Rất nhiều dạng insulin điều trị bệnh tiểu đường. Chúng được phân chia dựa vào thời gian chúng bắt đầu tác dụng và thời gian kéo dài của tác dụng.
Các dạng insulin bao gồm:
- Tác dụng tức thời
- Tác dụng ngắn
- Tác dụng trung bình
- Tác dụng kéo dài
- Dạng hỗn hợp (pre-mix)
Dạng insulin nào là tốt nhất cho bệnh tiểu đường của tôi?
Bác sĩ sẽ phối hợp với bạn để kê đơn loại insulin tốt nhất cho bạn và bệnh tiểu đường của bạn. Quyết định dựa vào nhiều yếu tố, gồm:
- Cơ thể bạn đáp ứng với insulin như thế nào (sự hấp thu của cơ thể, thời gian kéo dài tác dụng có thể thay đổi tùy vào mỗi cá nhân).
- Lựa chọn lối sống. Dạng thức ăn bạn ăn, lượng đồ uống có cồn bạn sử dụng, hoặc cường độ hoạt động thể lực sẽ ảnh hưởng đến sử dụng insulin của cơ thể bạn.
- Sự sẵn sàng tiếp nhận mũi tiêm của bạn hằng ngày.
- Sự thường xuyên kiểm tra đường máu.
- Tuổi.
- Mục tiêu trong việc kiểm soát đường máu của bạn.
Afrezza, một dạng insulin hít tác dụng tức thì, được cấp phép bởi FDA để sử dụng trước ăn cho cả tiểu đường loại 1 và loại 2. Thuốc sẽ đạt đỉnh trong máu 15-20 phút sau sử dụng và thanh thải hoàn toàn sau khoảng 2-3 tiếng. Nên được phối hợp với insulin tác dụng dài ở bênh nhân tiểu đường loại 1.
Bảng dưới đây sẽ nêu lên chi tiết các dạng insulin tiêm. Về thời gian khởi đầu (onset- thời gian trước khi insulin vào máu và bắt đầu tác dụng hạ đường máu), đỉnh( peak- thời gian làm giảm đường máu tốt nhất) và thời gian hoạt động (duration-thời gian insulin tiếp tục tác dụng). Ba khoảng thời gian này có thể rất thay đổi. Cột cuối cùng đề nghị một vài cái nhìn tổng quát tạo ra bởi các dạng insulin khác nhau trong mối liên hệ với thời gian bữa ăn.
| Dạng insulin và tên biệt dược | Thời gian khởi đầu | Đỉnh | Thời gian hoạt động | Vai trò trong kiểm soát đường máu |
| Tác dụng tức thì | ||||
| Lispro (Humalog) | 15-30 phút | 30-90 phút | 3-5 giờ | Insulin tác dụng tức thì sẽ bảo đảm insulin cần cho bữa ăn ngay thời gian tiêm. Dạng insulin này thường dùng kèm với insulin tác dụng dài hơn. |
| Aspart (Novolog) | 10-20 . phút | 40-50 phút | 3-5 giờ | |
| Glulisine (Apidra) | 20-30 phút | 30-90 phút | 1-2 1/2 giờ | |
| Tác dụng ngắn | ||||
| Regular (R) hoặc novolin | 30 phút. -1 giờ | 2-5 giờ | 5-8 giờ | Insulin tác dụng ngắn đảm bảo lượng insulin cần cho bữa ăn trong thời gian 30-60 phút. |
| Velosulin (insulin dùng trong bơm insulin) | 30 phút.-1 giờ | 1-2 giờ | 2-3 giờ | |
| Tác dụng trung bình | ||||
| NPH (N) | 1-2 giờ | 4-12 giờ | 18-24 giờ | Insulin tác dụng trung bình đảm bảo lượng insulin cần cho nửa ngày hoặc qua đêm. Dạng insulin này thường phối hợp với loại tác dụng tức thì hay loại tác dụng ngắn. |
| Tác dụng dài | ||||
| Insulin glargine (Basaglar, Lantus, Toujeo) | 1-1 1/2 giờ | Không có thời gian đỉnh, insulin được tiết một mức hằng định. | 20-24 giờ | Insulin tác dụng dài đảm bảo lượng insulin cần cho cả ngày. Dạng này thường phối hợp, khi cần với loại tác dụng tức thì hoặc loại tác dụng ngắn. |
| Insulin detemir (Levemir) | 1-2 giờ | 6-8 giờ | Đến 24 giờ | |
| Insulin degludec(Tresiba) | 30-90 phút | Không có thời gian đỉnh | 42giờ | |
| Hỗn hợp | ||||
| Humulin 70/30 | 30 phút | 2-4 giờ | 14-24 giờ | Các chế phẩm này thường được dùng hai hoặc ba lần trong ngày trước bữa ăn.
|
| Novolin 70/30 | 30 phút | 2-12 giờ | Đến 24 giờ | |
| Novolog 70/30 | 10-20 phút | 1-4 giờ | Đến 24 giờ | |
| Humulin 50/50 | 30 phút | 2-5 giờ | 18-24 giờ | |
| Humalog mix 75/25 | 15 phút | 30 phút 2 1/2 giờ | 16-20 giờ |
Lịch dùng thuốc như thế nào?
Hãy nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ khi sử dụng insulin. Khoảng thời gian giữa khi bạn tiêm thuốc và bữa ăn có thể thay đổi phụ thuộc vào loại insulin mà bạn sử dụng. Thông thường bạn sẽ phối hợp việc sử dụng thuốc với bữa ăn.
Theo như bảng trên mục thời gian khởi đầu nói về khoảng thời gian bao lâu insulin bắt đầu tác dụng. Bạn sẽ mong muốn rằng nó đồng thời với thời gian bắt đầu tiêu hóa thức ăn. Việc ăn đúng giờ sẽ hạn chế hạ đường máu.
- Insulin tác dụng tức thời: khoảng 15 phút trước bữa ăn.
- Insulin tác dụng ngắn: khoảng 30 đến 60 phút trước bữa ăn.
- Insulin tác dụng trung bình: khoảng 1 tiếng trước bữa ăn.
- Dạng hỗn hợp: phụ thuộc vào chế phẩm có thể thay đổi từ 10 phút đến 30-45 phút trước bữa ăn.
Những ngoại lệ trong sử dụng liều và thời gian insulin
Insulin tác dụng dài sử dụng không phụ thuộc vào thời gian. Bạn sẽ sử dụng detemir (Levemir) một đến hai lần mỗi ngày không phụ thuộc vào thời gian bạn ăn. Và bạn sẽ sử dụng glargine (Basaglar, Lantus, Toujeo) một lần hàng ngày vào thời gian cố định. Deglutec một lần một ngày nhưng thời gian có thể thay đổi. Một vài người sẽ sử dụng insulin tác dụng dài kèm với một insulin tác dụng ngắn hơn hoặc một loại thuốc khác được sử dụng với bữa ăn.
Insulin tác dụng tức thời có thể sử dụng ngay sau bữa ăn thay vì 15 phút trước bữa ăn. Bạn cũng có thể sử dụng nó trong thời gian đi ngủ.
Để có thêm thông tin khi nào sử dụng insulin. Bạn nên tham khảo mục “liều lượng và kiểm soát” phần bao bì sản phẩm bạn sử dụng hoặc nói chuyện với bác sĩ của bạn.
Tài liệu tham khảo
http://www.webmd.com/diabetes/guide/diabetes-types-insulin#1