Bệnh rối loạn đa nhân cách (DID) còn được gọi là rối loạn nhận dạng phân ly. Trong “Cẩm nang chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần” (DSM), căn bệnh này vẫn được cho là một trong những chẩn đoán gây tranh cãi nhất.
Các chuyên gia sức khỏe tâm thần cho rằng, đa nhân cách phát triển từ những năm tháng đầu đời. Nó thường là hậu quả của các chấn thương nghiêm trọng và kéo dài. Đặc trưng cơ bản nhất của bệnh là sự mất ý thức về bản thân.
Điều trị rối loạn đa nhân cách gặp rất nhiều khó khăn. Y học thế giới cũng đã ghi nhận trường hợp bệnh nhân phải điều trị tâm lý hơn 7 năm.
Bệnh rối loạn đa nhân cách có thể sản sinh ra bao nhiêu nhân cách?
Đa nhân cách không giống với tất cả các chứng rối loạn nhân cách khác. Đây là trường hợp bệnh nhân có rất nhiều bản thể cùng tồn tại độc lập trong một cơ thể sống.
Người mắc bệnh rối loạn đa nhân cách thường bị mất trí nhớ ngắn hạn. Họ cũng có xu hướng phân tách không gian, thời gian và cảm thấy bản thân tồn tại ngoài cơ thể của chính mình. Người bệnh hầu như không ý thức được sự tồn tại của các nhân cách khác.
Hành động tự sản sinh ra nhiều nhân cách thường là để người bệnh có thể đối phó được với những tổn thương. Lạm dụng tình dục, lạm dụng tinh thần cực độ trong thời thơ ấu là nguyên nhân chính gây ra bệnh.
Khả năng chịu đựng của mỗi người không giống nhau. Song các chuyên gia vẫn nhận định những trải nghiệm của người bệnh đa nhân cách trong quá khứ đều ở mức độ cực kỳ nghiêm trọng. Chính vì vậy, bệnh nhân thường tạo ra nhiều nhân cách để thay họ chịu đựng hoặc giúp họ đòi lại công bằng.
Vậy, người mắc bệnh rối loạn đa nhân cách có thể sản sinh ra bao nhiêu nhân cách?
Để trả lời cho câu hỏi này, chúng ta cần lưu ý đến một vụ án nổi tiếng. Các thẩm phán ở Úc đã đưa ra một phán quyết mang tính bước ngoặc. Họ cho phép 6 trong số 2.500 nhân cách của nạn nhân ra làm chứng trước tòa.
Nạn nhân là một cô gái tên Jeni Haynes. Cô bị cha ruột lạm dụng tình dục khủng khiếp, kéo dài trong nhiều năm. Quá sức chịu đựng, Jeni đã tự tạo ra đến 2.500 nhân cách khác nhau.
Khi được hỏi về một trong những nhân cách của mình, Jeni đặc biệt quan tâm đến một bé gái 4 tuổi (độ tuổi cô bắt đầu bị cha lạm dụng) tên Symphony. Cô bé là người thay Jeni chịu đựng tất cả sự tra tấn. Jeni còn nói rằng cô không phải là người bị lạm dụng. Cô chỉ đến tòa án để đòi lại công bằng cho bé Symphony.
Cuối cùng, cha của Jeni bị kết án 45 năm tù vì tội bạo hành và lạm dụng trẻ em. Jeni chiến thắng. Tuy nhiên, các nhân cách của Jeni thì không hề biến mất.
Trên thế giới vẫn còn khá nhiều sự việc tương tự và số nhân cách được sản sinh ra ở mỗi bệnh nhân không giống nhau. Cho đến nay, các chuyên gia tâm thần vẫn chưa thống kê được chính xác có ít nhất và nhiều nhất bao nhiêu nhân cách có thể cùng tồn tại.
Theo tài liệu y học cổ đại Trung Hoa, hiện tượng này được gọi là rối loạn phân ly về bản sắc. Nó đã xuất hiện khá lâu, nhưng ở thời điểm đó, người ta vẫn chưa có nhận thức rõ ràng về việc điều trị.
Khả năng phục hồi hoàn toàn của bệnh rối loạn đa nhân cách
Rối loạn đa nhân cách không phải là bệnh nan y. Bệnh nhân có thể phục hồi nếu kiên trì điều trị và có ý thức về bệnh. Mục tiêu điều trị của bệnh rối loạn đa nhân cách là hợp nhất các bản thể, giúp bệnh nhân làm chủ được hoàn toàn bản thân.
Tất cả nhân cách của người bệnh đều có tên riêng, cá tính riêng, có những ký ức riêng và độ tuổi, quốc tịch cũng khác nhau. Tuy nhiên, các bản thể riêng biệt đó vốn là từng phần nhỏ của người bệnh. Đó có thể là những tổn thương, mong muốn và những tội lỗi thầm kín.
Theo Healthline, nhân cách của con người vốn rất phức tạp. Chúng ta cũng có lúc hành động như người khác, nhưng đối với người đa nhân cách thì bản thể chính không can thiệp được vào việc làm của bản thể phụ. Chúng tồn tại một cách độc lập với nhau.
Chính vì vậy, hợp nhất các bản thế chưa bao giờ là việc dễ dàng. Nó cần có thời gian và nỗ lực từ cả chuyên gia sức khỏe tâm thần và bệnh nhân.
Để điều trị bệnh, bác sĩ sẽ giúp bệnh nhân nhận thức được sự tồn tại của các nhân cách khác, đặc biệt là nhân cách chính chủ. Từ đó hướng dẫn cho các nhân cách học cách thương lượng xung đột. Đây là một quá trình rất quan trọng. Bệnh nhân có nguy cơ mất đi bản thể chính nếu bị các nhân cách chi phối quá nhiều.
Theo đó, bác sĩ sẽ thiết lập hướng dẫn để mỗi nhân cách được thừa nhận và được phép tham gia vào quá trình trị liệu. Tất cả các nhân cách đều phải được chấp nhận, ngay cả khi đó là nhân cách hung hăng hoặc chống xã hội.
Nhà trị liệu không nên loại bỏ bất cứ bản thể nào, việc làm đó sẽ khiến cho bệnh nhân khó hồi phục hơn. Đồng thời, việc loại bỏ nhân cách sẽ khiến người bệnh gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về tinh thần sau này.
Quá trình phục hồi của người mắc bệnh rối loạn đa nhân cách
Một người bị đa nhân cách được xem là đã phục hồi khi các nhân cách tự nguyện hợp nhất, trở thành một phần của nhân cách sản sinh. Sự hài hòa giữa các bản sắc là điều mà các nhà trị liệu luôn mong muốn.
Điều đó có nghĩa là khi một bệnh nhân đạt được sự hài hòa giữa các bản thể, họ sẽ cảm nhận được sự toàn vẹn. Sự rạn nứt trong tâm trí, những lần mất trí nhớ tạm thời cũng không còn nữa.
Tuy nhiên, quá trình hồi phục của người mắc bệnh rối loạn đa nhân cách thường không thuận lợi. Nhiều bệnh nhân không chấp nhận sự hợp nhất. Họ sợ phải tự mình đối mặt với những ký ức đau đớn. Song, liệu pháp tâm lý vẫn mang đến những lợi ích nhất định. Nó giúp cho người đa nhân cách nhận được sự hỗ trợ để giải quyết các chấn thương. Sự ổn định về mặt nhân cách đôi khi cũng có thể xảy ra, ngay cả khi không có sự hợp nhất hoàn toàn về bản thể.
Bệnh rối loạn đa nhân cách hiện đã có phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao và lâu dài. Tuy nhiên, quá trình phục hồi nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào tình trạng và nhận thức của bệnh nhân. Thực tế cho thấy, không phải người bệnh nào cũng ghi nhớ được rõ ràng những chấn thương trong quá khứ.