Đối phó với chế độ ăn kiêng

Có nhiều chế độ ăn kiêng khác nhau: Chế độ ăn nhiều protein, chế độ ăn ít chất béo, chế độ ăn toàn rau, chế độ ăn không có tinh bột…Tập trung rất nhiều vào chế độ ăn kiêng, nhưng đôi khi bạn vẫn chưa tìm ra những gì là tốt và không tốt cho sức khỏe?

Rất nhiều người cảm thấy áp lực khi phải giảm cân và thử các chế độ ăn kiêng khác nhau. Nhưng nếu bạn thực sự cần phải giảm cân, cải thiện thói quen ăn uống của bạn và tập thể dục sẽ giúp bạn nhiều hơn bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.

Tại sao một số người ăn kiêng?

Người ta ăn kiêng vì nhiều lý do. Một số người đang có một trọng lượng không lành mạnh và cần phải chú ý nhiều hơn tới thói quen ăn uống và tập thể dục của họ. Một số người chơi thể thao thì ăn kiêng vì muốn đạt được tình trạng thể chất tốt nhất. Một số người thì có thể nghĩ rằng họ sẽ trông đẹp hơn và cảm thấy tốt hơn nếu họ giảm đi một vài cân.

Một số người ăn kiêng vì họ nghĩ họ cần phải nhìn như vậy. Các nữ diễn viên điện ảnh thường rất gầy, cũng như phần lớn các người mẫu. Nhưng cách nhìn này là không thực tế với đa số – chưa kể tới những tổn hại thể chất do việc ăn kiêng quá mức gây ra cho các người mẫu và ngôi sao.

Khi sang tuổi 12, 13, phần lớn các bạn gái bắt đầu dậy thì với những biến đổi cần thiết của cơ thể: Hông mở rộng, ngực phát triển, và có thể bạn trông không giống các cô gái trên quảng cáo ở TV hay tạp chí. Con trai cũng phát triển với mức độ khác nhau. Những cậu trai trong các áp phích quảng cáo thời trang cũng thường ở độ tuổi đôi mươi. Đừng lấy các hình mẫu trên quảng cáo làm tiêu chuẩn cho bạn để rồi phải ăn kiêng không lành mạnh và ảnh hưởng tới sự phát triển của bạn.

Liệu ăn kiêng có thể trở nên không lành mạnh?

Bất kỳ chế độ ăn uống có ít calo hơn nhu cầu hàng ngày của bạn, thường là 800 calo/ngày, đều có thể trở nên nguy hiểm. Chế độ ăn kiêng không có chút chất béo nào cũng có thể không tốt với bạn. Tất cả mọi người đều cần một lượng chất béo thích hợp trong khẩu phần ăn, chiếm khoảng 30% tổng calo, nên bạn đừng thử chế độ ăn kiêng hoàn toàn không có chất béo.

Đừng sử dụng chế độ ăn kiêng hạn chế những nhóm thực phẩm thông thường. Ví dụ nếu một chế độ ăn kiêng không cho phép bạn ăn bánh mỳ, mì ống, chỉ cho ăn trái cây, thì rõ ràng là nó không tốt tý nào. Với chế độ ăn như vậy, bạn sẽ không có đủ vitamin và khoáng chất cần thiết. Có thể bạn sẽ giảm cân, nhưng rồi bạn sẽ lại tăng cân nhanh chóng khi bạn trở lại với chế độ ăn bình thường.

Một số người bắt đầu ăn kiêng bởi vì họ nghĩ rằng tất cả các vấn đề trong cuộc sống của họ là vì trọng lượng cơ thể. Một số người thì phải sống trong môi trường có những thứ không thể kiểm soát được, ví dụ như bố mẹ nghiện rượu, nên họ tập trung rất nhiều vào những thứ họ có thể tự kiểm soát: tập thể dục và lượng thực ăn.

Một số người ăn kiêng vì họ cảm thấy rất vui khi nhận được lời khen ngợi từ bạn bè và gia đình khi họ bắt đầu giảm cân. Nhưng dần dần cơ thể sẽ đạt đến một trọng lượng ổn định – và trọng lượng sẽ không giảm nhiều nữa vì cơ thể sẽ cố gắng tự duy trì cân nặng thích hợp. Những người trong tình huống này cuối cùng cũng nhận ra rằng họ không cảm thấy vui hơn ngay cả khi họ giảm cân.

Một số người có thể thấy rất khó khăn trong việc kiểm soát việc ăn uống, nên họ cố gắng ăn kiêng quá độ một thời gian, nhưng thường sau đó họ lại ăn rất nhiều. Một số người thì cảm thấy có lỗi về việc ăn quá nhiều, họ tìm cách nôn ra hoặc sử dụng thuốc nhuận tràng. Ăn quá ít (chứng biếng ăn) hoặc ăn quá nhiều (chứng háu ăn) đều là rối loạn ăn uống, gây hại cho sức khỏe. Một người nào đó mắc chứng rối loạn ăn uống cần được điều trị ngay lập tức.

Hình minh họa: Đối phó với chế độ ăn kiêng (Nguồn ảnh: www.meizievolutionsoftgel.com)

Vậy làm sao để có thể giảm cân một cách an toàn?

Khi bạn là một thiếu niên, ăn kiêng có thể nguy hiểm vì bạn có thể không nhận được đúng loại và số lượng các chất dinh dưỡng, có thể dẫn đến việc chậm phát triển và các vấn đề sức khỏe khác. Những ăn bữa ăn lành mạnh với đồ ăn nhẹ kết hợp với tập thể dục hợp lý có thể giúp bạn vừa giảm cân và vừa phát triển phù hợp cùng một lúc. Đối với rất nhiều người, chỉ cần năng động hơn một chút là có thể giúp họ giảm cân mà không cần thay đổi những gì họ ăn. Tập thể dục thường xuyên cũng giúp họ cảm thấy khỏe mạnh hơn và tốt hơn về bản thân mình.

Cách tốt nhất là ăn nhiều loại thức ăn để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Chú ý ăn nhiều trái cây và rau, cắt giảm các loại thịt có nhiều chất béo (như bánh mì kẹp thịt và xúc xích), các loại thực phẩm chiên dầu mỡ, và đồ ngọt, và uống nhiều nước hơn thay vì đồ uống có đường như soda hay đồ uống cho thể thao.

Nếu bạn lo lắng về kích thước cơ thể hoặc nghĩ rằng bạn cần phải giảm cân, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, những người có thể trấn an bạn rằng bạn đang ở một trọng lượng khỏe mạnh. Hoặc nếu bạn đang thừa cân, họ có thể ngồi lại với bạn và xác định cách tốt nhất để bạn có thể đạt được một trọng lượng khỏe mạnh.

Những cách tuyệt vời để có được sức khỏe

Nếu bạn muốn thay đổi thói quen sức khỏe của bạn, đây là một số mẹo rất hiệu quả:

• Tập thể dục! Tìm một môn thể thao mà bạn thích, đi bộ đến trường, hoặc đi xe đạp một vài lần mỗi tuần.
• Uống sữa không béo hoặc ít béo. (Nhiều thiếu niên hiểu lầm rằng sữa có nhiều calo hơn các đồ uống khác như soda. Nhưng một ly sữa không béo chỉ có 80 calo và cả protein lẫn canxi. Một lon soda có 150 calo của đường và không có chất dinh dưỡng nào khác cả).
• Ăn nhiều loại thức ăn, trong đó có rất nhiều loại trái cây và rau. (khoai tây chiên không được tính là rau!).
• Uống nhiều nước.
• Chọn một nguồn thực phẩm khác nhau chứa protein, như thịt nạc, gia cầm, hải sản, đậu, các sản phẩm đậu nành và các loại hạt.
• Ăn ngũ cốc nguyên hạt (như bánh mì hoặc mì ống), là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin B và sắt.
• Ăn sáng. Nghiên cứu cho thấy rằng những người ăn sáng thường học tốt hơn, có xu hướng ăn ít hơn trong suốt cả ngày, và ít có khả năng bị thừa cân.
• Chọn các khẩu phần nhỏ tại các nhà hàng thức ăn nhanh. Tránh chọn những khẩu phần lớn, ngay cả khi chúng có vẻ rẻ hơn.
• Tránh xa chế độ ăn kiêng nhất thời – bạn có thể mất một vài cân tạm thời, nhưng nếu bạn không tập trung vào việc thay đổi thói quen của bạn, bạn sẽ sớm tăng cân trở lại khi bạn quay lại với chế độ ăn thông thường.
• Không dùng thuốc giảm cân, ngay cả khi bạn được nhận miễn phí.
• Tránh nhìn thực phẩm đơn thuần “tốt” hay “xấu” hay loại bỏ toàn bộ các nhóm thực phẩm, ví dụ như sữa. Nếu bạn loại bỏ toàn bộ các nhóm thực phẩm, bạn có thể bỏ lỡ các chất dinh dưỡng quan trọng, như canxi.
• Nếu bạn chọn để trở thành một người ăn chay, hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về cách lựa chọn ăn chay dinh dưỡng của bạn.

Những dấu hiệu nguy hiểm của việc ăn kiêng

Làm thế nào để nhận biết chế độ ăn uống của bạn là ngoài tầm kiểm soát? Dấu hiệu cảnh báo bao gồm:

• Tiếp tục ăn kiêng, ngay cả khi không thừa cân
• Thay đổi thể chất, chẳng hạn như suy nhược, đau đầu, chóng mặt
• Xa lánh gia đình và bạn bè
• Kết quả học tập kém
• Ăn uống giấu giếm, bí mật
• Luôn suy nghĩ về ăn uống
• Hạn chế hoạt động bởi vì thức ăn hoặc tập thể dục ép buộc
• Sợ đồ ăn
• Mặc quần áo rộng thùng thình để giấu giếm sự gầy gò của mình
• Nôn sau bữa ăn hoặc sử dụng thuốc nhuận tràng

Nếu bạn hoặc người quen của bạn, cho thấy bất cứ dấu hiệu, hãy nói chuyện với một người lớn đáng tin cậy hoặc bác sĩ.

Ăn kiêng và kiểm soát cân nặng có thể tiêu tốn thời gian hàng ngày. Bằng cách chấp nhận cơ thể của bạn và đưa ra những sự lựa chọn lành mạnh, bạn có thể kiểm soát trọng lượng của bạn đồng thời vẫn có thể tận hưởng cuộc sống của bạn.

Tài liệu tham khảo

The Deal With Diets (05/2013)- Reviewed by: Mary L. Gavin, MD – FamilyDoctor.org