Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật được rất nhiều bà mẹ Việt quan tâm vì những điều khoa học mà phương pháp mang lại trong việc chăm sóc trẻ. Việc hiểu rõ phương pháp sẽ giúp bạn dễ dàng áp dụng hơn.
Nhật Bản là quốc gia được cả thế giới ngưỡng mộ không chỉ vì nền giáo dục tiên tiến mà còn ở cách nuôi dạy con trẻ thông thái. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cũng là chủ đề được rất nhiều mẹ quan tâm. Bạn hãy cùng Chúng tôi tìm hiểu về phương pháp này để hiểu rõ hơn nhé.
1. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là gì?
Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là sự phối hợp các loại thực phẩm khác nhau để tạo nên thực đơn ăn dặm đa dạng, ngon miệng và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của trẻ. Nhờ đó, kích thích trẻ ăn ngon, tiêu hóa tốt và hấp thu đầy đủ các chất dinh dưỡng.
Cho con ăn dặm kiểu Nhật nghĩa là bạn sẽ không dùng đến cối xay khi chế biến thức ăn cho con. Thay vào đó, bạn sẽ dùng cối giã và rây để làm mịn thức ăn cho bé yêu, giúp bé yêu dễ nuốt và cảm nhận được đầy đủ hương vị, tính chất của món ăn.
Ở những tuần đầu khi mới cho bé ăn dặm theo phương pháp này, bạn nên cho bé ăn cháo lỏng được làm mịn bằng rây nhằm giúp bé quen với việc ăn bằng thìa, nuốt thức ăn và thức ăn khác ngoài sữa mẹ hoặc sữa công thức.
Sau thời gian cho bé ăn cháo lỏng, mịn, bạn cho bé ăn cháo đặc hơn có kèm rau củ nghiền mịn. Giai đoạn tiếp theo, bạn cho bé ăn cơm nấu bằng gạo vỡ từ nhão đến đặc kèm với cá, thịt, rau củ…
Ưu điểm của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là trong quá trình tập cho bé ăn dặm, bạn cho bé ăn từ lỏng đến đặc, từ mịn tới thô nên giúp bé hình thành kỹ năng nuốt, nhai tốt. Việc cho bé tự bốc thức ăn giúp rèn luyện kỹ năng cầm nắm của bé. Nhờ đó mà bé sớm biết ghim thức ăn bằng nĩa, xúc bằng thìa, tự chọn thức ăn yêu thích. Cho trẻ ăn riêng từng món giúp trẻ dễ dàng ghi nhớ và làm quen với các mùi vị thức ăn. Tất cả những yếu tố trên sẽ giúp bé cảm thấy thú vị với bữa ăn khi không bị gò ép và bạn cũng cảm thấy thoải mái hơn.
Khi cho con ăn dặm kiểu Nhật, bạn phải theo nguyên tắc cho bé ăn từ ít đến nhiều, từ lỏng đến đặc, từ một nhóm thực phẩm đến bốn nhóm thực phẩm. Lưu ý là trong quá trình cho bé ăn theo phương pháp này, bạn phải chú ý đến tâm lý của bé yêu. Hãy tạo cho bé yêu tâm lý thoải mái nhất khi ăn, cho trẻ được chọn lựa món ăn mà trẻ thích, tránh ép trẻ ăn khiến trẻ trở nên sợ ăn. Nếu làm được như vậy, bạn sẽ tạo cho trẻ thói quen ăn uống tốt về sau.
2. Xác định mục tiêu rõ ràng khi áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật
Vậy là bạn đã rõ ăn dặm kiểu Nhật là gì. Phương pháp này thường chú trọng cho bé sử dụng các loại thực phẩm có nguồn gốc tự nhiên hay những nguyên liệu được nuôi trồng như rau củ, hoa quả, cá, thịt… Các thực phẩm như: thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn có nhiều gia vị thường không được cho bé sử dụng.
Khi cho con ăn dặm theo phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, bạn đang cho bé ăn theo chế độ ăn có vị nhạt với món cháo, súp gồm rau, củ quả hoặc rong biển. Lý do của việc này là ban đầu bạn cho bé ăn nhạt thì sau này bạn sẽ dễ điều chỉnh khẩu vị của bé hơn. Còn nếu ban đầu bạn cho bé ăn những món ăn được chế biến quá ngon, quá đậm đà thì sau này, nếu bạn muốn cho bé ăn những món nhạt hơn như rau củ luộc/hấp sẽ rất khó.
Mục tiêu của người Nhật thông qua phương pháp này là họ hy vọng trẻ phát triển bình thường và không bị béo phì. Thực đơn theo phương pháp ăn dặm kiểu Nhật này thường rất chú trọng đến các món ăn được chế biến từ rau củ, sự hài hòa giữa các thành phần đạm, vitamin, tinh bột và đặc biệt là xây dựng cho trẻ một chế độ ăn ít đạm. Trẻ trong giai đoạn từ 12 – 18 tháng, bạn chỉ nên cho bé ăn nhiều nhất là 20g đạm/ngày.
Người Nhật không khuyến khích việc cho trẻ dùng nhiều đường và sữa. Vì vậy, trẻ em Nhật không bị thừa cân mà rất khỏe mạnh.
Thông qua việc ăn dặm, người Nhật giáo dục trẻ về cách ăn uống ngay từ khi còn rất nhỏ. Bé ăn theo phương pháp này sẽ biết nhai, không ngậm và biết chủ động trong ăn uống, biết yêu cầu, từ chối và đưa ra xác nhận về điều mình muốn. Nếu muốn con yêu cũng làm được điều này, bạn cần phải trải qua một quá trình khá gian nan.
Nhiều người cho rằng con của mình quá nhỏ nên tập cho bé ăn dặm với hy vọng con sẽ ăn nhiều và mập mạp hơn. Tại sao bạn lại muốn tập cho bé ăn dặm? Lý do rất rõ ràng là sau 5 – 6 tháng tuổi, bé cần được bổ sung nhiều vitamin và khoáng chất để tăng trưởng và phát triển cũng như hình thành các thói quen ăn uống lành mạnh trong tương lai.
Thực tế là đến 9 tháng tuổi, bé mới thực sự cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng khác ngoài sữa. Do đó, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật trong những tháng 5, 6, 7, 8 nhằm mục đích chính là cho bé làm quen với thực phẩm và rèn thói quen ăn uống. Khi đã hình thành thói quen ăn uống tốt, bé sẽ xem việc ăn uống như một điều cần thiết trong cuộc sống.
3. Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật đúng cách cho bé
Khi cho trẻ ăn dặm, người Nhật không dùng xương, thịt để nấu nước súp chế biến thức ăn cho trẻ mà sẽ dùng cá khô bào và rong biển để nấu. Nguyên do đây đều là những thực phẩm giàu canxi.
Nếu muốn áp dụng phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho bé yêu, bạn đừng quá băn khoăn về việc chọn lựa thực phẩm. Cho con ăn dặm kiểu Nhật không có nghĩa là bạn phải cho bé ăn các thực phẩm đúng như người Nhật. Do đó, thay vì sử dụng cá bào và rong biển để nấu nước súp chế biến thức ăn cho con, bạn có thể dùng các loại rau củ như cà rốt, củ cải, bắp cải, cải bó xôi, bí đỏ… Đây là những loại thực phẩm rất tốt cho trẻ.
Bạn băn khoăn về việc ăn dặm kiểu Nhật đúng cách là cho trẻ ăn như thế nào? Bạn có biết trẻ em Nhật được tập cho ăn dặm từ khá sớm. Sau khi sinh khoảng ba tháng, các bé ở Nhật sẽ được mẹ tập cho ăn dặm. Việc cho con ăn dặm của người Nhật chủ yếu chú trọng đến việc giúp bé làm quen với mùi vị thức ăn, phát triển khả năng vị giác của bé. Do đó, mỗi ngày các bà mẹ Nhật chỉ cho trẻ ăn 1 bữa và sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chính của trẻ.
Tùy theo sự phát triển của bé mà bạn chọn thời điểm thích hợp cho con ăn dặm. Khi được 5 – 6 tháng tuổi, bé có thể ngồi được nếu có hỗ trợ. Đây là lúc bạn có thể tập cho bé bắt đầu ăn dặm. Bạn nên lưu ý những điều sau khi cho con ăn dặm theo phương pháp Nhật:
Ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ từ 5 – 6 tháng
Khi mới bắt đầu cho bé ăn dặm, bạn nên cho bé ăn cháo loãng, nghiền nhuyễn, rây mịn để bé tập quen dần. Cháo được nấu theo tỷ lệ 1 bột gạo/10 nước (10g gạo : 100ml nước) và không nêm nếm.
Sau khi bé đã quen với việc ăn và nuốt thức ăn dạng lỏng, bạn có thể cho bé ăn thử một số loại rau củ quả loại dễ tiêu hóa đã được hấp chín và rây mịn như cà rốt, bí đỏ, khoai tây hay chuối chín, đu đủ chín… Lưu ý, thức ăn của bé trong giai đoạn này phải trơn, mịn để bé dễ nuốt và không bị nghẹn. Bạn có thể cho bé ăn đậu hũ, lòng trắng trứng, thịt gà (hấp, giã nhỏ, lọc qua rây)… để bổ sung lượng đạm vào khẩu phần ăn cho bé.
Việc cho trẻ 5 – 6 tháng tuổi ăn dặm chủ yếu là nhằm tập cho bé làm quen với các dạng thức ăn khác ngoài sữa, tập phản xạ nuốt thức ăn và học cách ăn bằng muỗng. Do đó, mỗi ngày bạn chỉ nên cho bé ăn 1 cữ. Bạn hãy cho trẻ ăn riêng từng loại thức ăn để bé có thể phân biệt và chọn được món ăn yêu thích. Nếu trong quá trình tập ăn, bé tỏ ra không thích, bạn không nên ép bé ăn. Hãy ngưng việc tập ăn lại khoảng 2 – 3 ngày rồi lại tiếp tục. Trẻ 5 – 6 tháng tuổi đã có thể ăn sữa chua nên bạn có thể cho con ăn một hũ sữa chua nhỏ/ngày.
Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ từ 7 – 8 tháng
Bé từ 7 – 8 tháng tuổi đã có thể nuốt thức ăn đặc, thô hơn so với trước. Bạn nấu cháo theo tỷ lệ 10g gạo: 70ml nước và vẫn chưa cần nêm gia vị vào cháo cho bé đâu bạn nhé. Bạn nên thay đổi các loại rau củ quả thường xuyên nhằm kích thích vị giác của bé. Ngoài cháo, bạn cũng có thể cho bé ăn bún, miến, mì, nui… nấu mềm để thay đổi khẩu vị.
Ở giai đoạn này, bạn hãy cho bé làm quen với nhiều loại thức ăn hơn và cho con ăn các món hỗn hợp. Gan, thịt gà, đậu, các loại cá (cá lóc, cá thu, cá hồi…), nấm… là nguồn cung cấp đạm dồi dào cho bé.
Ngoài sữa, bé cần ăn thêm 2 cữ ăn dặm mỗi ngày. Ngoài ra, bạn có thể cho bé ăn tráng miệng với chuối, đu đủ, xoài nạo nhuyễn, sữa chua, phô mai hay uống nước cam pha loãng…
Bé ở giai đoạn này, bạn nên cho bé tập xúc, bốc thức ăn. Ban đầu có thể mất nhiều thời gian dọn dẹp nhưng rất hữu ích về sau, giúp bé biết tự giác trong ăn uống.
Ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ từ 9 – 11 tháng
Các bé ở độ tuổi này đã ăn dặm được vài tháng nên khả năng nuốt thức ăn khá thành thạo và có thể ăn được các món thô hơn trước. Nhiều bé đã ăn được cháo hạt vỡ hoặc cơm nát. Cháo nấu theo tỷ lệ: 10g gạo : 50ml nước và bạn có thể nêm nếm cho bé. Song lưu ý là bạn chỉ nên nêm một lượng gia vị thật hạn chế. Một số bé đã có thể tự cắn, nhai và nuốt được những thức ăn mềm. Bạn tiếp tục điều chỉnh lượng thức ăn tăng dần theo mỗi bữa để bé quen dần.
Bé 9 – 11 tháng tuổi, bạn có thể cho bé ăn thêm các loại thịt như thịt heo, bò và một số hải sản như sò huyết, tôm… Ngoài 2 cữ ăn chính, bạn hãy cho bé ăn tráng miệng bằng các loại trái cây chín mềm. Song thay vì nạo hay nghiền nhuyễn như giai đoạn trước, bạn có thể cắt thành thanh cho bé cầm tự cắn ăn. Ngoài ra, hãy cho bé ăn thêm sữa chua, phô mai và các loại bánh mềm ít ngọt.
Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật cho trẻ từ 12 – 18 tháng
Giai đoạn này nhiều bé đã cai sữa và bắt đầu có thể ăn các bữa như người lớn. Ngoài 3 bữa chính, bạn nên bổ sung cho bé 2 bữa phụ và duy trì việc cho trẻ ăn uống đầy đủ.
Thực phẩm cho bé ở giai đoạn này đa dạng và bạn hãy quan sát bé để biết bé thích hay không thích những món gì. Mục đích của việc này là điều chỉnh khẩu vị và thói quen ăn uống của bé cho phù hợp, đầy đủ dưỡng chất cần thiết.
4. Cần tuân thủ những gì khi cho con ăn dặm kiểu Nhật?
Việc cho bé ăn riêng từng món chỉ nên tiến hành trong thời gian đầu khi bé mới bắt đầu tập ăn dặm. Bạn cần phải kích thích vị giác bé để bé cảm nhận được vị ngon riêng của từng món ăn. Do đó, thay vì nấu nhiều loại thực phẩm chung với nhau tạo ra món ăn có mùi vị không rõ ràng, bạn nên cho bé ăn riêng từng món để bé có thể cảm nhận vị tốt hơn. Bạn nên cho bé ăn thử những món ăn có vị nhạt, có chút mùi thơm hay có chút vị đắng và quan sát phản ứng của bé xem bé thích ăn những món nào.
Khi bé đã quen với các loại thức ăn, bạn có thể trộn nhiều loại thức ăn lại để có nhiều thay đổi đa dạng hơn. Lưu ý là nếu bạn tập cho bé ăn nhạt thì tất cả các món ăn đều phải có vị nhạt (kể cả trái cây). Nếu bé ăn nhạt mà món trái cây tráng miệng lại quá ngọt sẽ phản tác dụng. Trong giai đoạn đầu tập cho bé ăn nhạt, bạn nên giảm độ ngọt và mặn lại. Bạn có thể trộn trái cây với sữa chua, làm cho trái cây có vị nhạt đi một chút.
Cốt lõi của phương pháp ăn dặm kiểu Nhật là tập trung vào việc dùng những thực phẩm tự nhiên hay những nguồn nguyên liệu được nuôi trồng như: rau củ, hoa quả, cá, thịt, hành tỏi… Người Nhật thường không cho con ăn những thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, những loại thực phẩm chứa quá nhiều gia vị.
Chính vì thế, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật sẽ giúp con có chế độ ăn uống thanh đạm với hương vị món súp từ rau củ, hành tỏi hay dashi (cá khô bào và rong biển kombu). Đầu tiên, bạn nên cho bé thử thức ăn nhạt trước, sau đó sẽ dễ điều chỉnh. Nếu bạn cho con ăn món nêm nếm đậm vị trước, bé sẽ không chịu ăn những thức ăn có vị nhạt, đặc biệt là thức ăn chế biến từ rau củ như rau củ luộc/hấp.
5. Quan tâm đến tâm lý của trẻ khi cho trẻ ăn dặm
Khi tập cho bé ăn dặm, bạn không nên chỉ tập trung vào việc cho con ăn mà còn phải chú ý đến tâm lý của bé. Mỗi bé sẽ có những tính cách khác nhau, thay đổi theo từng giai đoạn phát triển. Do đó, bạn cần phải nắm bắt rõ điều này để có thể điều chỉnh cho phù hợp với tính cách của bé.
Với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, hãy tập cho bé ăn đúng giờ. Ngoài ra, bạn cần phải có sự kiên nhẫn và quyết tâm. Bạn không nên so sánh khẩu phần ăn/khẩu vị của con mình với những đứa bé khác mà hãy cố gắng điều chỉnh sao cho phù hợp nhất với bé.
Bạn nên chuẩn bị tâm lý đối với việc bé sẽ không chịu hợp tác cùng bạn và làm trái với những gì bạn dạy. Đây chỉ là một chút khó khăn, bạn đừng thấy áp lực vì nó sẽ ảnh hưởng đến bé. Thay vào đó, bạn nên chiều lòng bé để vượt qua giai đoạn này.
Một khía cạnh khác cũng nên chú ý khi tập cho trẻ ăn dặm là cách bạn cho bé ăn. Không khí, không gian và màu sắc là những yếu tố ảnh hưởng đến việc ăn uống của bé. Mỗi bà mẹ sẽ có một cách riêng vì sở thích của mỗi bé là khác nhau. Bạn nên tạo niềm vui cho bữa ăn của bé nhé.
Ngoài ra, bạn hãy tham khảo thêm bài viết “Cùng lên thực đơn ăn dặm kiểu Nhật theo từng tháng tuổi” để hiểu rõ hơn về cách cho trẻ ăn dặm kiểu Nhật theo từng giai đoạn.