Ốm nghén

Ốm nghén là 1 phần không thể thiếu không quá trình mang thai của nhiều thai phụ. Nếu biết được những mẹo sau, bạn có thể kiểm soát những cơn buồn nôn của triệu chứng ốm nghén một cách hiệu quả.

Ốm nghén là dấu hiệu biểu hiện có thai phổ biến ở mẹ bầu. Đây không phải tình trạng bệnh lý nghiêm trọng gây nguy cơ xấu đến sức khỏe của bé cưng trong bụng. Tuy nhiên, nếu tình trạng ốm nghén diễn ra trầm trọng có thể khiến bạn không thể ăn uống, hấp thu được dinh dưỡng và nguy cơ thai nhi bị thiếu dinh dưỡng tăng cao.

Chứng ốm nghén là gì?

Khi mới mang thai, nhiều phụ nữ thường bị buồn nôn vào buổi sáng. Thông thường, tình trạng này là vô hại. Buồn nôn vào buổi sáng có thể gây khó chịu nhưng triệu chứng này thường biến mất khi bạn mang thai khoảng 12 tuần. Tuy nhiên, ốm nghén nặng là một triệu chứng cực kỳ nguy hiểm. Tình trạng này thường gây ra hiện tượng nôn nặng vào buổi sáng trong suốt thời gian mang thai.

Phân biệt giữa nôn nghén thông thường và chứng ốm nghén nặng

Nôn nghén vào buổi sáng và ốm nghén nặng có những đặc điểm khác nhau. Chúng có các biến chứng khác nhau và các phản ứng phụ khác nhau đối với từng phụ nữ mang thai. Điều quan trọng là phải phân biệt giữa hai tình trạng sức khỏe này để có cách điều trị đúng.

Nôn nghén vào buổi sáng chủ yếu là các triệu chứng buồn nôn đôi khi đi kèm với nôn. Hai triệu chứng này thường biến mất sau 12 đến 14 tuần. Ốm nghén nặng có các triệu chứng như buồn nôn liên tục và nôn mửa nghiêm trọng gây mất nước khiến bạn không ăn được bất cứ thứ gì.

Nôn nghén có thể cho thấy một số bất thường của bào thai như thể tam bội, hội chứng Down, trisomy 21 và thai phù. Ốm nghén thông thường và nghén nặng có một số điểm khác biệt nhất định:

Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng ốm nghén nặng

Ốm nghén nặng thường bắt đầu trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Gần 1 – 1,5% mẹ bầu bị tình trạng này trong suốt quá trình mang thai. Một số biểu hiện ốm nghén nặng phổ biến nhất là:

• Cảm giác buồn nôn gần như diễn ra thường xuyên
• Ăn không ngon
• Nôn nhiều hơn 3 hoặc 4 lần một ngày
• Mất nước và mất cân bằng điện giải
• Cảm thấy xây xẩm, chóng mặt
• Lo âu, căng thẳng quá mức
• Giảm 2 – 10kg cân nặng hoặc 5% trọng lượng cơ thể vì nôn quá nhiều.

Bên cạnh đó, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có những triệu chứng sau đây kèm với nôn mửa:

• Nước tiểu rất sậm màu hay không tiểu sau 8 giờ;
• Không ăn uống trong 24 giờ;
• Mệt mỏi nhiều, chóng mặt và ngất khi đứng dậy;
• Đau bụng;
• Sốt từ 38 độ trở lên;
• Nôn ra máu.

Nguyên nhân gây ra triệu chứng ốm nghén trong thai kỳ

Hầu như tất cả thai phụ đều trải qua tình trạng ốm nghén với nhiều mức độ khác nhau. Ốm nghén thông thường và ốm nghẹn nặng có liên quan đến hormone điều hòa tuyến sinh dục. Cơ thể sẽ sản xuất một lượng lớn hormone này với tốc độ nhanh chóng và chúng thường tăng gấp đôi từ 48 – 72 giờ. Quan trọng hơn, các mức này có thể tiếp tục gia tăng trong suốt thai kỳ.

Đối tượng có nguy cơ mắc phải chứng ốm nghén?

Ốm nghén là tình trạng thường gặp, có đến ½ thai phụ sẽ trải qua nôn ói và hơn 80% phụ nữ cảm giác buồn nôn khi mang bầu. Tuy nhiên, đối với tình trạng ốm nghén nặng, bạn sẽ nằm trong nhóm nguy cơ cao gặp phải vấn đề này nếu có một trong các yếu tố sau:

• Có tiền sử HG nghĩa là bạn từng bị ốm nghén nặng khi mang thai lần trước
• Mang song thai hoặc đa thai
• Thừa cân hoặc thậm chí là béo phì với chỉ số cơ thể (BMI) từ 30 trở lên
• Mang thai lần đầu
• Bệnh nguyên bào nuôi (bệnh do có sự gia tăng của tế bào bên trong tử cung)
• Có tiền sử say tàu xe

Cách chẩn đoán ốm nghén nặng

Bác sĩ sẽ tìm hiểu về bệnh sử và triệu chứng của bạn rồi kiểm tra xem có các dấu hiệu ốm nghén nặng hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng kiểm tra mẫu máu và nước tiểu để phát hiện dấu hiệu mất nước hoặc xét nghiệm bổ sung phòng ngừa các vấn đề về dạ dày – ruột. Đây có thể là một nguyên nhân gây buồn nôn hoặc nôn.

Bác sĩ sẽ chỉ định bạn siêu âm để tìm hiểu xem bạn mang song thai hoặc có khối u trong tử cung hay không.

Cách trị ốm nghén nặng cho mẹ bầu đơn giản

Bạn nên tránh bất kỳ loại thực phẩm và các mùi hương kích thích tình trạng nôn ói. Bên cạnh đó, bạn cần chú ý những yếu tố sau:

• Nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc và thư giãn càng nhiều càng tốt. Stress và mệt mỏi có thể khiến tình trạng ốm nghén trở nên tồi tệ hơn. Do đó, nếu có thể bạn nên tạm nghỉ việc một thời gian ngắn để không làm tình trạng tồi tệ thêm nữa.
• Uống nước thường xuyên để tránh mất nước. Bạn nên uống từng ngụm nhỏ và thường xuyên. Việc này có thể giúp ngăn ngừa nôn hơn là bạn uống một lượng nước lớn cùng một lúc. Hãy thử uống nước giữa các bữa ăn. Nếu bạn thấy thật khó để không nôn ra mọi thứ, bạn chỉ nên uống vài ngụm nước trong bữa ăn.
• Tránh các đồ uống lạnh, chua hay ngọt.
• Chia nhỏ các bữa ăn và hạn chế để dạ dày trống vì có thể làm bạn cảm thấy buồn nôn hơn. Bạn cần giữ lượng đường trong máu không xuống quá thấp bằng cách ăn một lượng nhỏ thức ăn ít đường, thực phẩm giàu chất xơ hay chứa nhiều carbohydrate và ít chất béo như bánh mì, cơm hoặc mì ống.
• Ưu tiên cho các loại thực phẩm dễ ăn như bánh mì nướng hoặc bánh quy giòn. Vì các loại thực phẩm này tốt hơn so với các loại thực phẩm ngọt, cay hoặc béo. Hãy ưu tiên dùng một số loại thực phẩm có hàm lượng protein cao như thịt, trứng, các loại hạt hoặc các sản phẩm từ sữa như bánh quy giòn.
• Nếu bị ốm nghén không ăn được bạn nên bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể bằng các món ăn đơn giản như bánh quy lạt. Hãy nghỉ ngơi trong 20 phút hoặc lâu hơn trước khi ra khỏi giường và nhớ dành thời gian để làm thức ăn vào buổi sáng.
• Gừng được xem là một trong những phương pháp giúp giảm buồn nôn. Gừng tươi có thể khó sử dụng với một số mẹ bầu. Do đó, bạn hãy sử dụng gừng dưới dạng sản phẩm như bánh quy gừng, trà gừng hoặc dùng sirô gừng, viên nang hoặc viên nén.
• Áp dụng cách bấm huyệt cũng có thể làm giảm buồn nôn và ói mửa.

Ngoài ra, các liệu pháp bổ sung hương liệu như sử dụng tinh dầu chanh, hơi thiếu bằng chứng cho việc giảm ốm nghén cho mẹ bầu. Tuy nhiên, nếu bạn muốn thử một liệu pháp điều trị bổ sung, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Mẹ bầu có nên dùng thuốc điều trị chứng ốm nghén nặng?

Đối với hầu hết phụ nữ mang thai, dùng thuốc là lựa chọn cuối cùng do việc dùng thuốc có thể gây tác động xấu đến em bé.

Nếu như việc thay đổi lối sống và các liệu pháp hỗ trợ khác không có tác dụng, mẹ bầu có thể sử dụng một số loại thuốc an toàn và hiệu quả đối với các trường hợp bệnh khi mang thai. Những loại thuốc này thường sẽ ngưng sử dụng khi bạn mang thai từ tuần 12 – 16 của thai kỳ, khi các triệu chứng ốm nghén đã giảm.

1. Thuốc kháng histamine hay thuốc chẹn H1

Những loại thuốc ngăn chặn các histamine hóa học được sản sinh ra trong các phản ứng dị ứng, có tác dụng chống nôn giúp giảm buồn nôn và nôn trong thai kỳ. Thuốc này khi dùng có thể sẽ cảm thấy rất buồn ngủ nhất là khi bạn uống lần đầu tiên. Tốt nhất là bạn nên tránh lái xe hoặc vận hành máy móc khi sử dụng thuốc. Liều lượng thuốc tùy thuộc vào tình trạng nôn mửa của bạn, nên có thể bạn chỉ cần uống một liều trước khi đi ngủ. Cơn buồn ngủ do dùng thuốc sẽ được cải thiện sau một vài ngày sử dụng thuốc.

Cần đặc biệt lưu ý là bạn chỉ được dùng những thuốc này khi có chỉ định của bác sĩ. Các loại thuốc thường được kê toa cho bệnh nhân mang thai là promethazine và cyclizine.

2. Các loại thuốc khác

Nếu bạn nôn mửa dữ dội và đã dùng thuốc kháng sinh histamine nhưng vẫn không thấy đỡ, bác sĩ có thể kê toa cho bạn dùng thêm prochlorperazine (Stemetil®) hoặc metoclopramide. Thuốc prochlorperazine giúp bạn cảm thấy bình tĩnh hơn. Cả hai đều an toàn để sử dụng trong thời kỳ mang thai nhưng bạn cần phải tránh lái xe hoặc vận hành máy móc nếu đang uống thuốc. Nguyên do là thuốc có thể khiến bạn cảm thấy buồn ngủ. Thuốc có thể có tác dụng phụ nhiều khả năng ảnh hưởng đến bạn nếu bạn còn trẻ, vì vậy metoclopramide, không phù hợp nếu bạn dưới 20 tuổi.

Khi nào bạn cần phải gặp bác sĩ để điều trị chứng ốm nghén nặng?

Khi các triệu chứng của ốm nghén ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bạn nên đi khám để được điều trị kịp thời. Hầu hết bác sĩ chỉ điều trị những trường hợp nôn mửa dữ dội, không kiểm soát vì điều này ảnh hưởng đến những biến chứng trong thời kì mang thai nếu không được điều trị tận gốc. Trong khi nôn mửa bình thường của mẹ bầu thì không có vấn đề gì. Các triệu chứng buồn nôn và nôn khi mang thai thường xảy ra tương đối nhẹ, vì vậy bác sĩ có thể đưa ra một số lời khuyên để giúp bạn đối phó với tình trạng ốm nghén này.

Nôn quá mức được gọi là chứng nôn nghén, có thể làm bạn mất nước và cơ thể không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng mà cơ thể đang cần. Tuy nhiên, nếu điều trị kịp thời, bạn hoàn toàn có thể khắc phục tình trạng này nhanh chóng. Trong trường hợp nặng, mẹ bầu có thể phải ở lại bệnh viện để các bác sĩ theo dõi.

Nếu lần mang thai trước bạn mắc chứng nôn nghén và bây giờ bạn đang có kế hoạch mang thai, hãy gặp bác sĩ để được điều trị sớm. Việc này có thể giúp bạn ngăn ngừa chứng bệnh này tái phát hoặc giảm giảm bớt các triệu chứng của tình trạng bệnh.

Sau khi sinh, tình trạng ốm nghén nặng có biến mất không?

Tin vui là các triệu chứng của ốm nghén sẽ biến mất sau khi sinh. Tuy nhiên, việc hồi phục sau sinh thường lâu hơn nếu bạn mắc chứng ốm nghén nặng. Hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn thêm cách làm giảm ốm nghén nặng sau khi sinh. Những căng thẳng tâm lý và tình cảm khi ốm nghén nặng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hãy chia sẻ những băn khoăn, thắc mắc cùng bác sĩ để được tư vấn và có phương pháp điều trị thích hợp.

Điều gì xảy ra nếu bạn không bị ốm nghén nặng?

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những phụ nữ bị sẩy thai ít khi ốm nghén. Bạn không bị ốm nghén khi mang thai có thể là do thai nhi hoặc nhau thai phát triển không đúng cách, nồng độ hormone thai kỳ trong cơ thể bạn rất thấp. Do đó, bạn ít bị buồn nôn khi hormone thai kỳ không được sản xuất nhiều.

Qua những chia sẻ trên, hy vọng rằng bạn đã có thêm một số thông tin hữu ích về chứng ốm nghén nặng. Nếu bạn đang gặp phải triệu chứng trên thì cũng đừng quá lo lắng nhé.