Làm cha mẹ là một công việc không có hồi kết và cũng chẳng phải điều dễ dàng. Trong quá trình phát triển của trẻ vai trò của cha mẹ giữ một vị trí quan trọng.
Không phải ngẫu nhiên mà người ta ví gia đình như tế bào của xã hội. Con người khi sinh ra và lớn lên đều cần có một mái ấm, một chỗ dựa. Điểm tựa vững chắc của trẻ không đâu khác chính là cha mẹ. Để có thể phát triển toàn diện, trẻ luôn cần được nuôi dưỡng và dạy dỗ bởi cả bố lẫn mẹ. Trong bài viết này, Chúng tôi sẽ đề cập đến những vai trò của cha mẹ đối với sự phát triển của bé cùng những lời khuyên hữu ích.
Vai trò của cha mẹ và tầm quan trọng đối với sự phát triển của trẻ
Có thể nói cha mẹ và sự phát triển của con trẻ luôn song hành cùng nhau. Ở Việt Nam, có câu “Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh” thì ở nước ngoài cũng có câu tương tự “quả táo không rơi xa khỏi gốc cây”. Điều đó cho thấy rõ những ảnh hưởng của cha mẹ trong quá trình nuôi dạy đối với sự phát triển của trẻ như thế nào.
Tất cả mọi sự phát triển ở trẻ có liên quan đến nhau và không thể phân loại theo một cách cụ thể nào đó. Vì vậy, điều quan trọng là cha mẹ nên tập trung vào cách nuôi dạy con bởi việc này chi phối các phản ứng, hành động, suy nghĩ và quyết định của một đứa trẻ trong những mặt sau:
1. Phát triển nhận thức
Nếu bạn nuôi dạy con theo hướng tích cực sẽ giúp cải thiện các kỹ năng nhận thức, xã hội và giải quyết vấn đề ở trẻ. Hơn nữa, việc này cũng ảnh hưởng đến phản ứng của con và giúp chúng lớn lên trở thành người tốt hơn.
Sự tương tác và khuyến khích là điều rất quan trọng, nhất là với những năm đầu đời của trẻ. Bạn cần dạy trẻ cách nhận ra vấn đề, cách xử lý tình huống, quản lý thời gian và cả những kỷ luật thông qua các thói quen đơn giản tại nhà.
2. Phát triển về mặt văn hóa – xã hội
Trẻ quan sát sự tương tác giữa bạn với người bạn đời và cách giải quyết của hai bạn trong những cuộc xung đột trong gia đình. Điều này dạy cho chúng một loạt các giá trị tốt và quan trọng để trưởng thành. Cách cư xử với mọi người xung quanh, cách chúng chơi và chọn bạn, tinh thần đồng đội và nhiều thứ khác của trẻ cũng đều ảnh hưởng từ việc hai bạn đối xử với nhau thế nào.
3. Phát triển thể chất
Trẻ lớn lên và đạt được những cột mốc phát triển theo lứa tuổi không phải là mục tiêu duy nhất. Một đứa trẻ cần phải hiểu về vai trò của sức khỏe, nên tập thể dục thường xuyên, có một chế độ ăn uống hợp lý và được phát triển trong một môi trường tốt.
Người dạy trẻ những điều này không ai khác chính là các bậc phụ huynh. Vai trò của cha mẹ ở đây là cần hướng dẫn trẻ những điều này nay từ khi con mới bước bước đi đầu tiên. Bạn hãy nhớ rằng các bé thường học hỏi qua việc vui chơi, vì vậy hãy lấy nhiều ví dụ nhằm hướng dẫn và minh họa để trẻ mau tiếp thu hơn nhé!
4. Phát triển tinh thần
Việc dạy dỗ của bạn sẽ giúp trẻ học hỏi sự đổi mới, chấp nhận thất bại và vượt qua chúng, hiểu thế nào là khuôn phép và kỷ luật, chấp nhận lắng nghe những nhận xét về bản thân. Điều này sẽ chi phối phản ứng của con đối với những kích thích, từ đó hun đúc hình thành nên những phản xạ trong tâm trí chúng.
5. Phát triển về tâm linh (với những gia đình có tôn giáo)
Vai trò của cha mẹ chưa dừng lại ở đó, chúng ta còn có trách nhiệm dạy con trẻ hiểu về tôn giáo của gia đình, việc cầu nguyện, hiểu đâu là những điều nên làm và những chuyện nào là sai trái.
Bạn nên dạy trẻ học cách chấp nhận và có niềm tin vào những điều tốt đẹp để giúp chúng có ý thức hơn về mục tiêu của mình. Tuy nhiên, đừng cố ràng buộc con vào bất kỳ tôn giáo nào mà chúng không muốn, hãy để trẻ tự do tìm hiểu và khám phá thế giới tâm linh theo cách riêng của chúng.
Một số lời khuyên hữu ích trong việc nuôi dạy con cái của bạn
Đã qua rồi cái thời mà các ông bố là người phải đi làm gánh vác kinh tế gia đình và các bà mẹ quần quật với việc nhà và nuôi con. Vai trò của người cha trong sự phát triển của trẻ cũng rất quan trọng, con cái sẽ luôn cần được tiếp thêm động lực từ cha mình.
Cả cha lẫn mẹ đều có trách nhiệm nuôi dạy để con lớn lên thành một người trưởng thành, có ích. Những mẹo trong bài viết này sẽ hỗ trợ tốt cho hai bạn:
1. Luôn là những phụ huynh tích cực
Trẻ em luôn dễ dàng cảm nhận sự tiêu cực. Vì vậy, dù con bạn còn nhỏ như thế nào, hãy cố gắng tìm cách giải thích vấn đề của bạn với chúng và nói rõ hướng mà bạn giải quyết. Hãy khuyến khích và tạo diều kiện cho con cùng tham gia vào các nhiệm vụ khác nhau trong gia đình, dạy chúng cách để giải quyết vấn đề.
2. Hãy đáp ứng những nhu cầu chính đáng của con
Bất kể nhu cầu của con yêu nhỏ đến mức nào, việc thấu hiểu và đáp ứng chúng là rất quan trọng để giúp con bạn nhận ra rằng, bạn luôn có mặt trong cuộc đời của trẻ. Tuy nhiên, đừng vì vậy mà nuông chiều con quá mức sẽ gây tác dụng ngược.
3. Bày tỏ cảm xúc với con cái
Tình cảm chỉ thực sự mang lại trái tốt chỉ khi chúng được trồng trọt, vun xới, nuôi dưỡng. Hãy bộc lộ cho con bạn thấy rằng bé được yêu thương mọi lúc và bạn luôn ở bên con, dù thế nào đi chăng nữa.
4. Giao tiếp hiệu quả
Hãy nói chuyện với trẻ và lắng nghe những suy nghĩ của con trước khi đưa ra bất kỳ điều gì. Trong mọi cuộc trò chuyện với con, hãy chắc chắn rằng bạn luôn đặt mình vào vị trí của con để hiểu tình huống của trẻ. Hãy nhớ rằng, những cuộc trò chuyện tích cực luôn tốt hơn là những hình phạt tiêu cực hoặc trách móc chúng.
5. Tránh lời nói và hành động tiêu cực
Trẻ em sẽ bắt chước những gì chúng thấy hoặc nghe ở nhà. Đừng quá ngạc nhiên khi thấy một đứa trẻ sử dụng tiếng lóng, đánh nhau, thậm chí là chửi thề. Bởi lẽ rất có thể chúng đã học được những điều này từ chính bố mẹ của mình.
6. Thiết lập thói quen sinh hoạt cho trẻ
Một thói quen tốt ở hiện tại có thể giúp ích nhiều cho tương lai. Nếu bạn biết tuân thủ một thói quen cố định, ăn và ngủ đúng giờ, không xem tivi trong bữa ăn, con bạn cũng sẽ tiếp thu những bài học này và học hỏi theo.
7. Biến bữa ăn gia đình thành một phần của thói quen
Hãy nhớ rằng, gia đình là nơi chúng ta ăn uống và sinh hoạt cùng nhau. Khuyến khích con bạn dùng bữa cùng gia đình và dạy bé tầm quan trọng của việc dành thời gian với các thành viên trong gia đình.
8. Tạo dựng niềm tin, tình yêu và công bằng trong các mối quan hệ
Ví dụ tốt nhất cho việc này là tính công bằng trong việc đối xử với các con bạn. Nếu bạn cư xử hợp lý với tất cả các thành viên trong gia đình, con cái của bạn sẽ học hỏi theo. Từ đó, chúng sẽ sẽ yêu thương và chăm sóc tất cả mọi người mà không có sự phân biệt đối xử.
9. Giúp con bạn hiểu tầm quan trọng của việc nói đúng và trung thực
Hãy chắc chắn rằng con bạn coi trọng sự trung thực, đặc biệt là khi liên quan đến các vấn đề xoay quanh những mối quan hệ và tiền bạc. Hãy dạy con nên nói sự thật và dạy con có trách nhiệm với lời nói của mình.
Không đâu khác chính gia đình là trường học đầu tiên của trẻ và cha mẹ là thầy, cô tốt nhất. Vai trò của cha mẹ không chỉ là lo cơm áo gạo tiền hằng ngày mà còn là người bạn, người đồng hành trên suốt bước đường con đi nữa.
Minh Phú/HELLO BACSI