Cường giáp trong thai kỳ có thể gây những hậu quả cho cả mẹ và thai nhi. Thế nhưng, thực tế không phải ai cũng hiểu rõ về hội chứng này để điều trị kịp thời nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm.
Cường giáp là bệnh nội tiết phổ biến thứ hai sau bệnh đái tháo đường với tỷ lệ gặp ở phụ nữ mang thai là 1/1.500. Thai phụ mắc cường giáp thường có các biểu hiện như tăng cân không đều, tim đập nhanh, nôn nhiều bất thường…
Cường giáp là gì?
Cường giáp, hay còn gọi là tăng năng tuyến giáp, là tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức, dẫn đến gia tăng sản xuất hormone tuyến giáp vào máu gây ra những rối loạn chuyển hóa của cơ thể. Có một số dạng cường giáp nhưng phổ biến nhất là bệnh Graves.
Nguyên nhân gây cường giáp trong thai kỳ
Trong thời gian mang thai, hormone HCG sẽ được sản xuất. Hormone HCG sẽ đạt đỉnh điểm vào khoảng 12 tuần sau khi mang thai. Điều này gây kích thích nhẹ tuyến giáp và gây ra một số triệu chứng cường giáp. HCG còn là nguyên nhân gây ra buồn nôn trong tam cá nguyệt thứ nhất. Nếu bạn mang đa thai thì nồng độ HCG thậm chí còn tăng cao hơn và các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn. Có khoảng 10 – 20% phụ nữ mang thai xuất hiện các triệu chứng này nhưng đa phần những phụ nữ này không cần điều trị.
Những phụ nữ mắc phải chứng nôn nghén nặng (hyperemesis gravidarum) cũng có thể có các triệu chứng cường giáp nhẹ. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường sẽ biến mất sau tam cá nguyệt thứ nhất.
Ngoài những nguyên nhân trên, còn có thể do những nguyên nhân sau:
- Rối loạn miễn dịch, ví dụ như bệnh Graves, có thể làm cho tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone.
- Gia đình có tiền sử mắc các bệnh về tuyến giáp hoặc các bệnh tự miễn cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng cường giáp trong thai kỳ.
- Một số loại thuốc, chẳng hạn như những loại thuốc giúp tim đập bình thường, cũng có thể gây cường giáp trong thai kỳ.
- Nhiễm trùng gần tuyến giáp cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh này.
- Các vấn đề khác về tuyến giáp như tuyến giáp phình to, sưng do nhiễm trùng hoặc ung thư tuyến giáp cũng có thể ảnh hưởng đến cách hoạt động của tuyến giáp.
- Nồng độ iốt cao cũng có thể gây cường giáp. Tuyến giáp sử dụng iốt để tạo ra hormone. Do đó, tuyến giáp sẽ tạo ra nhiều hormone nếu nồng độ iốt trong cơ thể bạn cao.
Triệu chứng của cường giáp trong thai kỳ
Dưới đây là các triệu chứng phổ biến nhất của cường giáp. Mỗi người sẽ có những triệu chứng khác nhau nhưng nhìn chung sẽ bao gồm các triệu chứng sau:
- Giảm cân hoặc không tăng cân như mong đợi, thường xuyên thèm ăn, tiêu chảy hoặc táo bón
- Nhịp tim nhanh và thở nhanh, ngay cả khi nghỉ ngơi
- Tăng tiết mồ hôi và chịu nóng kém
- U, sưng đau ở cổ hoặc lồi mắt
- Lo âu, bồn chồn, mệt mỏi hoặc khó ngủ
- Run rẩy và yếu cơ
- Tăng huyết áp, đau đầu, buồn nôn và mắt mờ.
Các triệu chứng của cường giáp có thể giống với các bệnh khác. Do đó, hãy đến bác sĩ khám để biết được nguyên nhân chính xác nhất.
Cường giáp ảnh hưởng đến thai kỳ như thế nào?
Tình trạng tuyến giáp hoạt động quá mức có thể gây ra nhiều tác động. Nó có thể dẫn đến tình trạng sinh non (trước 37 tuần mang thai) và thai nhẹ cân. Biến chứng thường gặp nhất ở phụ nữ bị cường giáp là tiền sản giật.
Một biến chứng nghiêm trọng khác có thể đe dọa đến tính mạng là tình trạng bão giáp. Đây là tình trạng mà nồng độ hormone tuyến giáp tăng cao đột ngột, dẫn đến sốt, mất nước, tiêu chảy, nhịp tim nhanh và không đều, sốc và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Chẩn đoán cường giáp trong thai kỳ
Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng và thực hiện một số xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể tìm kiếm các kháng thể trong máu để xem có phải bệnh Graves là nguyên nhân gây ra cường giáp hay không.
Điều trị cường giáp trong thai kỳ
Điều trị cường giáp trong thai kỳ sẽ phụ thuộc vào sức khỏe, tuổi tác, giai đoạn mang thai và kích thước tuyến giáp của bạn. Nếu bạn bị cường giáp nhẹ thì có thể không cần điều trị. Nếu hội chứng cường giáp liên quan đến chứng nôn nghén thì bạn chỉ cần điều trị nôn mửa và mất nước.
Nếu các triệu chứng cường giáp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc anti-thyroid, giúp giảm hormone tuyến giáp. Cách điều trị này ngăn cản hormone tuyến giáp quá nhiều sẽ xâm nhập vào máu của bé.
Thông thường, các thuốc như propylthiouracil (PTU) và methimazole (MMI) sẽ được sử dụng. Tuy nhiên, cả hai loại thuốc này có thể đi qua nhau thai và xâm nhập vào thai nhi. Thế nhưng, việc điều trị sẽ được ưu tiên vì nếu không điều trị thì có thể dẫn đến những hậu quả khó lường hơn.
Phẫu thuật có thể được thực hiện để cắt bỏ toàn bộ hoặc cắt bỏ một phần tuyến giáp. Bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật trong thời gian mang thai nếu họ cảm thấy rằng điều này an toàn cho bạn và bé.
Khoảng 1% số em bé sinh ra từ những phụ nữ mắc bệnh Graves sẽ bị cường giáp sau khi sinh. Nguyên nhân là do kháng thể kích thích tuyến giáp có thể được truyền qua nhau thai và ảnh hưởng đến bé.
Trước khi sinh, nếu nhịp tim thai cao (lớn hơn 160 nhịp/phút), khi siêu âm thấy có xuất hiện bướu giáp ở thai nhi, thai nhi tăng trưởng kém hoặc xương phát triển bất thường thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy thai nhi bị cường giáp.
Nếu rơi vào tình huống này thì bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc (PTU hoặc MMI) để điều trị cho thai nhi. Sau khi sinh, cường giáp có thể được phát hiện bằng cách xét nghiệm máu.
Phụ nữ bị cường giáp điều trị bằng các thuốc PTU và MMI có thể cho bé bú. Các nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng điều này là an toàn vì nồng độ thuốc đi vào sữa mẹ khá thấp. Thuốc PTU thường được ưu tiên hơn vì nó có nồng độ thấp hơn trong sữa mẹ.
Khi nào nên đến gặp bác sĩ?
- Bé di chuyển ít hơn bình thường
- Bạn bị sốt
- Bạn cảm thấy hồi hộp, bồn chồn
- Bạn bị ớn lạnh, ho hoặc cảm thấy yếu và đau nhức
- Bạn hết thuốc tuyến giáp hoặc đã ngừng dùng thuốc.
Khi nào nên gọi bác sĩ ngay?
- Bé đạp bạn liên tục hoặc không cử động
- Đau ngực đột ngột hoặc khó thở
- Nước ối vỡ và chảy máu âm đạo
- Tim đập rất nhanh
- Ngất hoặc co giật.
Tóm lại, hội chứng cường giáp có thể xảy ra do những thay đổi hormone của thai kỳ và những trường hợp này thường tự biến mất. Ở những phụ nữ bị cường giáp, đặc biệt là bệnh Graves, nếu không can thiệp kịp thời, bệnh sẽ gây ra những bất lợi cho thai kỳ và bé. Cách tốt nhất để tránh các biến chứng của cường giáp trong thai kỳ là đảm bảo bệnh được kiểm soát trước khi thụ thai.