Tìm hiểu chung
Rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?
Rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là những thay đổi trong suy nghĩ, cảm giác và hành động do việc dùng hoặc ngưng thuốc gây ra.
Những thay đổi này có thể kéo dài vài ngày hoặc vài tuần.
Các thuốc hoặc các chất gây nghiện có thể khiến bạn bị trầm cảm hoặc hưng phấn. Nếu bạn có các triệu chứng này trước khi dùng thuốc, đó không phải là dấu hiệu của rối loạn do thuốc.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?
Khi mắc rối loạn này, bạn sẽ có triệu chứng trầm cảm hoặc hưng cảm. Các dấu hiệu có thể bắt đầu trong thời gian bạn dùng thuốc hoặc một vài ngày sau khi ngưng thuốc.
Các triệu chứng trầm cảm
- Cảm thấy buồn và không còn hứng thú với những sở thích trước đây
- Gặp khó khăn khi ngủ, thức giấc rất sớm hoặc ngủ quá nhiều
- Thay đổi vị giác và cân nặng (có thể tăng hoặc giảm cân)
- Thiếu năng lượng
- Không có nhu cầu tình dục
- Cảm giác vô dụng và tội lỗi
- Không thể tập trung và ghi nhớ mọi việc
- Cảm giác mất hy vọng
- Đau đầu hoặc đau khớp
- Thường suy nghĩ về cái chết hoặc tự tử
Các triệu chứng hưng cảm
- Có ý thức rất cao về giá trị bản thân và cảm giác bản thân cực kỳ hoàn hảo
- Nói rất nhiều và nói nhanh đến nỗi người khác không hiểu kịp
- Khó tập trung
- Rất bồn chồn
- Cảm giác lo lắng và hoảng loạn
- Ít hoặc không ngủ và không cảm thấy mệt mỏi
- Rất cáu kỉnh và dễ đánh nhau với người khác
- Cực kỳ năng động và hành động liều lĩnh
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc là gì?
Não bộ tạo ra các hóa chất ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành động. Nếu các hóa chất này không cân bằng, sẽ gây ra vấn đề với cách bạn suy nghĩ, cảm nhận hoặc hành động. Thực tế, nhiều loại thuốc có thể thay đổi số lượng của các hóa chất này.
Một số loại thuốc có thể gây ra vấn đề trong khi bạn đang dùng chúng. Các loại thuốc khác có thể khiến tâm trạng thay đổi trong vài tuần sau khi ngừng dùng chúng. Các thuốc có thể gây ra rối loạn này gồm:
- Alcohol và các thuốc gây nghiện
- Các thuốc không kê toa, như nhóm thuốc decongestant
- Thuốc theo toa như thuốc điều trị các vấn đề về tim, huyết áp cao, thuốc chống lo lắng, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau và các loại khác
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc?
Để chẩn đoán rối loạn, bác sĩ sẽ hỏi mức độ và tần suất bạn sử dụng thuốc không kê toa, theo toa hoặc các thuốc gây nghiện. Hãy trung thực về các loại thuốc mà bạn sử dụng vì điều này sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn điều trị bệnh. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về các triệu chứng, bệnh sử và cho bạn kiểm tra thể chất. Một số xét nghiệm cũng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng này.
Những phương pháp nào giúp điều trị rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc?
Nếu cho rằng thuốc bạn đang dùng gây ra các triệu chứng thay đổi tâm trạng, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ. Họ có thể kê đơn thay đổi thuốc hoặc điều trị các triệu chứng. Bạn lưu ý không thay đổi liều lượng hoặc ngừng dùng bất kỳ loại thuốc nào trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
Trị liệu
Rối loạn tâm trạng do thuốc gây ra có thể được điều trị bằng liệu pháp nhóm hoặc cá nhân. Trị liệu trong nhóm gồm những người có cùng tình trạng sẽ rất hiệu quả. Trong một số trường hợp, thuốc trị trầm cảm hoặc lo âu có thể giúp bạn ngừng lạm dụng chất gây nghiện.
Phương pháp điều trị khác
- Học cách thư giãn. Thư giãn sẽ giúp người bệnh bình tâm và có thể kiểm soát suy nghĩ, hành động. Các phương pháp giúp bạn thư giãn hiệu quả nhất là yoga và thiền.
- Một số người cũng sử dụng sản phẩm thảo dược và chế độ ăn uống giúp kiểm soát cơn thèm thuốc hoặc các triệu chứng cai nghiện. Tuy nhiên, bạn lưu ý chưa có nhiều bằng chứng về độ an toàn của các sản phẩm thảo dược. Do đó, trước khi bạn áp dụng bất kỳ phương pháp nào, hãy nói chuyện với bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết nhé.
Kiểm soát
Các biện pháp giúp kiểm soát rối loạn tâm trạng do sử dụng thuốc
- Nói chuyện với gia đình và bạn bè để mọi người có thể hiểu và hỗ trợ bạn trong quá trình điều trị
- Học cách kiểm soát căng thẳng, ví dụ như nghe nhạc, xem phim, đi dạo, tập yoga hoặc thiền
- Luôn khỏe mạnh. Cố gắng ngủ ít nhất 7 – 9 giờ mỗi đêm và có một chế độ ăn uống lành mạnh
- Hạn chế cafein và cai thuốc lá
- Tránh uống rượu bia
- Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn gặp vấn đề với việc dùng thuốc hoặc nếu thuốc dường như không hoạt động
- Liên hệ với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc nếu các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.