Quá trình dậy thì ở bé trai diễn ra trong một khoảng thời gian dài, với sự gia tăng sản xuất hormone kèm theo một loạt thay đổi về mặt thể chất.
Thời gian dậy thì của mỗi người là khác nhau. Dưới đây là tổng quan về những thay đổi về mặt thể chất thường diễn ra ở bé trai trong suốt giai đoạn dậy thì.
Tinh hoàn và bìu to lên
Khi giai đoạn dậy thì bắt đầu, kích thước của tinh hoàn và bìu to lên gần như gấp đôi. Khi tinh hoàn tiếp tục phát triển, lớp da bìu trở nên sậm hơn, to ra, mỏng đi, thòng xuống thấp và sần sùi (là do các nang lông bắt đầu phát triển). Ở hầu hết bé trai, một bên tinh hoàn (thường là bên trái) sẽ thấp hơn bên còn lại.
Mọc lông mu
Dưới sự tác động của testosterone, sự thay đổi tiếp theo của giai đoạn dậy thì sẽ diễn ra nhanh chóng. Những sợi lông đầu tiên sẽ bắt đầu mọc từ gốc dương vật. Cả bé trai lẫn bé gái, lông mu sau khi mọc sẽ trở nên sậm màu hơn, xoăn và dày hơn. Trong vòng vài năm, lớp lông mu sẽ bao phủ vùng mu, bẹn, có trường hợp sẽ mọc lan ra xuống đùi. Một ít lông mỏng hơn cũng sẽ mọc ngược lên hướng về rốn. Khoảng hai năm sau khi lông mu bắt đầu xuất hiện, những đám lông lưa thưa sẽ bắt đầu mọc ở khắp mặt, chân, tay, nách và ở ngực.
Thay đổi về vóc dáng cơ thể
Sức mạnh về thể chất của các bé gái thường tương đồng với các bé trai đến khoảng giai đoạn giữa của thời niên thiếu, khi sự khác biệt giữa các bé trở nên rõ ràng hơn. Các bé trai khi ở giai đoạn vừa mới bắt đầu dậy thì trông có vẻ mũm mĩm và khệnh khạng (do tay và chân dài tương đối so với thân người).
Khi quá trình dậy thì diễn tiến, cơ thể bé trai bắt đầu phát triển nhảy vọt, đỉnh điểm vào cuối giai đoạn dậy thì. Tỷ lệ của cơ thể thay đổi trong quá trình phát triển nhạy vọt này, do có sự phát triển nhanh chóng của thân và ở chân. Các bé trai tiếp tục phát triển cơ với thời gian dài hơn so với bé gái, vì vậy ở vào cuối giai đoạn tuổi teen, thành phần cơ thể của bé trai chỉ có 12% chất béo, ít hơn một nửa so với mức trung bình của một bé gái.
Phát triển dương vật
Bé trai có thể có kích thước dương vật như của người lớn ở độ tuổi 13 hoặc muộn lắm là ở tuổi 18. Ban đầu dương vật sẽ phát triển về chiều dài, rồi mới đến bề ngang. Bé trai tuổi teen thường có xu hướng dành nhiều thời gian quan sát dương vật của mình hơn và có thể lén lút so sánh với dương vật của bé trai khác.
Hầu hết bé trai đều không biết chức năng tình dục không phụ thuộc đến kích thước của dương vật hoặc kích thước của một dương vật khi nó đang mềm không nhất thiết sẽ tương ứng với kích thước của nó khi cương lên. Cha mẹ có thể giải tỏa mối bận tâm này của con bằng cách nói trước với con.
Khi nói chuyện với con về vấn đề này, bạn có thể bắt đầu như: “Con biết không, nhiều đứa bằng tuổi của con cũng lo lắng về việc liệu cậu nhỏ của mình có quá nhỏ không? Nhưng thực tế thì nó không phải là thứ cần phải lo lắng”. Bạn có thể cân nhắc hỏi ý kiến của bác sĩ để nhờ bác sĩ củng cố thêm về điều này khi đưa con đi khám. Lời của bác sĩ xác nhận về việc cậu nhỏ của con là hoàn toàn ổn có thể sẽ có sức thuyết phục hơn là lời của ba mẹ.
Mối bận tâm của các cậu bé về dương vật không chỉ dừng lại ở đó. Các bé có thể nhận thấy một vài bé trai khác trong phòng thể dục có da quy đầu mà mình không có, hoặc ngược lại, và có thể sẽ hỏi cha mẹ về việc tại sao mình có/không có da quy đầu. Bạn có thể giải thích rằng da quy đầu bình thường ai cũng có, nhưng nó có thể bị cắt khi em bé mới sinh nếu ba mẹ muốn.
“Những đốm sần sùi trên dương vật của con là gì vậy?”
Khoảng 1/3 bé trai ở độ tuổi vị thành niên có những đốm trắng hồng trên dương vật của mình, đó là những đốm sần sùi như mụn gần đầu dương vật. Mặc dù chúng vô hại, nhưng các cậu bé lo ngại rằng nó có thể là một dạng bệnh lây truyền qua đường tình dục. Vì vậy, bạn hãy trấn an con về việc này.
Khả năng sinh sản
Nam giới được gọi là có khả năng sinh sản sau lần xuất tinh đầu tiên, vốn xảy ra một năm sau khi tinh hoàn bắt đầu to ra. Tinh hoàn lúc này sẽ sản sinh ra tinh trùng, trong khi tuyến tiền liệt, túi tinh và tuyến Cowper sẽ chế tiết dịch để cùng với tinh trùng tạo thành tinh dịch. Mỗi lần xuất tinh, lượng tinh dịch được suất ra vào khoảng 1 muỗng cà phê, chứa từ 200 đến 500 triệu tinh trùng.
Mộng tinh và những lần cương cứng ngoài ý muốn
Hầu hết các bé trai đã bắt đầu nghịch, chà xát dương vật của mình cho vui một thời gian dài trước khi các bé có khả năng đạt cực khoái thật sự. Trẻ có thể tự thủ dâm để xuất tinh lần đầu tiên. Nhưng đôi khi, cột mốc trưởng thành về mặt tình dục này có khi lại xảy ra trong lúc trẻ đang ngủ. Khi thức dậy, trẻ sẽ thấy đồ ngủ và nệm bị ướt, và có thể đang tự hỏi là mình có tè dầm không.
Mộng tinh, hay còn gọi là “giấc mơ ẩm ướt – wet dream”, không nhất thiết phải là kết quả của một giấc mơ có tính tình dục trong đó.
Những gì ba mẹ có thể làm để giúp con
√ Giải thích cho con rằng hiện tượng này xảy ra với tất cả mọi cậu bé khi đến tuổi dậy thì trên khắp thể giới, và rằng nó sẽ chấm dứt khi con lớn lên.
√ Nhấn mạnh rằng mộng tinh không phải là điều gì khiến con cảm thấy xấu hổ cả.
√ Lưu ý rằng thủ dâm là bình thường và vô hại, cho cả con trai lẫn con gái, miễn là các bé làm nó ở nơi riêng tư, kín đáo.
√ Tình trạng cương cũng không thể lường trước trong giai đoạn dậy thì. Nó có thể xảy ra không vì lý do gì cả, ngay cả khi đang đứng phát biểu hoặc trả bài trên lớp. Hãy nói với con rằng con không thể ngăn chặn hiện tượng này và theo thời gian nó sẽ ít xuất hiện hơn.
Thay đổi giọng nói
Chỉ ngay sau khi sự phát triển nhảy vọt bắt đầu, phần thanh quản và dây thanh âm của bé sẽ trở nên to ra. Trong một khoảng thơi gian tương đối dài, giọng nói của con sẽ bị “vỡ” trong quá trình nó trở nên trầm xuống. Khi thanh quản đạt đến kích thước như người trưởng thành, tình trạng vỡ giọng sẽ dừng lại. Giọng nói ở bé gái cũng sẽ trầm xuống, nhưng sự thay đổi sẽ ít hơn.
Sự phát triển của ngực
Ở đầu giai đoạn dậy thì, hầu hết các bé trai sẽ trải qua tình trạng đau và nhạy cảm quanh đầu vú. Khoảng ít nhất ba phần tư bé trai sẽ thật sự có vài sự phát triển ở ngực, là kết quả của một phản ứng hóa sinh chuyển hóa testosterone thành hormone sinh dục nữ, estrogen.
Thông thường, ngực sẽ phát triển trở nên cứng hơn và nhú lên với đường kính khoảng 2 cm quanh núm vú. Đôi khi tình trạng này trở nên quá mức, trở thành hiện tượng “vú to nam giới”. Những bé trai thừa cân có thể có tình trạng giả “vú to nam giới” (gọi là vú to do mỡ), do lượng mô mỡ thừa tích tụ trên thành ngực.
Tình trạng phát triển này có thể gây rắc rối cho một đứa trẻ đang trong quá trình cố gắng tạo lập tính đàn ông của mình. Nếu con bạn đột nhiên tự giác đi tập gym hoặc từ chối cởi trần, có thể trẻ có vấn đề gì đó ở một hoặc hai bên ngực (một dấu hiệu rõ ràng hơn: trẻ mặc áo khi bơi).
Các cậu bé sẽ nhẹ nhõm rất nhiều khi biết được rằng tình trạng vú to ở nam giới thường sẽ tự hết trong vòng từ 1 đến 2 năm. Có một số trường hợp hiếm gặp hơn khi mô thừa không tự nhỏ lại sau vài năm hoặc khi ngực trở nên lớn quá mức để có thể chấp nhận được. Lúc này, bạn có thể cần phải cho trẻ đến bác sĩ để phẫu thuật.
Tình trạng vú to ở nam giới chỉ được chẩn đoán bởi bác sĩ nhi khoa, đặc biệt nếu nó xảy ra trước khi dậy thì hoặc ở giai đoạn muộn của vị thành niên, khi nguyên nhân nhiều khả năng là do thực thể.
Một vài tình trạng y khoa có thể gây phát triển ngực một cách bất thường, bao gồm:
- Khối u nội tiết
- Rối loạn của thượng thận (cường thượng thận bẩm sinh)
- Rối loạn về nhiễm sắc thể (hội chứng Klinefelter)
- Bệnh gan
- Rối loạn di truyền hiếm gặp
Sự phát triển của ngực còn có thể do tác dụng phụ của một vài loại thuốc, bao gồm một số loại thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị lo âu, thuốc chống trào ngược hoặc do sử dụng hoặc tiếp xúc với estrogen ngoại sinh hoặc tiền chất của estrogen, bao gồm đậu nành trong ăn uống, estrogen thực vật trong dầu thơm hoặc các sản phẩm chăm sóc cá nhân, ví dụ như dầu lavender hoặc dầu cây trà bôi da.
Ngoài ra, còn có nhiều nguồn estrogen có thể có từ môi trường khác nữa như trong một vài loại bao bì, ni lông.
Chúng tôi hy vọng rằng thông tin trên sẽ giúp bố mẹ hiểu hơn về quá trình dậy thì ở bé trai để có cách ứng xử phù hợp và giúp đỡ con trong giai đoạn này.