Biên dịch: BS. Đặng Thị Tâm
Hiệu đính: BS. Nguyễn Văn Tuy
Tác dụng phụ là những vấn đề sức khỏe được gây ra bởi việc điều trị ung thư. Các điều trị tại chỗ giống như xạ trị có xu hướng ảnh hưởng đến vùng cơ thể được điều trị. Các loại thuốc đi khắp cơ thể, giống như hóa trị, có tác dụng phụ rộng khắp hơn. Các bác sĩ lên kế hoạch điều trị để hạn chế tác dụng phụ càng nhiều càng tốt trong khi vẫn điều trị ung thư hiệu quả.
Tác dụng phụ rất khó dự đoán. Một số bệnh nhân có thể có tác dụng phụ nhẹ, trong khi những bệnh nhân khác có thể có vấn đề nghiêm trọng hơn. Cùng một bệnh nhân có thể có tác dụng phụ khác nhau từ đợt điều trị này sang đợt điều trị khác.
Hầu hết những tác dụng phụ của quá trình điều trị ung thư trở nên tốt hơn sau khi kết thúc điều trị. Nhưng sống chung với những tác dụng phụ đó có thể khó khăn, cả về thể chất và cảm xúc. Đội ngũ nhân viên y tế có thể giúp bệnh nhân chuẩn bị cho các tác dụng phụ và điều trị chúng nếu xảy ra.
- Giảm bạch cầu hạt
- Thiếu máu
- Chán ăn và sụt cân
- Hoại tử vô mạch/ Hoại tử xương
- Chảy máu và bầm tím
- Não hóa trị
- Táo bón
- Hội chứng phóng thích cytokine
- Chậm lành vết thương
- Tiêu chảy
- Mệt mỏi
- Sốt và những triệu chứng của nhiễm trùng
- Bệnh mảnh ghép chống vật chủ
- Rụng tóc
- Mất thính lực
- Loét miệng họng
- Buồn nôn và nôn
- Điều trị đau
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên
- Hội chứng hố sau
- Bảo vệ khả năng sinh sản ở bệnh nhân nữ
- Bảo vệ khả năng sinh sản ở bệnh nhân nam
- Những vấn đề về dậy thì
- Những thay đổi trên da
- Rối loạn giấc ngủ
- Hội chứng ly giải u
Những tác dụng phụ thường gặp khác của phương pháp điều trị ung thư ở trẻ em
Một số tác dụng phụ là phổ biến hơn. Đối phó với những vấn đề này thường là cả một quá trình, và các gia đình phải tìm ra những biện pháp tốt nhất cho họ. Tuy nhiên, đã có những chiến lược có thể hỗ trợ.
Chán ăn
Nhiều trẻ chán ăn trong quá trình điều trị ung thư. Một số loại thuốc cũng có thể thay đổi mùi vị của thức ăn. Dinh dưỡng tốt và duy trì cân nặng là rất quan trọng để chống lại ung thư.
Để đảm bảo dinh dưỡng:
- Chọn thực phẩm tốt cho sức khỏe khi có thể.
- Chia nhỏ bữa ăn, ăn nhiều lần hơn và đồ ăn nhẹ.
- Uống nhiều nước.
- Hoạt động thể chất thường xuyên.
- Kiểm tra các loại thực phẩm khác nhau hoặc lịch trình bữa ăn/ đồ ăn nhẹ để xem cái gì là tốt nhất.
- Ghi chép hằng ngày để theo dõi sự thèm ăn, thực phẩm và hoạt động thể chất
Đối phó với các tác dụng phụ
Giải quyết các tác dụng phụ có thể rất khó khăn. Bệnh nhân và gia đình thường cảm thấy nặng nề cả thể chất lẫn tinh thần. Một số tác dụng phụ có thể khó thảo luận. Nó thường gây cảm giác thất vọng, buồn, tức giận, xấu hổ. Nhưng, bởi vì mỗi điều trị và kinh nghiệm là khác nhau, điều quan trọng là phải cho đội ngũ chăm sóc biết về các triệu chứng.
Các thuốc có sẵn để giải quyết nhiều vấn đề như đau, buồn nôn, táo bón và tiêu chảy. Nhiều bệnh nhân có lợi từ việc tham khảo ý kiến với các chuyên gia chăm sóc giảm nhẹ là những người làm việc với đội ngũ y tế chính để điều trị các tác dụng phụ và mang lại sự thoải mái.
Bệnh nhân và cha mẹ họ cũng tìm ra những điều làm cho các triệu chứng tốt hơn và cách giúp họ vượt qua nó hàng ngày. Càng nhiều càng tốt, cố gắng với:
- Ăn thức ăn tốt cho sức khỏe
- Hoạt động thể chất
- Duy trì thói quen tốt cho giấc ngủ
Cha mẹ và trẻ lớn có thể xem xét việc lưu giữ hồ sơ về tác dụng phụ. Ghi chép tay hoặc ứng dụng di động có thể được sử dụng để theo dõi:
- Triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của chúng
- Khi chúng xảy ra
- Điều gì có thể giúp đỡ?
Ngoài thuốc, nhiều bệnh nhân tìm được hướng giải quyết bằng cách sử dụng các biện pháp đối phó như:
- Thư giãn
- Thở sâu
- Mát xa
- Phản hồi sinh học
- Chơi trị liệu
- Âm nhạc và nghệ thuật trị liệu
Nói chuyện với những đứa trẻ và gia đình khác có thể cung cấp thêm ý tưởng và hỗ trợ cho việc quản lý các tác dụng phụ. Nó có thể giúp biết rằng những người khác đang trải qua điều tương tự. Mặc dù có thể cần một số hướng giải quyết vấn đề và lập kế hoạch, để có thể kiểm soát tốt hơn các tác dụng phụ.
Tài liệu tham khảo
https://together.stjude.org/en-us/diagnosis-treatment/side-effects.html