Dấu hiệu của bệnh ung thư vòm họng nếu nhận biết sớm sẽ giúp bạn dễ dàng điều trị, thậm chí có thể hồi phục bệnh gần như hoàn toàn.
Ung thư vòm họng là những khối u ác tính xuất hiện và phát triển trong ở vùng hầu họng, thanh quản hoặc amidan. Cổ họng là một ống cơ bắt đầu từ vùng sau mũi và kết thúc ở phần cổ họng. Ung thư vòm họng thường xuất hiện tại các tế bào mỏng, phẳng nằm bên trong cổ họng.
Bệnh ung thư vòm họng thường khó phát hiện vì khá giống với những triệu chứng bệnh hô hấp, khi phát hiện thường đã ở giai đoạn muộn và diễn biến nhanh chóng.
Những người mắc bệnh ung thư vòm họng chiếm tỷ lệ khá cao ở Việt Nam, với 12%. Con số này là khá cao so với các bệnh ung thư khác. Trong số đó có tới 70% bệnh nhân mắc ung thư vòm họng phát hiện bệnh ở giai đoạn cuối.
Các giai đoạn của bệnh ung thư vòm họng
Những giai đoạn cơ bản của ung thư vòm họng bao gồm:
Giai đoạn 0
Giai đoạn 0 hay còn được gọi là ung thư biểu mô tại chỗ. Giai đoạn này cho thấy các tế bào bất thường trong niêm mạc họng có khả năng tiến triển trở thành tế bào ung thư.
Giai đoạn I
Đây là giai đoạn sớm của bệnh ung thư vòm họng. Khối u phát triển không quá 2cm và chưa xuất hiện các hạch bạch huyết.
Giai đoạn II
Giai đoạn này cho thấy khối u lớn hơn 2cm nhưng không quá 4cm, đồng thời cũng chưa xuất hiện hạch bạch huyết.
Giai đoạn III
Ung thư vòm họng giai đoạn này đặc trưng với khối u lớn hơn 4cm hoặc đã di căn đến hạch bạch huyết ở cùng một bên cổ. Kích thước hạch thường nhỏ hơn 3cm.
Giai đoạn IV
Giai đoạn IV là giai đoạn tiến triển nhiều nhất của ung thư vòm họng. Khối u có thể có kích thước bất kỳ, đồng thời di căn sang các khu vực khác:
- Mô gần đó: chẳng hạn như cổ, khí quản, tuyến giáp, thực quản, hàm, miệng hoặc các vị trí khác.
- Hạch bạch huyết: có kích thước lớn hơn 3cm ở cùng một bên cổ hoặc phía đối diện với khối u.
- Bộ phận của cơ thể ngoài cổ họng: chẳng hạn như ở phổi.
Ung thư vòm họng giai đoạn IV cũng có thể là ung thư tái phát (xuất hiện trở lại sau khi điều trị). Ung thư có thể quay trở lại khu vực phát triển ban đầu, trong các hạch bạch huyết hoặc ở một phần khác của cơ thể. Ung thư vòm họng giai đoạn III và IV có nhiều nguy cơ cao tái phát sau khi điều trị hơn so với ung thư vòm họng giai đoạn đầu.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư vòm họng
Nguyên nhân gây bệnh ung thư vòm họng vẫn chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, bạn có thể làm tăng nguy cơ bị ung thư do một số yếu tố tác động dưới đây:
- Nhiễm virus EBV hoặc HPV
- Uống nhiều bia rượu, hút thuốc lá
- Có người thân trong gia đình mắc ung thư vòm họng
- Do tuổi tác (càng lớn tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao)
- Thường xuyên tiếp xúc với khói, bụi, chất độc hại, hóa chất
- Ăn nhiều thực phẩm muối như trứng muối, cá muối, dưa muối
- Do giới tính (nam giới mắc bệnh nhiều hơn nữ giới với tỷ lệ là 3/1)
Dấu hiệu của bệnh ung thư vòm họng
Các dấu hiệu của ung thư vòm họng có thể thay đổi khác nhau tùy theo vị trí của khối u. Triệu chứng chung phổ biến của ung thư vòm họng có thể bao gồm:
• Đau rát họng: Người bệnh có triệu chứng đau hoặc khó chịu ở cổ họng không có dấu hiệu cải thiện là một trong những dấu hiệu của ung thư vòm họng phổ biến nhất.
• Nghẹt mũi: Dấu hiệu ung thư vòm họng ban đầu thường là các cơn nghẹt mũi xảy ra từng đợt kèm tiết nhầy, chảy máu. Điều này là do các khối u bắt đầu hình thành trong vòm họng.
• Ho có đờm: Người bệnh ung thư vòm họng thường xuất hiện các triệu chứng ho khạc ra đờm dính máu, khàn tiếng. Các cơn ho thường xuất hiện nhiều về đêm.
• Thay đổi giọng nói: Dấu hiệu của ung thư vòm họng có thể ảnh hưởng đến giọng nói của bạn, khiến giọng nhỏ hơn, khàn hoặc âm thanh giống như bị cảm lạnh. Bạn có thể gặp khó khăn khi cố phát ra âm thanh một số từ nhất định.
• Khó nuốt: Ung thư vòm họng có thể gây đau hoặc cảm giác nóng rát khi nhai và nuốt thức ăn. Đôi lúc bạn còn có thể cảm thấy như thức ăn bị dính lại trong cổ họng.
• Nổi hạch ở cổ: Đây là là dấu hiệu của ung thư vòm họng phổ biến, cũng như các bệnh ung thư đầu và cổ khác. Bạn có thể cảm thấy có khối u ở cổ do hạch bạch huyết phát triển gây sưng một hoặc nhiều hạch ở cổ. Các khối u này tự xuất hiện và biến mất thường không phải là khối u ung thư.
• Sụt cân bất thường: Giảm cân bất thường là triệu chứng phổ biến của nhiều loại ung thư khác nhau. Ung thư vòm họng có thể làm cho bạn đau khi ăn và gây khó nuốt, điều này cũng có thể là nguyên nhân giảm cân.
Dấu hiệu của ung thư vòm họng xuất hiện trở nặng nhất ở giai đoạn IV, người bệnh thường nhầm lẫn với chứng viêm họng nên phát hiện muộn. Do đó người bệnh thường được chẩn đoán phát hiện ung thư đầu tiên ở giai đoạn này.
Các triệu chứng ung thư vòm họng khác có thể bao gồm:
- Đau đầu
- Đau, ù tai
- Ho tăng dần
- Giảm thính lực
- Chảy máu cam
- Khó khăn khi mở miệng hoặc sử dụng lưỡi
- Xuất hiện những mảng trắng trên lưỡi hoặc niêm mạc miệng không biến mất
Trong một số trường hợp, tình trạng ung thư vòm họng hiện tại có thể đe dọa tính mạng. Do đó, bạn hãy tìm đến bác sĩ ngay lập tức nếu bạn gặp phải các dấu hiệu của ung thư vòm họng bao gồm:
- Ho ra máu
- Sụt cân nghiêm trọng
- Nôn ra máu hoặc chất đen giống như bã cà phê
- Vấn đề về hô hấp như khó thở, thở nặng nhọc, thở khò khè, ngừng thở hoặc nghẹt thở
Chẩn đoán dấu hiệu của ung thư vòm họng
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ hỏi về các dấu hiệu của ung thư vòm họng và tiền sử y tế. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng như đau họng, khàn giọng và ho dai dẳng không cải thiện, bác sĩ có thể cân nhắc thực hiện các xét nghiệm nhằm chẩn đoán ung thư vòm họng.
Khi kiểm tra ung thư vòm họng, bác sĩ sẽ thực hiện nội soi thanh quản trực tiếp hoặc gián tiếp. Nội soi thanh quản giúp bác sĩ nhìn rõ hơn vùng cổ họng để chẩn đoán chính xác. Nếu xét nghiệm này cho thấy có dấu hiệu bất thường, bác sĩ có thể lấy một mẫu mô (sinh thiết) từ cổ họng và kiểm tra tế bào ung thư. Bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một trong các loại sinh thiết sau đây:
• Sinh thiết thông thường: Bác sĩ thực hiện một vết mổ và loại bỏ mẫu mô. Loại sinh thiết này được thực hiện trong phòng mổ dưới tác dụng của thuốc gây mê toàn thân.
• Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA): Đối với dạng sinh thiết này, bác sĩ dùng một cây kim mỏng đâm trực tiếp qua da để lấy mẫu nhỏ các tế bào hoặc dịch khối u hoặc cơ quan dưới da.
• Sinh thiết nội soi: Cách này thực hiện loại bỏ một mẫu mô bằng máy nội soi, bác sĩ sẽ đưa một ống mỏng, dài qua miệng, mũi hoặc thông qua vết mổ.
Bác sĩ có thể sử dụng một loạt các xét nghiệm để đánh giá giai đoạn ung thư vòm họng. Các xét nghiệm này bao gồm:
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Xét nghiệm hình ảnh này tạo ra hình ảnh chi tiết bên trong vùng cổ, tìm kiếm các khối u và có thể xác định liệu ung thư đã lan sang các bộ phận khác của cơ thể hay chưa.
• Chụp positron cắt lớp: Hay còn gọi là chụp PET, được thực hiện bằng cách tiêm một loại thuốc nhuộm phóng xạ vào máu. Sau đó sẽ thực hiện quá trình quét tạo ra hình ảnh của các khu vực phóng xạ trong cơ thể. Loại xét nghiệm hình ảnh này thường được sử dụng trong trường hợp ung thư tiến triển.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Thử nghiệm hình ảnh này sử dụng tia X để tạo ra một hình ảnh mô mềm và các cơ quan cơ thể. Điều này xác định kích thước của khối u, mức độ di căn đến các khu vực khác nhau, chẳng hạn như các hạch bạch huyết và phổi.
• X-quang ngực: Nếu bác sĩ nghi ngờ rằng ung thư đã lan đến phổi của bạn, bạn sẽ cần chụp X-quang ngực để kiểm tra các dấu hiệu bất thường.
Cách điều trị ung thư vòm họng
Vậy ung thư vòm họng có chữa được không? Ở giai đoạn đầu, ung thư vòm họng thường có thể được điều trị bằng xạ trị đơn thuần. Tuy nhiên, các trường hợp giai đoạn bệnh tiến triển, người bệnh cần phải xạ trị, hóa trị và thậm chí là phẫu thuật.
Phương pháp điều trị y tế
Các phương pháp điều trị bệnh ung thư vòm họng có thể bao gồm:
• Phẫu thuật: Nếu khối u ung thư vòm họng nhỏ, bác sĩ có thể phẫu thuật cắt bỏ khối u. Phẫu thuật này sẽ được thực hiện trong bệnh viện, tùy trường hợp sẽ được cân nhắc sử dụng thuốc gây tê hoặc gây mê.
• Xạ trị: Sau khi loại bỏ khối u, bác sĩ có thể chỉ định xạ trị. Đây là phương pháp sử dụng các tia năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư ác tính bằng cách nhắm vào các tế bào sót lại sau khi phẫu thuật khối u.
• Hóa trị: Trong trường hợp khối u lớn và đã di căn đến các hạch bạch huyết và các cơ quan hoặc mô khác, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện hóa trị, cũng như xạ trị. Hóa trị là một loại thuốc giết chết và làm chậm sự phát triển của các tế bào ác tính.
• Liệu pháp điều trị trúng đích: Phương pháp này sử dụng các loại thuốc ngăn chặn sự lây lan và phát triển của các tế bào ung thư. Điều này được thực hiện bằng cách can thiệp vào các phân tử cụ thể chịu trách nhiệm cho sự phát triển của khối u. Thuốc trị liệu mục tiêu được sử dụng để điều trị ung thư vòm họng là cetuximab (Erbitux).
Nếu phát hiện sớm dấu hiệu của ung thư vòm họng, người bệnh sẽ có tỷ lệ sống sót cao. Ung thư vòm họng sẽ có tỷ lệ chữa khỏi thấp một khi các tế bào ác tính lan sang các bộ phận của cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể tiếp tục điều trị để kéo dài cuộc sống và làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Cách cải thiện bệnh ung thư
Trong quá trình điều trị bệnh ung thư, bạn nên giữ bình tĩnh và sống với tinh thần lạc quan. Ngoài ra, bạn cũng nên giữ thói quen sinh hoạt và ăn uống lành mạnh để làm chậm quá trình phát triển của bệnh.
Dưới đây là những thói quen sống lành mạnh bạn nên thực hiện tại nhà để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh của mình.
• Kiêng hoàn toàn các chất kích thích: Bạn nên kiêng hoàn toàn thuốc lá, rượu bia và các đồ uống có cồn, có gas.
• Không ăn thức ăn mặn: Bạn không nên ăn thức ăn mặn, thức ăn có nhiều muối như thịt muối, cá muối, thức ăn lên men như dưa muối, cà muối.
• Không ăn đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh: Bạn nên hạn chế đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh làm ảnh hưởng đến vòm họng.
• Tập thể dục thường xuyên: Bạn nên tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe và tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Ngăn ngừa bệnh ung thư vòm họng
Song song với quá trình điều trị y tế, bạn cũng nên thực hiện các phương pháp sau để giảm nguy cơ gặp phải dấu hiệu của ung thư vòm họng:
• Bỏ thuốc lá: Bạn có thể sử dụng các sản phẩm thay thế nicotine để cai hút thuốc, hoặc nói chuyện với bác sĩ về các phương pháp giúp hỗ trợ bỏ thuốc lá.
• Giảm lượng rượu: Đàn ông nên tiêu thụ không quá 2 ly rượu mỗi ngày và phụ nữ không quá 1 ly rượu mỗi ngày.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Bạn nên ăn nhiều trái cây, rau và thịt nạc. Đồng thời giảm lượng chất béo, natri và tập thể dục giảm mỡ thừa. Bạn nên tham gia hoạt động thể chất ít nhất 2,5 giờ mỗi tuần.
• Giảm nguy cơ nhiễm HPV: Virus HPV có nguy cơ gây ung thư vòm họng. Để bảo vệ bản thân, bạn hãy thực hiện tình dục an toàn, đồng thời trao đổi với bác sĩ về việc tiêm vaccine HPV.
Những thông tin trên hy vọng có thể giúp bạn hiểu hơn về ung thư vòm họng là gì cũng như các dấu hiệu của ung thư vòm họng. Bạn hãy đến bác sĩ để chẩn đoán bệnh và điều trị ung thư vòm họng càng sớm càng tốt nhé!
Hoàng Trí | HELLO BACSI