Viêm họng là một tình trạng rất phổ biến mà bất cứ ai cũng có thể gặp một lần trong đời. Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng này và làm thế nào để điều trị viêm họng hiệu quả? Mời bạn tham khảo bài viết sau đây.
Tìm hiểu chung
Viêm họng là gì?
Viêm họng là một thuật ngữ y tế của tình trạng đau họng, có thể gây ngứa cổ họng và khó nuốt. Đây là một tình trạng sức khỏe vô cùng phổ biến và thường xuất hiện vào giai đoạn chuyển mùa hoặc vào mùa lạnh.
(function() { var qs,js,q,s,d=document, gi=d.getElementById, ce=d.createElement, gt=d.getElementsByTagName, id="typef_orm", b="https://embed.typeform.com/"; if(!gi.call(d,id)) { js=ce.call(d,"script"); js.id=id; js.src=b+"embed.js"; q=gt.call(d,"script")[0]; q.parentNode.insertBefore(js,q) } })()Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây viêm họng là gì?
Nhiễm virus là nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất, thường là:
- Rhovovirus, coronavirus hoặc parainfluenza là những nguyên nhân phổ biến gây viêm họng
- Coldadenovirus, có thể gây viêm kết mạc, còn được gọi là đau mắt đỏ và cảm lạnh
- Virus cúm
- Virus Epstein-Barr gây bệnh bạch cầu đơn nhân
Bệnh bạch cầu đơn nhân có thể gây ra các triệu chứng giống bệnh cúm. Virus thường lây qua nước bọt do đó nhiều người có thể mắc bệnh khi dùng chung đồ dùng hoặc đứng gần khi người bệnh ho hay hắt hơi. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến thanh thiếu niên và người trẻ tuổi.
Nhiễm khuẩn cũng có thể gây đau họng, mặc dù ít phổ biến hơn.Vi khuẩn Streptococcus nhóm A thường là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh viêm họng ở trẻ em. Tình trạng này còn được gọi là viêm họng liên cầu khuẩn.
Các vi khuẩn khác cũng có thể gây đau họng như:
- Streptococcus nhóm C và G
- Vi khuẩn chlamydia
- Neisseria gonorrhoeae (gây bệnh lậu)
- Mycoplasma pneumoniae
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm họng của một người bao gồm:
- Có tiền sử dị ứng
- Có tiền sử viêm xoang thường xuyên
- Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc
Những tình trạng tương tự khác
Tình trạng viêm ở cổ họng rất phổ biến và có thể liên quan đến một số vấn đề sức khỏe khác, ví dụ như:
Viêm thanh quản
Nguyên nhân viêm thanh quản chủ yếu do căng dây thanh âm khi la hét hoặc nói quá nhiều. Ngoài ra, tình trạng này cũng có khả năng xảy ra do:
- Dị ứng
- Trào ngược axit dạ dày
- Nhiễm virus
- Nhiễm khuẩn
Viêm amidan
Amidan là tập hợp các mô nằm ở hai bên hầu họng. Viêm amidan là kết quả của nhiễm virus hoặc vi khuẩn, đặc biệt là khuẩn Streptococcus nhóm A.
Viêm amidan hiếm khi nghiêm trọng và thường tự khỏi hoặc khi dùng kháng sinh đường uống trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt amidan nếu tình trạng này kéo dài hoặc tiếp tục tái phát.
Triệu chứng viêm amidan và viêm họng là tương tự nhau, bao gồm:
- Đau họng
- Amidan đỏ và sưng
- Chấm trắng hoặc vàng trên amidan
- Khó nuốt
- Đau bụng
- Đau đầu
- Cứng cổ
Loét họng
Loét có thể hình thành trên cổ họng, dây thanh âm hoặc ống dẫn tiêu hóa. Nguyên nhân gây loét họng bao gồm:
- Nhiễm virus hoặc vi khuẩn
- Tổn thương mô lót họng
- Hóa trị
- Axit dạ dày do nôn hoặc trào ngược axit
Triệu chứng loét họng tương tự như viêm họng, bao gồm:
- Khó hoặc đau khi nuốt
- Mảng trắng trong cổ họng
- Sốt
- Ớn lạnh
- Sưng hạch bạch huyết
- Buồn nôn
Viêm họng có lây không?
Vì tác nhân gây bệnh chủ yếu là do vi khuẩn và virus nên vấn đề sức khỏe này rất dễ lây lan. Các vi trùng thường sinh sống trong mũi và cổ họng của người bệnh.
Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, dịch tiết chứa vi trùng sẽ bao vào không khí. Một người có thể bị viêm họng nếu:
- Hít phải những dịch tiết này
- Chạm vào những đồ vật có dịch tiết này và đưa tay lên mặt
- Ăn hoặc uống đồ nhiễm bẩn
Đối với các tình trạng nhiễm virus, người bệnh thường hồi phục sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, do thời gian ủ bệnh của virus, người bệnh có thể bị nhiễm virus trước khi các triệu chứng xuất hiện.
Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết
Triệu chứng viêm họng là gì?
Các triệu chứng viêm họng thường đa dạng, phụ thuộc vào tình trạng gây ra vấn đề.
Cảm lạnh hoặc cúm có thể gây ra:
- Đau họng
- Ngứa rát họng
- Khô họng
- Hắt xì liên tục
- Sổ mũi
- Đau đầu, ho
- Mệt mỏi
- Nhức mỏi cơ thể
- Ớn lạnh
- Sốt (cảm lạnh thường sốt nhẹ, cảm cúm sẽ sốt cao hơn)
Các triệu chứng của bệnh bạch cầu đơn nhân gồm:
- Đau họng
- Sưng hạch bạch huyết
- Mệt mỏi cực độ
- Sốt
- Đau cơ
- Khó chịu
- Ăn mất ngon
- Phát ban
Viêm họng liên cầu khuẩn cũng có thể gây ra:
- Khó nuốt
- Cổ họng đỏ với các mảng trắng hoặc xám
- Sưng hạch bạch huyết
- Sốt
- Ớn lạnh
- Ăn mất ngon
- Buồn nôn
- Vị lạ trong miệng
- Khó chịu
Thời gian lây nhiễm bệnh sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tiềm ẩn của người bệnh. Nếu nhiễm virus, bạn sẽ có khả năng lây bệnh cho đến khi hết sốt. Nếu mắc liên cầu khuẩn, bạn có thể truyền vi khuẩn từ khi nhiễm bệnh cho đến 24 giờ sau khi dùng thuốc kháng sinh trị viêm họng.
Cảm lạnh thường kéo dài đến 10 ngày. Các triệu chứng bệnh, như sốt, có thể đạt đỉnh điểm trong 3-5 ngày.
Khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ?
Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu:
- Các triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày
- Cực kỳ đau hoặc khó nuốt
- Khó thở
- Phát ban
Biến chứng
Viêm họng có nguy hiểm không?
Nếu không được chữa trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng, chẳng hạn như:
- Nhiễm trùng tai
- Viêm xoang
- Áp xe gần amidan
Chẩn đoán
Làm sao để chẩn đoán viêm họng?
Khám sức khỏe tổng quát
Nếu bạn gặp phải triệu chứng được đề cập như trên, bác sĩ sẽ kiểm tra cổ họng và tìm xem có các mảng trắng hay xám, sưng và đỏ không. Để kiểm tra sưng hạch bạch huyết, họ sẽ chạm vào hai bên cổ, dưới dái tai.
Nuôi cấy mẫu mô
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị viêm họng liên cầu khuẩn, họ có thể sẽ tiến hành quết mẫu dịch tiết ra từ cổ họng. Xét nghiệm này sẽ cho kết quả trong vòng vài phút nếu xét nghiệm dương tính với liên cầu khuẩn. Trong một số trường hợp, mẫu dịch sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra thêm và kết quả thường có sau 24 giờ.
Xét nghiệm máu
Nếu bác sĩ nghi ngờ một nguyên nhân khác gây ra viêm họng, họ có thể yêu cầu làm xét nghiệm máu. Xét nghiệm này có thể xác định liệu bạn có bị bạch cầu đơn nhân hay không.
Điều trị hiệu quả
Những phương pháp giúp chữa viêm họng
Thuốc chữa viêm họng
Nếu bị đau họng do virus, bạn không thể dùng kháng sinh và bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 5-7 ngày.
Tuy nhiên, kháng sinh có thể hiệu quả nếu bạn bị đau họng do:
- Liên cầu khuẩn
- Vi khuẩn chlamydia hoặc lậu
Nếu bị cúm, bạn có thể cân nhắc dùng thuốc kháng virus.
Biện pháp trị viêm họng tại nhà
Một số cách trị viêm họng do virus tại nhà như:
- Uống nhiều nước để tránh mất nước
- Dùng nước ấm
- Súc miệng bằng nước muối ấm
- Sử dụng máy tạo độ ẩm
- Nghỉ ngơi cho đến khi bạn thấy khỏe hơn
Để giảm đau và hạ sốt, bạn có thể dùng các thuốc giảm đau không kê đơn, như paracetamol hoặc ibuprofen. Kẹo ngậm trị đau họng cũng có thể giúp làm dịu cổ họng đang đau đớn.
Phòng ngừa
Làm thế nào để phòng ngừa viêm họng?
Một số biện pháp có thể giúp bạn phòng ngừa vấn đề phổ biến này như:
- Tránh dùng chung đồ ăn, thức uống và dụng cụ ăn uống
- Tránh đến gần người bị bệnh
- Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi ho hoặc hắt hơi
- Sử dụng nước rửa tay chứa cồn hoặc rửa bằng xà phòng và nước
- Tránh hút thuốc và hít khói thuốc lá