Dậy thì muộn ở bé gái là tình trạng cơ thể bé bắt đầu có những dấu hiệu thay đổi vềsinh dục muộn hơn nhiều so với sự phát triển bình thường. Điều này có thể khiến trẻ và gia đình lo lắng và hoang mang.
Dậy thì là một giai đoạn quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành về mặt sinh dục của trẻ. Những nguyên nhân nào gây ra tình trạng dậy thì muộn ở bé gái và làm sao để điều trị tình trạng này? Hãy cùng Chúng tôi tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Dấu hiệu xác định dậy thì muộn ở bé gái
Giai đoạn dậy thì ở bé gái bắt đầu khi tuyến yên sản xuất hai loại hormone là hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH). Hormone này khiến buồng trứng phát triển và bắt đầu sản sinh estrogen. Giai đoạn tăng trưởng nhảy vọt ở bé gái bắt đầu ngay sau khi ngực phát triển và chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên sẽ xuất hiện khoảng 2 – 3 năm sau đó. Một bé gái 13 tuổi mà ngực chưa phát triển thì được coi là dậy thì trễ.
Nguyên nhân gây dậy thì muộn ở bé gái
1. Buồng trứng có vấn đề
Một trong những nguyên nhân gây dậy thì muộn ở bé gái là do suy buồng trứng sớm. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do phóng xạ – thường được dùng để điều trị bệnh bạch cầu và một số loại ung thư khác. Ngoài ra, hội chứng Turner – bệnh do mất đi một phần hay toàn bộ nhiễm sắc thể X ở nữ giới, cũng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng suy buồng trứng. Hầu hết những bé gái mắc phải hội chứng Turner có triệu chứng như: lùn, da ở cổ thừa ra, vòm miệng uốn cao, cẳng tay quay ra ngoài, xương ngực lõm.
Đôi khi buồng trứng bị tổn thương sẽ làm trẻ dậy thì trễ vì thiếu hormone tuyến yên (LH và FSH), hay còn gọi là gonadotropin. Bên cạnh đó, tình trạng này cũng xảy ra khi cơ thể không sản sinh hormone tăng trưởng.
2. Thể chất
Một vài bé gái dậy thì muộn đơn giản là chúng sẽ trưởng thành muộn hơn so với bạn bè đồng trang lứa mà thôi. Khi giai đoạn dậy thì bắt đầu thì mọi việc sẽ diễn ra bình thường. Trường hợp này gọi là dậy thì muộn do thể chất, thường phổ biến ở bé trai hơn bé gái.
3. Do di truyền
Dậy thì đôi khi cũng là một phần được di truyền từ bố mẹ. Nếu bé bị dậy thì muộn rất có thể người mẹ hoặc người bố là người dậy thì muộn.
4. Lượng mỡ của cơ thể bị giảm đi
Lượng mỡ của cơ thể giảm là nguyên nhân chính gây dậy thì muộn ở các bé gái. Dậy thì muộn thường xảy ra ở những bé gái hay vận động, đặc biệt là chuyên viên thể dục, vũ công múa ba-lê, tuyển thủ bơi lội. Trường hợp này cũng có thể xảy ra ở các bé mắc chứng chán ăn tâm lý vì chúng sợ sẽ mập lên dù thực tế thân hình chúng gầy hơn bình thường. Dậy thì muộn còn được phát hiện ở các bệnh nhân mắc bệnh kinh niên – những người có hàm lượng chất béo thường xuyên bị giảm so với khối lượng mỡ trong cơ thể.
Chẩn đoán dậy thì muộn ở bé gái như thế nào?
Bác sĩ nội khoa sẽ yêu cầu xét nghiệm máu và các xét nghiệm khác để đo mức hormone LH, FSH, estradiol. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy hormone LH và FSH ở mức cao, điều này nghĩa là buồng trứng không hoạt động bình thường. Trong trường hợp này, phải kích thích tuyến yên sản sinh ra hormone để kích thích buồng trứng hoạt động mạnh hơn. Nếu nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm không rõ ràng, trẻ sẽ được tiến hành xét nghiệm karyotype (lập bộ nhiễm sắc thể) để khảo sát xem có bao nhiêu tế bào bị thiếu nhiễm sắc thể X.
Nếu mức hormone LH, FSH và estradiol thấp thì nguyên nhân gây dậy thì muộn có thể là do lượng mỡ cơ thể bị giảm hoặc thiếu hormone LH, FSH vĩnh viễn. Các xét nghiệm khác sẽ được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ cơ thể trẻ đang thiếu loại hormone tuyến yên, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ não. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định chụp X-quang tay để đo độ tuổi xương.
Khắc phục tình trạng dậy thì muộn ở bé gái như thế nào?
Với những bé gái dậy thì muộn về thể chất thì ngực sẽ phát triển khi trẻ bước vào giai đoạn dậy thì. Ngoài ra, bạn có thể cho con sử dụng phương pháp bổ sung estrogen trong 4–6 tháng để thúc đẩy quá trình dậy thì diễn ra sớm hơn. Với những bé gái dậy thì muộn và có lượng mỡ cơ thể giảm, tốt nhất là bạn nên cho trẻ ăn nhiều hơn vì việc tăng cân sẽ giúp giai đoạn dậy thì diễn ra bình thường.
Với những bé gái mắc phải chứng suy buồng trứng sớm hoặc thiếu hụt hormone điều hòa tuyến sinh dục, bạn có thể cho trẻ dùng estrogen dưới dạng viên estradiol hoặc miếng dán cho da 2 lần/tuần. Các bác sĩ sẽ chỉ định từ liều thấp và cứ định kỳ 6 tháng lại tăng liều lên. Sau 12–18 tháng, bác sĩ sẽ tiếp tục bổ sung loại hormone progestin (ví dụ như Provera) và sau vài tháng sẽ dừng progestin từ 1–2 ngày. Lưu ý là bạn nên thảo luận với bác sĩ nội khoa để biết về khả năng sinh sản của con mình.
Dậy thì muộn do nhiều nguyên nhân khác nhau, bố mẹ nên quan tâm đến con cái và thể trạng của trẻ để có những cách xử lý giúp con phát triển bình thường.
Hy vọng rằng với những thông tin trên, bài viết đã cung cấp những kiến thức hữu ích về vấn đề dậy thì muộn ở bé gái. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế để được có giải đáp tốt nhất.