Ở những người bị bệnh tiểu đường, biến chứng bàn chân do bệnh thần kinh có thể khiến quá trình chữa lành các vết loét, vết cắt trở nên khó khăn hơn. Những vết thương lâu lành có thể dẫn đến nhiễm trùng.
Các vấn đề ở chân khác, chẳng hạn như vết chai sạn, cũng thường gặp ở những người bị bệnh tiểu đường. Những vết chai có thể không đáng lo ngại, nhưng nếu không được chữa trị có thể trở thành vết loét hoặc vết thương hở. Những người bị bệnh tiểu đường cũng có nguy cơ bị bệnh khớp Charcot – bệnh lý làm thoái hóa dần dần khớp xương, dẫn đến mất xương và biến dạng.
Do các tổn thương về thần kinh, những người bị bệnh tiểu đường không thể nhận ra các vấn đề ở chân ngay lập tức. Theo thời gian, các vấn đề ở chân của những người bị bệnh thần kinh do tiểu đường có thể phát triển mà không thể điều trị, dẫn đến phải cắt bỏ chân.
Nguyên nhân dẫn đến các vấn đề ở bàn chân do bệnh tiểu đường
Lượng đường trong máu cao không kiểm soát được ở những người bị bệnh tiểu đường do kiểm soát kém có thể gây ra bệnh thần kinh ngoại vi, hoặc bị tê và mất cảm giác do tổn thương thần kinh. Những người bị bệnh thần kinh do tiểu đường không có cảm giác đau mãnh liệt như ở người không bị tổn thương thần kinh.
Nếu bạn không nhận biết được vết thương thì vết thương có thể dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng, phải cắt bỏ chân.
Máu có thể lưu thông kém ở chân tay của những người mắc tiểu đường, làm chậm quá trình chữa lành các vết cắt hoặc vết thương. Các vết thương lâu lành có nguy cơ cao bị nhiễm trùng, vì vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào vết thương hở và vết cắt.
Kiểm tra các vết chai sạn, lở loét, vết cắt… là một phần rất quan trọng của việc điều trị bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, theo một bài báo năm 2011 của tờ Diabetic Medicine, “một số cuộc khảo sát và nghiên cứu cho thấy rằng 23–63% những người bị tiểu đường hiếm khi hoặc không bao giờ kiểm tra bàn chân”. Phần quan trọng trong chăm sóc, phòng ngừa bệnh tiểu đường là bác sĩ sẽ kiểm tra bàn chân mỗi lần khám và kiểm tra xúc giác ở bàn chân một lần mỗi năm.
Bệnh nhân tiểu đường cần phải tích cực đặt câu hỏi, phối hợp với bác sĩ để xây dựng hướng dẫn chăm sóc bàn chân, giúp ngăn ngừa các biến chứng trước khi xảy ra.
Làm thế nào để phòng ngừa biến chứng ở bàn chân?
Ngoài việc tuân theo một chế độ ăn uống để kiểm soát lượng đường trong máu, bạn có thể tiến hành vài bước sau để ngăn ngừa các biến chứng ở bàn chân.
♦ Để cải thiện lưu lượng máu đến chân, bạn nên đi bộ càng thường xuyên càng tốt với giày kín ngón chân hoặc giày thể thao chắc chắn, thoải mái. Tập thể dục cũng giúp làm giảm huyết áp và giảm cân rất có ích.
Thường xuyên kiểm tra bàn chân để phát hiện các thay đổi, kiểm tra các vết cắt, đau nhức hoặc vết loét. Bạn phải nói với bác sĩ về bất kỳ vết thương, vết cắt hoặc lở loét nào trên bàn chân ngay lập tức. Để giữ cho đôi chân khỏe mạnh, hãy làm theo những lời khuyên sau:
- Kiểm tra bàn chân hàng ngày, kể cả kẽ ngón chân.
- Khám bệnh nếu bạn phát hiện chân có vết cắt, vết loét, vết thương, đau nhức, sưng, đỏ, vùng da bị nóng hoặc dị tật.
- Không đi chân trần, kể cả đi trong nhà. Các vết lở loét nhỏ cũng có thể trở nên nghiêm trọng. Đi bộ trên vỉa hè nóng mà không mang giày có thể gây hại mà bạn không cảm thấy.
- Không hút thuốc, vì có thể làm hẹp mạch máu và góp phần làm máu kém lưu thông.
- Giữ chân sạch sẽ và khô ráo – không ngâm nước. Thấm nhẹ cho khô; không chà xát.
- Giữ ẩm da sau khi làm sạch, trừ kẽ ngón chân.
- Tránh nước nóng; kiểm tra nhiệt độ nước tắm bằng bàn tay, không sử dụng chân.
- Cắt móng chân sau khi tắm. Cắt ngang qua và sau đó giũa bằng giũa móng mềm. Giũa các cạnh sắc và không cắt lớp biểu bì.
- Sử dụng đá bọt cho các vết chai sạn. Không tự cắt vết chai, cục chai hoặc sử dụng hóa chất không do bác sĩ kê toa.
- Tìm đến chuyên gia để chăm sóc móng chân và các mô sẹo.
- Mang giày vừa vặn và tất bằng sợi tự nhiên (ví dụ cotton hoặc len). Không mang giày mới liên tục trong nhiều hơn một giờ và kiểm tra bàn chân cẩn thận sau khi cởi giày. Kiểm tra các phần nhô ra hay vật thể khác bên trong giày trước khi mang.
- Hạn chế đi giày cao gót và giày có mũi nhọn.
- Nếu bàn chân bị lạnh, hãy mang tất để giữ ấm.
- Cử động ngón chân và lắc mắt cá chân trong khi ngồi.
- Không bắt chéo chân, vì làm vậy có thể hạn chế lưu thông máu.
- Thư giãn và nâng cao chân nếu chân bạn bị chấn thương.
Bạn có thể hạn chế các biến chứng của bệnh tiểu đường đến bàn chân nếu bạn siêng năng và duy trì lượng đường trong máu thích hợp. Tuy nhiên, bạn vẫn cần kiểm tra chân hàng ngày.