Bài viết này giới thiệu về các loại phương pháp khác nhau được bác sĩ sử dụng để điều trị cho trẻ mắc u nguyên bào phổi – màng phổi. Sử dụng menu để xem các bài viết khác.
Nhìn chung, việc mắc khối u là điều không phổ biến ở trẻ em. Điều này khiến bác sĩ khó có thể lên kế hoạch điều trị trừ khi họ biết phương pháp nào có hiệu quả nhất ở những trẻ khác. Đó là lý do tại sao hơn 60% việc điều trị ung thư ở trẻ là một phần của thử nghiệm lâm sàng. Thử nghiệm lâm sàng là nghiên cứu thử nghiệm một hướng điều trị mới. “Điều trị chuẩn” là những phương pháp điều trị tốt nhất được biết đến. Các thử nghiệm lâm sàng có thể thử một loại thuốc mới, thử một cách kết hợp mới giữa các phương pháp điều trị chuẩn hoặc sử dụng các phương pháp điều trị hiện tại nhưng với liều lượng mới. Tính an toàn và tình trạng sức khỏe của tất cả trẻ tham gia thử nghiệm lâm sàng luôn được theo dõi chặt chẽ.
Để có cơ hội nhận được các phương pháp điều trị mới mẻ này, trẻ mắc khối u nguyên bào phổi – màng phổi nên được điều trị tại trung tâm ung thư chuyên sâu. Bác sĩ tại các trung tâm này có nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị cho trẻ và được tiếp cận với các nghiên cứu mới nhất. Bác sĩ chuyên điều trị cho trẻ mắc ung thư được gọi là bác sĩ ung thư nhi khoa. Nếu không có trung tâm ung thư nhi khoa nào gần đó, các trung tâm ung thư tổng quát đôi khi có các chuyên gia nhi khoa có thể chăm sóc cho trẻ.
Tổng quan về điều trị
Trong nhiều trường hợp, một nhóm các bác sĩ sẽ làm việc cùng nhau và cùng gia đình để chăm sóc cho trẻ; được gọi là điều trị đa chuyên ngành. Các trung tâm ung thư nhi khoa thường có các chuyên gia hỗ trợ thêm cho trẻ và gia đình, chẳng hạn như chuyên gia về đời sống trẻ em, chuyên gia dinh dưỡng, vật lý trị liệu và cơ năng trị liệu, nhân viên công tác xã hội và chuyên viên tư vấn. Ngoài ra còn có các hoạt động và chương trình đặc biệt để giúp trẻ và gia đình.
Danh sách dưới đây mô tả những phương pháp phổ biến nhất được sử dụng để điều trị u nguyên bào phổi – màng phổi. Lựa chọn phương pháp điều trị và khuyến cáo dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm: phân loại và giai đoạn của khối u, những tác dụng phụ có thể xảy ra, lựa chọn của gia đình và tổng trạng sức khỏe của trẻ. Kế hoạch điều trị cũng bao gồm cả điều trị các triệu chứng và tác dụng phụ, như một phần quan trọng trong chăm sóc ung thư.
Phương pháp phẫu thuật, hóa trị và đôi khi xạ trị được sử dụng để điều trị u nguyên bào phổi – màng phổi. Nếu phẫu thuật không thể loại bỏ tất cả khối u thì có thể chỉ định hóa trị và hoặc xạ trị sau đó để tiêu diệt các tế bào còn lại.
Dành thời gian để tìm hiểu về các phương pháp điều trị và đặt câu hỏi về những điều chưa rõ ràng. Trao đổi với bác sĩ về các mục tiêu của mỗi phương pháp điều trị và kỳ vọng trong đợt điều trị. Tìm hiểu thêm về đưa ra quyết định điều trị.
Phẫu thuật
Phẫu thuật nhằm mục đích loại bỏ khối u kèm một phần các mô lành xung quanh. Đây là phương pháp điều trị chính cho u nguyên bào phổi – màng phổi. Bác sĩ ngoại khoa ung thư là bác sĩ chuyên điều trị khối u bằng phẫu thuật. Nếu khối u quá lớn hoặc vì những lý do khác mà không thể loại bỏ hoàn toàn khối u, có thể chỉ định hóa trị trước khi phẫu thuật để giảm kích thước khối u. Đây gọi là hóa trị trước phẫu thuật.
Trước phẫu thuật, hãy trao đổi với nhóm chăm sóc sức khỏe của bạn về các tai biến phẫu thuật có thể của từng phương pháp phẫu thuật. Tìm hiểu thêm những điều cơ bản về phẫu thuật ung thư.
Hóa trị
Hóa trị liệu là sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư, bằng cách chấm dứt khả năng phát triển và phân chia của chúng.
Một phác đồ, hoặc liệu trình hóa trị thường bao gồm một số chu kỳ cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Có thể dùng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau cùng lúc. Hóa trị thường được sử dụng để điều trị các khối u ở trẻ em, và ngay cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đều được điều trị an toàn bằng hóa trị đối với các khối u đe dọa tính mạng.
Ở một số bệnh nhân, u nguyên bào phổi – màng phổi type I được điều trị bằng phẫu thuật và vai trò của hóa trị sau phẫu thuật vẫn còn đang tranh cãi. Trao đổi với bác sĩ xem hóa trị có được chỉ định cho trường hợp bệnh giống con bạn không. Hóa trị luôn được khuyến cáo cho u nguyên bào phổi – màng phổi type II và III. Bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật trước và tiến hành hóa trị sau đó để tiêu diệt mọi tế bào u nguyên bào phổi – màng phổi còn sót lại; đây được gọi là hóa trị bổ trợ hoặc hóa trị sau phẫu thuật. Đôi khi, có thể tiến hành hóa trị trước phẫu thuật.
Các loại thuốc phổ biến điều trị cho u nguyên bào phổi – màng phổi loại 1 bao gồm: cyclophosphamide (Neosar), vincristine (Vincasar) và dactinomycin (Cosmegen). Phác đồ thông dụng điều trị cho u nguyên bào phổi – màng phổi type II và III bao gồm Actinomycin D (IVADo), doxorubicin (Adriamycin), ifosfamide (Ifex) và vincristine (Vincasar).
Tác dụng phụ của hóa trị liệu tùy thuộc vào từng cá nhân và liều sử dụng, bao gồm mệt mỏi, tăng nguy cơ nhiễm trùng, buồn nôn và nôn, rụng tóc, chán ăn và tiêu chảy. Những tác dụng phụ này thường biến mất sau khi kết thúc điều trị.
Tìm hiểu thêm về những điều cơ bản của hóa trị.
Xạ trị
Xạ trị là dùng tia X năng lượng cao hoặc các hạt khác để tiêu diệt tế bào khối u. Bác sĩ chuyên về xạ trị để điều trị ung thư được gọi là bác sĩ xạ trị ung thư. Phổ biến nhất là xạ trị ngoài, là loại xạ trị với tia xạ được chiếu từ một máy phát xạ nằm bên ngoài cơ thể. Khi máy phát xạ được đưa vào bên trong cơ thể được gọi là xạ trị trong hoặc xạ trị áp sát.
Một phác đồ, hoặc liệu trình xạ trị thường bao gồm một số đợt điều trị cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định.
Xạ trị không được sử dụng cho mọi trẻ mắc u nguyên bào phổi – màng phổi. Quyết định sử dụng xạ trị được đưa ra nếu nhóm chăm sóc sức khỏe tin rằng vẫn còn các tế bào ung thư sau phẫu thuật và hóa trị.
Tác dụng phụ của xạ trị có thể bao gồm mệt mỏi, phản ứng da nhẹ, đau bụng và tiêu chảy. Hầu hết các tác dụng phụ sẽ biến mất ngay sau khi kết thúc điều trị. Tuy nhiên, xạ trị có thể cản trở sự phát triển xương bình thường và có liên quan đến hình thành ung thư thứ phát. Trước khi bắt đầu điều trị, hãy trao đổi với bác sĩ về các tác dụng phụ ngắn hạn và dài hạn có thể xảy ra. Tìm hiểu thêm những điều cơ bản về xạ trị.
Điều trị triệu chứng và tác dụng phụ
U nguyên bào phổi – màng phổi và việc điều trị u nguyên bào phổi – màng phổi thường gây ra tác dụng phụ. Ngoài các phương pháp điều trị nhằm làm chậm, ngăn chặn hoặc loại bỏ ung thư, một phần quan trọng trong điều trị ung thư là làm giảm các triệu chứng và tác dụng phụ ở trẻ. Khái niệm này được gọi là chăm sóc giảm nhẹ hoặc chăm sóc nâng đỡ, bao gồm hỗ trợ bệnh nhi về các nhu cầu về thể chất, tinh thần và xã hội.
Chăm sóc giảm nhẹ là bất kỳ phương pháp điều trị nào tập trung vào việc giảm các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và hỗ trợ cho bệnh nhân và gia đình. Mọi bệnh nhân bất kể tuổi tác, phân loại và giai đoạn ung thư đều nên được chăm sóc giảm nhẹ. Chăm sóc giảm nhẹ đem lại hiệu quả cao nhất khi được bắt đầu càng sớm càng tốt trong quá trình điều trị. Bệnh nhi thường được điều trị khối u đồng thời với việc điều trị giảm nhẹ tác dụng phụ. Thực tế cho thấy những người được chăm sóc giảm nhẹ đồng thời với điều trị ung thư thường ít có triệu chứng nghiêm trọng, chất lượng cuộc sống tốt hơn và hài lòng hơn với việc điều trị.
Phương pháp điều trị giảm nhẹ rất đa dạng, thường bao gồm dùng thuốc, thay đổi chế độ dinh dưỡng, các kỹ thuật thư giãn, hỗ trợ tinh thần và các liệu pháp khác. Các phương pháp giúp loại bỏ khối u, chẳng hạn như hóa trị, phẫu thuật hay xạ trị cũng mang lại tác dụng điều trị giảm nhẹ. Trao đổi với bác sĩ về mục tiêu của từng phương pháp trong kế hoạch điều trị cho trẻ.
Trước khi bắt đầu điều trị, hãy trao đổi với nhóm chăm sóc sức khỏe về các tác dụng phụ có thể xảy ra của từng kế hoạch điều trị cụ thể và các lựa chọn chăm sóc giảm nhẹ. Trong và sau khi điều trị, nếu con bạn gặp vấn đề thì cần báo với bác sĩ hoặc các thành viên khác trong nhóm chăm sóc sức khỏe để có thể xử lý nhanh nhất có thể. Tìm hiểu thêm về chăm sóc giảm nhẹ.
Thuyên giảm bệnh và khả năng tái phát
Thuyên giảm là khi ung thư không còn được phát hiện trong cơ thể và không có triệu chứng. Cũng có thể gọi là “không có bằng chứng của bệnh” (no evidence of disease – NED).
Thuyên giảm có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn, điều này không chắc chắn nên khiến nhiều người lo lắng rằng ung thư sẽ tái phát. Mặc dù trong nhiều trường hợp bệnh thuyên giảm vĩnh viễn, điều quan trọng bạn vẫn nên trao đổi với bác sĩ về khả năng tái phát ung thư. Hiểu được yếu tố nguy cơ gây tái phát và các lựa chọn điều trị có thể giúp bạn và trẻ chuẩn bị tốt hơn nếu ung thư trở lại. Tìm hiểu thêm về đối phó với nỗi sợ tái phát.
Nếu khối u trở lại sau điều trị ban đầu, điều này được gọi là khối u tái phát. Khối u có thể tái phát ở cùng vị trí (được gọi là tái phát tại chỗ), lân cận (tái phát vùng) hoặc ở một nơi khác (tái phát xa).
Khi ung thư tái phát, một loạt các phương tiện chẩn đoán sẽ được tái thực hiện để đánh giá về tình trạng hiện tại của cơ thể và của ung thư. Sau khi có kết quả, bạn và bác sĩ sẽ trao đổi về các lựa chọn điều trị. Kế hoạch điều trị thường sẽ bao gồm nhiều phương pháp điều trị như đã mô tả ở trên, chẳng hạn như phẫu thuật, xạ trị và hóa trị, nhưng có thể được phối hợp khác đi hoặc thay đổi nhịp độ điều trị. Bác sĩ có thể đề xuất những thử nghiệm lâm sàng để tìm ra hướng mới trong điều trị khối u tái phát này, bao gồm cả những loại thuốc mới. Dù chọn phương án điều trị nào thì chăm sóc giảm nhẹ vẫn rất quan trọng giúp giảm các triệu chứng và tác dụng phụ.
Điều trị bổ sung dựa trên vị trí, thời điểm tái phát và phương pháp điều trị ban đầu. Có thể tiến hành phẫu thuật để loại bỏ khối u mới. Hóa trị và/hoặc xạ trị cũng được khuyến cáo. Ghép tủy xương/tế bào gốc cũng là lựa chọn điều trị trong một số trường hợp.
Bệnh nhi và gia đình có thể trải qua những cảm xúc như hoài nghi hay sợ hãi khi ung thư tái phát. Bạn được khuyến khích trao đổi với nhóm chăm sóc sức khỏe về những cảm xúc đó và hỏi thêm về các dịch vụ hỗ trợ để giúp bạn chiến đấu với bệnh tật. Tìm hiểu thêm về đương đầu với ung thư tái phát.
U nguyên bào phổi – màng phổi tiến triển
U nguyên bào phổi – màng phổi tiến triển là khi bệnh đã lan rộng ra khỏi nơi bắt đầu, chủ yếu lan vào trong khoang ngực hoặc đến cơ hoành. U nguyên bào phổi – màng phổi cũng có thể theo đường máu đến các cơ quan khác, đặc biệt là xương, gan và não.
Các xét nghiệm hình ảnh như chụp CT, MRI hoặc xạ hình xương giúp phát hiện vị trí lan rộng của u nguyên bào phổi – màng phổi. Xem phần Chẩn đoán để có thêm thông tin về các xét nghiệm này. u nguyên bào phổi – màng phổi khi đã lan rộng hiếm khi được điều trị bằng phẫu thuật; mà sẽ sử dụng phương pháp điều trị khác. Nếu các xét nghiệm hình ảnh phát hiện thấy vùng lan rộng của u nguyên bào phổi – màng phổi, thì có khả năng những vùng khác trên cơ thể cũng đã lan rộng dù không thể nhìn thấy trên hình ảnh.
Điều trị không hiệu quả
Mặc dù đa số trẻ mắc ung thư được điều trị thành công, đôi khi vẫn có những trường hợp không thành công. Nếu không thể chữa khỏi hay kiểm soát ung thư, giai đoạn này được gọi là u nguyên bào phổi – màng phổi tiến triển hay giai đoạn cuối. Chẩn đoán này khá nặng nề và rất khó để thảo luận. Tuy nhiên, cần có cuộc trò chuyện cởi mở và chân thành với nhóm chăm sóc sức khỏe để nói lên cảm xúc, mong muốn và mối bận tâm của gia đình. Nhóm chăm sóc sức khỏe luôn sẵn sàng giúp đỡ và nhiều thành viên trong nhóm có các kỹ năng chuyên môn, kinh nghiệm và kiến thức để hỗ trợ cho các bệnh nhi và gia đình.
Chăm sóc cuối đời được thành lập để cung cấp chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể cho những bệnh nhân ung thư tiến triển có tiên lượng sống dưới 6 tháng. Cha mẹ hoặc người giám hộ được khuyến khích nên trao đổi với nhóm chăm sóc sức khỏe về các lựa chọn này, bao gồm chăm sóc cuối đời tại nhà, tại trung tâm chăm sóc cuối đời cụ thể hoặc tại địa điểm chăm sóc sức khỏe khác. Chăm sóc điều dưỡng và các thiết bị đặc biệt có thể giúp cho việc ở lại tại nhà là một lựa chọn khả thi cho nhiều gia đình. Một số trẻ sẽ vui hơn nếu chúng có thể đi học bán thời gian hoặc tham gia các hoạt động khác và kết nối xã hội. Nhóm chăm sóc sức khỏe sẽ giúp cha mẹ hoặc người giám hộ quyết định mức độ hoạt động thích hợp. Điều quan trọng nhất là đảm bảo trẻ thoải mái về thể chất và không bị đau, đó là một phần của chăm sóc cuối đời. Tìm hiểu thêm về chăm sóc trẻ ở giai đoạn cuối và kế hoạch chăm sóc ung thư tiến triển.
Mất người thân là một tổn thất rất lớn và các gia đình có thể cần được hỗ trợ để giúp họ vượt qua mất mát này. Các trung tâm ung thư trẻ em thường có các nhân viên chuyên môn và các nhóm hỗ trợ để giúp đỡ trong giai đoạn đau buồn. Tìm hiểu thêm về đau buồn khi mất con.
Phần tiếp theo trong hướng dẫn này là về Thử nghiệm lâm sàng, cung cấp thêm thông tin về các nghiên cứu nhằm tìm kiếm phương pháp tốt nhất trong chăm sóc bệnh nhân mắc u nguyên bào phổi – màng phổi. Sử dụng menu để chọn đọc phần khác trong hướng dẫn này.
Tài liệu tham khảo
https://www.cancer.net/cancer-types/pleuropulmonary-blastoma-childhood/types-treatment