 trong cơ thể. Bạn nên trao đổi với bác sĩ để bảo đảm không bị thiếu B12, vì tình trạng thiếu B12 có thể dẫn đến tổn thương thần kinh và tương tự như bệnh thần kinh do tiểu đường.
Vitamin D giúp hỗ trợ chức năng thần kinh khỏe mạnh đồng thời cũng làm giảm sưng chính là nguyên nhân dẫn đến đau đớn.
Chế độ ăn cho người tiểu đường mang ý nghĩa rất quan trọng cho sức khỏe chung cũng như làm giảm chuột rút ở chân. Tuy nhiên, chế độ ăn uống bổ sung không chữa đau chân và vẫn đang được nghiên cứu về tính an toàn và hiệu quả. Hơn nữa, không phải tất cả bệnh nhân đều cần các chất bổ sung này vì họ hấp thu các chất dinh dưỡng tương đương từ thực phẩm hằng ngày. Điều quan trọng là bạn cần thảo luận với bác sĩ về các chất bổ sung trước khi sử dụng để điều trị chứng chuột rút ở chân do tiểu đường, đặc biệt là nếu bạn dùng bất kỳ loại thuốc nào.
Điều trị chuột rút ở chân tại nhà
Việc kiểm soát đau chân và chuột rút do tiểu đường có thể đòi hỏi nhiều hơn việc dùng thuốc và chất bổ sung. Trong khi các phương pháp này có thể làm giảm viêm và đau đớn, chúng có thể mất thời gian để có tác dụng. Ngoài ra, dùng một số thuốc nhất định trong một thời gian dài có thể gây nguy hiểm, chẳng hạn như nhóm thuốc phiện.
Với vật lý trị liệu, bạn có thể tìm hiểu các bài tập nhắm đến mục tiêu giảm bớt sự khó chịu ở chân. Phương pháp điều trị khác bao gồm kích thích điện thần kinh và liệu pháp ánh sáng, có thể được sử dụng trong vật lý trị liệu. Châm cứu là một phương pháp điều trị tiềm năng đang được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng bệnh tiểu đường.
Bạn cũng có thể hành động tại nhà. Sử dụng các phương pháp này để làm giảm đau ở chân:
- Đi bộ ngắn, đi bộ thường xuyên.
- Dùng máy tập thể dục kiểu xe đạp để tăng lưu lượng máu.
- Ngâm chân trong bồn tắm nước ấm.
- Sử dụng giá che chân vào ban đêm để bảo vệ chân bạn khỏi bị những khó chịu khi nằm giường.
Kiểm soát cơn đau chuột rút
Điều quan trọng là bạn nên nói với bác sĩ về cơn đau do chuột rút ở chân, ngay cả khi các triệu chứng không ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày. Nếu chứng chuột rút ở chân xảy ra thường xuyên hoặc cơn đau nhói có thể là biểu hiện bệnh thần kinh do tiểu đường đang xấu đi. Bạn hãy báo cáo các triệu chứng thường gặp với bác sĩ ngay lập tức.
Ngay cả bạn bị đau chân nhẹ và chuột rút cũng nên lưu ý. Thậm chí, nếu bạn không có bệnh thần kinh, các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của bệnh động mạch ngoại biên (PAD). Bệnh tiểu đường khiến bạn có nguy cơ cao hơn mắc phải PAD, là một tình trạng nghiêm trọng đặc trưng bởi tắc nghẽn các mạch máu ở chân. PAD cũng làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Viện Nghiên cứu quốc gia về bệnh tim, phổi và huyết học ước tính rằng cứ 3 người lớn mắc bệnh tiểu đường trên 50 tuổi thì có một người bị PAD. Hầu hết mọi người không nhận ra họ có PAD vì dấu hiệu cảnh báo của bệnh rất khó thấy.
Nói chung, hãy đến bệnh viện khi có điều gì bất thường vì điều này có thể sẽ cứu sống bạn!
Giang Lê | HELLO BACSI