Tìm hiểu chung
Bệnh dại là bệnh gì?
Bệnh dại là bệnh nhiễm trùng gây ra bởi virus dại. Bạn sẽ bị nhiễm virus dại sau khi bị động vật đã nhiễm bệnh dại cắn. Bệnh dại tồn tại chủ yếu ngoài hoang dã, hầu hết phần lớn thường ở chồn hôi, gấu trúc Mỹ, dơi và cáo. Thú nuôi bao gồm chó và mèo cũng có thể bị nhiễm bệnh. Một khi bị cắn và xuất hiện các dấu hiệu hay triệu chứng bệnh dại, hầu hết bệnh nhân sẽ bị tử vong. Vì vậy, nếu bạn nhận thấy mình có nguy cơ mắc bệnh dại, bạn nên tiêm phòng bệnh dại trước khi xuất hiện triệu chứng.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh dại?
Thời gian từ lúc nhiễm virus đến khi có triệu chứng đầu tiên mất trung bình từ 35 tới 65 ngày. Triệu chứng đầu tiên có thể là sốt, nhức đầu hoặc kiệt sức, kèm theo đó là chán ăn, buồn nôn, đau hoặc tê nơi vết cắn và có thể kéo dài từ 3 đến 4 ngày.
Sau đó, những triệu chứng ở hệ thần kinh xuất hiện, bao gồm bị kích động, lú lẫn và lo lắng kèm theo sự hiếu động thái quá, những hành vi bất thường và mất ngủ. Chứng ảo giác, sợ nước, co giật cơ và tê liệt cũng có thể xảy ra.
Đáng tiếc rằng, nếu bệnh dại không được điều trị sớm ngay sau khi bệnh nhân bị nhiễm, bệnh hầu như luôn dẫn đến hôn mê, co giật và tử vong, thường từ 4 đến 7 ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu trở nặng.
Có thể có các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Hãy đến ngay bác sĩ hoặc bệnh viện gần nhất nếu bạn bị bất kỳ loài động vật nào cắn, kể cả vật nuôi. Dựa trên điều kiện và tình trạng vết cắn, bác sĩ sẽ quyết định xem liệu có nên cho bạn chích vắc xin ngừa dại hay không.
Thậm chí nếu bạn không chắc chắn liệu mình có bị cắn hay không, bạn vẫn nên gặp bác sĩ.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây ra bệnh dại là gì?
Nguyên nhân gây ra bệnh dại là do một loại vi khuẩn có tên là rhabdovirus có trong nước bọt của những động vật bị bệnh dại. Động vật nhiễm bệnh sẽ lây nhiễm bệnh dại cho động vật khác hoặc con người thông qua vết cắn. Trong vài trường hợp, bệnh dại có thể được lây nhiễm qua sự tiếp xúc nước bọt với vết thương hở hoặc niêm mạc như miệng hoặc mắt. Ví dụ, bệnh có thể lây nhiễm nếu động vật bị nhiễm bệnh liếm vết thương trên da bạn.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc phải bệnh dại?
Những người sống ở khu vực vùng sâu vùng xa, nơi vắc xin không có sẵn ngay lập tức để tiêm phòng nếu bị cắn. Dù mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh dại, nhưng trẻ em dưới 15 tuổi là nhóm người dễ mắc bệnh dại nhất. Những người làm việc ở phòng thí nghiệm – thường xuyên tiếp xúc với virus dại – cũng có nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, nhóm người dễ mắc bệnh cũng bao gồm trẻ em sống ở khu vực dễ bị nhiễm bệnh dại, những người đi du lịch ở khu vực vùng sâu vùng xa, nơi điều kiện y tế kém phát triển.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh dại?
Bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh dại cao nếu bạn:
- Đi đến hoặc sinh sống ở những nước kém phát triển, những nơi mà bệnh dại phổ biến, bao gồm các quốc gia ở châu Phi và Đông Nam Á;
- Những hoạt động tiếp xúc với động vật hoang dã mang mầm bệnh dại, như thám hiểm hang động có nhiều dơi sinh sống hoặc đi cắm trại mà không đề phòng việc chỗ ở có cách xa động vật hoang dã hay không;
- Làm việc trong phòng thí nghiệm có vi khuẩn dại;
- Các vết thương ở đầu, cổ và bàn tay có thể làm cho vi khuẩn dại di chuyển đến não nhanh hơn
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh dại?
Con vật cắn bạn cần phải kiểm tra xem nó có bị nhiễm vi khuẩn dại hay không. Tuy nhiên hiện tại vẫn chưa có cách nào để biết liệu con vật có truyền virus bệnh dại cho bạn sau khi cắn không. Vì lý do này, điều trị để ngăn chặn virus bệnh dại lây nhiễm cho cơ thể của bạn luôn được khuyến khích nếu các bác sĩ nghĩ rằng bạn có nguy cơ đã nhiễm virus dại.
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh dại?
Nếu bạn bị động vật nghi nhiễm dại cắn, vết thương cần được rửa sạch ngay lập tức với xà phòng, nước, hợp chất iot povidone hoặc những thuốc tương tự. Sau đó, biện pháp chữa trị dựa sẽ vào nguy cơ của bệnh dại. Ví dụ như bạn bị chó hoặc mèo cắn, con vật cần được theo dõi trong vòng 10 ngày, nếu nó khỏe mạnh và không có dấu hiệu của bệnh dại thì không cần điều trị gì. Nếu con vật có triệu chứng bệnh dại, bác sĩ sẽ bắt đầu điều trị bằng globulin miễn dịch dại ở người (HRIG) và vắc xin tế bào lưỡng bội chống bệnh dại ở người (HDCV) cho bạn.
HRIG được tiêm nửa liều một lần ở gần vết thương và nửa liều còn lại vào cơ bắp. HDCV được tiêm 5 liều vào ngày 0,3,7,14 và 28 tính từ mũi tiêm đầu tiên. Điều trị nên tiếp tục thậm chí xuất hiện những phản ứng của vắc xin.
Bạn cũng có thể được tiêm thêm một liều thuốc phòng chống uốn ván.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh dại?
Những thói quen sinh hoạt và phong cách sống dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế diễn tiến bệnh dại:
- Nên liên lạc với bác sĩ hoặc nhân viên phòng cấp cứu để thông báo cho trung tâm sức khỏe địa phương và cơ quan kiểm soát động vật về vết cắn của bạn;
- Con vật cắn bạn cần phải bị cách ly. Chó và mèo thường được theo dõi trong 10 ngày để xem xét những dấu hiệu của bệnh dại;
- Nên gọi bác sĩ nếu bạn có những phản ứng (ví dụ như đau, sưng tấy) khi tiêm vắc xin bệnh dại;
- Luôn tuân theo liệu trình chữa trị của bác sĩ, không từ bỏ giữa chừng quá trình tiêm vắc xin.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.