Hình: Nội soi dạ dày
Ghi chú: Nội soi dạ dày (gastroscopy) còn được gọi là nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng, nội soi dạ dày tá tràng, nội soi ống tiêu hóa trên. Những thông tin dưới đây chỉ là hướng dẫn chung. Việc chuẩn bị và thực hiện có thể khác nhau giữa các bệnh viện. Luôn phải làm theo các hướng dẫn của các bác sĩ hoặc bệnh viện địa phương của bạn.
Nội soi dạ dày là gì?
Nội soi dạ dày (gastroscopy) là một kỹ thuật nội soi (endoscopy) mà bác sĩ dùng để khảo sát bên trong ống tiêu hóa trên của bạn (bao gồm thực quản, dạ dày và tá tràng).
Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi để quan sát bên trong ống tiêu hóa. Do vậy kỹ thuật này được gọi là nội soi dạ dày.
Ống nội soi (endoscope) là một ống quang học nhỏ khoảng ngón tay út và có thể uốn cong dễ dàng. Ống nội soi được đưa qua miệng, vào trong thực quản, xuống đến dạ dày và tá tràng.
Đầu ống nội soi có một nguồn sáng và máy quay phim nhỏ (tiny video camera) giúp bác sĩ có thể thấy rõ bên trong ống tiêu hóa.
Ống nội soi còn có một kênh phụ bên cạnh để có thể đưa các loại dụng cụ khác nhau đi vào, giúp bác sĩ có thể thực hiện nhiều thủ thuật dễ dàng. Ví dụ: Bác sĩ có thể đưa kèm sinh thiết nhỏ qua kênh này để bấm mẫu mô nhỏ (sinh thiết) từ niêm mạc dạ dày.
Ai là người cần được nội soi dạ dày?
Bạn được khuyên nên nội soi dạ dày nếu bạn có những triệu chứng như: khó tiêu kéo dài, ợ nóng kéo dài, đau vùng bụng trên, nôn mửa lập đi lập lại, nuốt khó hoặc các triệu chứng khác mà nguyên nhân được nghĩ từ ống tiêu hóa trên.
Các nguyên nhân cần tìm bao gồm:
- Viêm thực quản: bác sĩ sẽ thấy được các vùng đỏ của niêm mạc thực quản.
- Loét dạ dày và tá tràng: vết loét nhìn giống như một miệng núi lửa nhỏ, màu đỏ bên trong niêm mạc dạ dày và tá tràng.
- Viêm tá tràng và viêm dạ dày.
- Ung thư dạ dày và thực quản.
- Nhiều nguyên nhân ít gặp khác.
Quá trình nội soi dạ dày được thực hiện thế nào?
Hình: Quá trình nội soi dạ dày.
Nội soi dạ dày là một kỹ thuật thường quy và thường được thực hiện với những bệnh nhân ngoại trú. Bác sĩ sẽ xịt thuốc tê tại chỗ vùng thành họng sau của bạn và cũng có thể bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc an thần để bạn dễ hợp tác trong quá trình nội soi. Thuốc an thần được tiêm vào tĩnh mạch trên tay bạn, thuốc sẽ làm cho bạn buồn ngủ nhưng sẽ không làm cho bạn ngủ sâu, và không phải là gây mê toàn thân.
Bạn được nằm nghiêng trên giường. Bạn sẽ được đặt một kẹp miệng giữa hai hàm răng để tránh cho bạn cắn phải ống nội soi. Bác sĩ yêu cầu bạn nuốt đầu của ống nội soi. Với những ống nội soi hiện tại rất nhỏ và dễ nuốt. Bác sĩ sau đó sẽ đẩy nhẹ ống nội soi xuống thực quản, vào dạ dày và tá tràng. Máy quay phim nhỏ ở đầu ống nội soi sẽ truyền hình ảnh đến màn hình. Bác sĩ quan sát những hình ảnh này để tìm các bất thường ở thực quản, dạ dày và tá tràng. Không khí được bơm vào dạ dày qua một kênh trong ống nội soi sẽ làm cho niêm mạc dạ dày dễ khảo sát hơn. Điều này có thể làm bạn cảm thấy đầy bụng và muốn ợ hơi.
Tùy vào lý do thực hiện nội soi và những hình ảnh thấy được trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể lấy một hoặc vài mẫu sinh thiết (mẫu mô nhỏ) trên niêm mạc bên trong dạ dày. Việc bấm sinh thiết này không gây đau. Mẫu sinh thiết sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm và được quan sát dưới kính hiển vi. Sau đó ống nội soi đựợc nhẹ nhàng kéo ra.
Nội soi dạ dày thường mất khoảng 5 đến 10 phút. Tuy nhiên, cần khoảng 2 giờ cho toàn bộ quá trình: chuẩn bị, tiêm thuốc an thần (nếu có), nội soi và phục hồi. Nội soi dạ dày thường không đau nhưng có thể gây hơi khó chịu một chút, đặc biệt là khi bạn vừa mới nuốt ống nội soi.
Bạn cần chuẩn bị gì trước khi nội soi dạ dày?
Bạn sẽ được hướng dẫn từ các khoa phòng trong bệnh viện trước khi thực hiện nội soi, bao gồm:
- Không nên ăn uống từ 4-6 giờ trước khi nội soi. Dạ dày cần phải trống (có thể uống ít nước trước khi nội soi khoảng 2 giờ).
- Nếu bạn cần sử dụng thuốc an thần thì nên đi cùng người thân.
- Các loại thuốc đang dùng có thể cần ngưng uống trước khi nội soi.
Bạn có thể mong đợi điều gì sau khi nội soi dạ dày?
Hầu hết mọi người có thể về nhà sau khi nghỉ ngơi nửa giờ hoặc lâu hơn.
Nếu bạn được dùng thuốc an thần, bạn cần thời gian nghỉ ngơi lâu hơn trước khi về nhà. Thuốc an thần sẽ làm cho bạn dễ chịu và thoải mái. Tuy nhiên, bạn không nên lái xe, vận hành máy móc, uống rượu trong vòng 24 giờ sau khi sử dụng thuốc. Bạn cần người thân đi cùng và ở bên cạnh trong 24 giờ trước khi thuốc hoàn toàn mất tác dụng. Hầu hết mọi người có thể hoạt động bình thường sau 24 giờ.
Bác sĩ nội soi sẽ viết kết quả và gửi đến bác sĩ chỉ định nội soi dạ dày cho bạn. Kết quả sinh thiết có thể mất vài ngày sau mới trả kết quả.
Bác sĩ sẽ thông báo kết quả sau khi nội soi. Tuy nhiên, nếu bạn được an thần trước đó, có thể bạn sẽ không nhớ những gì bác sĩ đã nói. Vì thế cần có người đi cùng để có thể nghe và nói lại cho bạn. Kết quả sinh thiết có thể mất vài ngày sau mới trả kết quả.
Nội soi dạ dày có đáng tin cậy không?
Nội soi dạ dày là một khảo sát tốt đối với những bất thường trong ống tiêu hóa trên. Tuy nhiên, nó không phải lúc nào cũng chính xác. Ví dụ như nội soi dạ dày có thể không phát hiện một số ít trường hợp loét hoặc ung thư giai đoạn sớm. Đôi khi cần phải thực hiện lại nội soi dạ dày nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc trầm trọng hơn, ngay cả khi kết quả nội soi dạ dày lần trước là bình thường.
Nội soi dạ dày có gây biến chứng hay tác dụng phụ không?
Hầu hết nội soi dạ dày được thực hiện mà không có bất kỳ một vấn đề gì. Vài người có thể đau họng nhẹ một hoặc vài ngày. Bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hay buồn ngủ vài giờ sau nếu được sử dụng an thần. Việc phát triển một nhiễm trùng vùng ngực hoặc viêm phổi có nguy cơ tăng nhẹ sau nội soi dạ dày.
Thỉnh thoảng, nội soi dạ dày cũng có thể gây ra một số tổn thương trên ống tiêu hóa như: chảy máu, nhiễm trùng, và hiếm hơn là thủng dạ dày. Nếu có một trong những triệu chứng sau, xảy ra trong 48 giờ sau khi nội soi, nên tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức:
- Đau bụng (đặc biệt, nếu nó trở nên trầm trọng hơn, hay khác hơn, hay dữ dội hơn bất kỳ cơn đau do khó tiêu nào mà bạn từng bị trước đây).
- Sốt (tăng thân nhiệt).
- Khó thở.
- Nôn ra máu.
Có một số ít người bị đau ngực hoặc đột qụy trong hoặc ngay sau soi dạ dày, thường gặp nhất là người lớn tuổi với tình trạng sức khỏe kém trước đó. Những biến chứng nguy hiểm hiếm gặp trên những người khỏe mạnh.
Rất hiếm xảy ra và chỉ vài người có phản ứng dị ứng với thuốc an thần.
Tài liệu tham khảo
http://www.patient.co.uk/health/gastroscopy-endoscopy