Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) là virus gây ra bệnh AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch). Virus này có tên HIV do nó gây nhiễm trùng và phá hủy hệ miễn dịch cơ chế tự bảo vệ của cơ thể.
Xét nghiệm là cách duy nhất để xác nhận bệnh nhân có nhiễm HIV hay không. Đa số dấu hiệu nhiễm HIV không xuất hiện cho tới khi bệnh tiến triển tới giai đoạn AIDS. Do đó, nhiều người nhiễm HIV không biết là họ đang mang virus. Vì thế, người càng bệnh nặng thì càng khó chữa và họ có thể lây bệnh cho người khác mà không hề hay biết. Do đó bạn cần tham khảo các thông tin về việc xét nghiệm HIV dưới đây để biết cách điều trị đúng đắn và kịp thời.
Lý do cần xét nghiệm HIV
Các bác sĩ khuyên rằng phát hiện sớm là cách để chống HIV và AIDS vì:
- Hiện nay, không có thuốc đặc chữa HIV, việc phát hiện sớm sẽ giúp người bị nhiễm được điều trị kịp thời, kìm hãm sự phát triển và ảnh hưởng của virus;
- Người nhiễm HIV cần phải tuân theo các bước phòng chống nhằm ngăn bệnh lây cho người khác;
- Các cặp đôi mang thai cần cố gắng thực hiện những phương pháp ngăn ngừa hiệu quả để bệnh không lây sang trẻ sơ sinh.
Các loại xét nghiệm HIV
Xét nghiệm ở phòng khám
- Xét nghiệm EIA hay ELISA. Đây là 2 loại xét nghiệm HIV phổ biến, thường mất 2 tuần để lấy kết quả. Đây là cách kiểm tra sàng lọc mẫu máu chứa kháng thể HIV. Nếu kiểm tra sàng lọc cho kết quả dương tính, cho thấy kháng thể chống HIV, thì bệnh nhân đã nhiễm HIV;
- Western Blot. Nếu xét nghiệm EIA hay ELISA có kết quả dương tính, thì kết quả này sẽ được xác nhận lại bằng Western Blot. Nếu cả hai xét nghiệm đều cho kết quả dương tính thì người đó chắc chắn nhiễm HIV. Trong một số trường hợp đặc biệt, xét nghiệm EIA có thể cho kết quả dương tính sai. Khi đó, Western Blot sẽ cho ra kết quả âm tính;
- Xét nghiệm nhanh. Đây là phương pháp có thể thay thế EIA, ELISA với mức độ chính xác như nhau. Trong khi xét nghiệm máu thông thường mất đến 1 – 2 tuần mới nhận được kết quả thì xét nghiệm nhanh chỉ mất 20 phút. Tương tự EIA và ELISA, bài xét nghiệm nhanh này cũng cần được kiểm tra lại bởi phương pháp Western Blot.
Kiểm tra tại nhà
Bạn có thể mua bộ dụng cụ kiểm tra HIV trực tiếp, bao gồm 2 loại. Với loại đầu tiên, bạn sẽ lấy một giọt máu từ ngón tay. Loại kia yêu cầu bạn dùng gạc y tế đặt vào trong miệng. Hãy nhớ làm xét nghiệm tại bệnh viện hoặc trạm y tế sau khi tự kiểm tra tại nhà để có kết quả chính xác.
- Kiểm tra bằng cách lấy máu ở đầu ngón tay tương tự như xét nghiệm máu bệnh tiểu đường: chích vào ngón tay, nhỏ giọt máu vào đĩa được chuẩn bị sẵn, gửi mẫu thử đến phòng thí nghiệm để phân tích. Sau 7 ngày sẽ nhận được kết quả qua điện thoại. Độ chính xác của cách này lên đến 99.9%;
- Với cách kiểm tra dùng gạc miệng, dùng gạc y tế lau hàm trên và hàm dưới. Sau đó, bỏ gạc trong ống nghiệm có sẵn trong bộ thử và sau 20 phút sẽ có kết quả. Độ chính xác của cách này là 92%.
Nơi thực hiện xét nghiệm
Chúng ta có thể xét nghiệm HIV ở nhiều nơi khác nhau, như phòng mạch bác sĩ, sở y tế, bệnh viện, trung tâm y tế chuyên về HIV. Ở một số nơi bạn có thể được xét nghiệm miễn phí.
Nhiều bệnh nhân yêu cầu được giấu tên khi xét nghiệm, khi đó họ sẽ được trao đổi riêng với chuyên viên tư vấn, cả trước và sau khi xét nghiệm. Không có bất kì ghi chép hay kết quả nào được lưu lại ở những nơi xét nghiệm giấu tên.
Mỗi nơi đều có luật xét nghiệm HIV khác nhau, vì thế bạn cần xem kỹ luật nào áp dụng tại địa phương của bạn. Hầu hết các kết quả HIV dương tính đều phải được báo cáo lại cho Sở y tế. Tuy nhiên, thông tin cá nhân thì được giữ tuyệt mật.
Trường hợp kết quả xét nghiệm dương tính
Người có kết quả xét nghiệm HIV dương tính nên:
- Liên hệ bác sĩ ngay lập tức để trao đổi cách làm kìm hãm sự phát triển của virus. Thông thường bác sĩ sẽ làm nhiều xét nghiệm để xác định mức độ phát triển của virus, người có kết quả dương tính có thể muốn trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia HIV;
- Ngưng mọi hoạt động gây hại tới hệ miễn dịch như hút thuốc, dùng ma túy, uống rượu bia quá mức hay ăn uống không lành mạnh;
- Làm kiểm tra bổ sung để xác nhận các bệnh STDs và các loại bệnh khác. Khi HIV đã xâm nhập vào cơ thể, có nguy cơ các bệnh STDs cũng sẽ xuất hiện. Do HIV làm suy yếu hệ miễn dịch nên người có kết quả HIV dương tính cần được hỗ trợ nhiều hơn để chống lại các bệnh khác;
- Hãy để những người bạn đã, đang và sẽ quan hệ biết về bệnh tình của bạn. Họ nên đi xét nghiệm, nếu phát hiện bệnh thì vẫn có thể điều trị kịp thời. Nếu bạn có ý định quan hệ tình dục, hãy sử dụng bao cao su trong mỗi lần quan hệ để tránh lây nhiễm bệnh cho người khác.
Người bị nhiễm HIV có thể cảm thấy hoảng sợ, cô độc và sợ giao tiếp với bạn bè, gia đình. Họ thường lo rằng mình sẽ bị phân biệt đối xử và bị cô lập. Do đó, họ cần trao đổi với chuyên viên tư vấn HIV hoặc bác sĩ tâm lý để có thể giải quyết những vấn đề này.
Một số phòng khám chuyên về HIV và AIDS cung cấp dịch vụ tư vấn hoặc liên lạc với các nhóm hỗ trợ người nhiễm HIV. Đây là môi trường lành mạnh, phù hợp để chia sẻ lo lắng và giải đáp thắc mắc nhằm giúp họ vượt qua mặc cảm cá nhân.
Chính phủ và các nhà khoa học đã đầu tư nhiều kinh phí vào nghiên cứu tìm cách chữa trị. Hãy hy vọng trong tương lai, chúng ta sẽ sớm tìm ra cách chữa HIV. Với những cách điều trị ngày càng tiến bộ, người nhiễm HIV hiện nay có thể ức chế được hoạt động của virus và duy trì tuổi thọ của họ.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: HIV và AIDS: bệnh mạn tính có thể kiểm soát