Adrenaline rush là trạng thái khi bạn cảm thấy căng thẳng tột độ như bị đẩy vào chân tường trong một cuộc chiến quyết liệt. Bạn có thể bị rơi vào cơn “sốt” này khi đối mặt với nguy hiểm hoặc các vấn đề stress hàng ngày.
Những lúc gặp căng thẳng, bạn cảm thấy người hồi hộp, tim đập nhanh, tình trạng này được gọi là adrenaline rush. Đây chính là “thủ phạm” có thể khiến bạn muốn “bỏ chạy” để thoát khỏi tình huống căng thẳng trong công việc và các mối quan hệ.
Bạn hãy cùng Hello Bacsi tìm hiểu về adrenaline rush, hormone adrenaline là gì, cơ chế tác động và cách kiểm soát nhé!
Adrenaline là gì?
Để hiểu hơn về adrenaline rush, bạn cần biết hormone adrenaline là gì. Các tuyến thượng thận nằm phía trên đầu mỗi quả thận chịu trách nhiệm sản xuất nhiều hormone, bao gồm aldosterone, cortisol, adrenaline và noradrenaline. Tuyến thượng thận được tuyến yên kiểm soát. Các tuyến thượng thận được chia thành hai phần là tuyến ngoài (vỏ thượng thận) và tuyến trong (tuyến thượng thận). Các tuyến bên trong làm nhiệm vụ sản xuất adrenaline. Khi adrenaline được giải phóng đột ngột thường được gọi là adrenaline rush – “cơn sốt” hormone adrenaline.
Adrenaline rush là một trong những cơ chế bảo vệ quan trọng của cơ thể. Khi bạn gặp tình trạng căng thẳng, cơ thể sẽ tự kích hoạt giải phóng hormone adrenaline, còn được gọi là epinephrine đi vào trong máu.
Bạn có thể tìm hiểu thêm: Căng thẳng thần kinh (stress) là tình trạng gì?
Cơ chế tác động của adrenaline rush
Adrenaline rush sẽ bắt đầu xảy ra ở trong não. Khi bạn đang trong tình huống nguy hiểm hoặc căng thẳng, thông tin đó được gửi đến một phần của bộ não được gọi là amygdala – vùng não này đóng vai trò xử lý cảm xúc.
Nếu amygdala nhận thấy sự nguy hiểm sẽ gửi tín hiệu đến một vùng khác của não gọi là vùng dưới đồi. Vùng dưới đồi là trung tâm chỉ huy của não. Nó giao tiếp với phần còn lại của cơ thể thông qua hệ thống thần kinh giao cảm. Vùng dưới đồi truyền tín hiệu qua các dây thần kinh tự động đến tuyến thượng thận. Khi tuyến thượng thận nhận được tín hiệu, chúng sẽ phản ứng bằng cách giải phóng adrenaline vào máu.
Khi hormone adrenaline đi vào trong máu sẽ gây ra các tác động như:
– Kích thích tế bào tim đập nhanh hơn.
– Co thắt các tế bào cơ dưới bề mặt da để kích thích mồ hôi.
– Liên kết với các thụ thể trên tuyến tụy để ức chế sản xuất insulin.
– Kích hoạt các mạch máu co lại và hướng máu đến các nhóm cơ chính.
– Liên kết với các thụ thể trên các tế bào cơ trong phổi, khiến bạn thở nhanh hơn.
– Liên kết với các thụ thể trên tế bào gan để phá vỡ các glycogen – phân tử đường lớn, thành một loại đường nhỏ hơn, dễ sử dụng hơn gọi là glucose. Điều này giúp cơ bắp của bạn tăng cường năng lượng.
Các biểu hiện của adrenaline rush có thể bao gồm:
- Đổ mồ hôi
- Thở nhanh
- Giãn đồng tử
- Nhịp tim nhanh
- Tăng cường các giác quan
- Tăng sức mạnh và hiệu suất
- Giảm khả năng cảm thấy đau
- Cảm thấy bồn chồn hoặc lo lắng
Cách kích hoạt adrenaline rush
Tình trạng adrenaline rush có thể xảy ra khi căng thẳng, chẳng hạn như bạn đang trong kỳ thi hoặc phỏng vấn xin việc. Một số người thích có cảm giác adrenaline rush. Vì thế họ lựa chọn thực hiện các hoạt động thể thao mạo hiểm như leo núi, đua xe, xem phim kinh dị, nhảy dù…
Tình trạng suy nghĩ, lo lắng quá nhiều cũng kích thích cơ thể bạn giải phóng adrenaline và các hormone liên quan đến căng thẳng khác như cortisol (được gọi là hormone căng thẳng). Điều này thường xảy ra vào ban đêm khi bạn ở trên giường. Bạn không ngừng tập trung vào một cuộc xung đột xảy ra vào ngày hôm đó hoặc lo lắng về những gì sẽ xảy ra vào ngày mai.
Khi bộ não nhận thấy sự căng thẳng sẽ bắt đầu kích thích tiết hormone adrenaline. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy bồn chồn và cáu kỉnh, làm cho bạn không thể ngủ được.
Adrenaline cũng có thể được tiết ra khi phản ứng với tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh và nhiệt độ cao. Thói quen xem tivi, sử dụng điện thoại di động hoặc máy tính hoặc nghe nhạc lớn trước khi đi ngủ cũng có thể góp phần làm tăng adrenaline vào ban đêm.
• Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)Các nguyên nhân khác dẫn đến adrenaline rush có thể bao gồm:
Bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương có thể ảnh hưởng đến những người đã có trải nghiệm đau thương trong quá khứ, chẳng hạn như chiến đấu trong chiến tranh hoặc tấn công tình dục. Người bị PTSD có thể trải qua cơn sốt adrenaline khi nghĩ về căng thẳng hoặc chấn thương của họ trong quá khứ. Điều này đôi khi được gọi là hyperarousal có thể gây ra các vấn đề về tập trung, cảm giác bồn chồn, khó ngủ, tỉnh táo liên tục.
• Khối u trong cơ thể
Đôi khi một khối u có thể khiến cơ thể tạo ra quá nhiều adrenaline. Điều này có thể xảy ra khi khối u nằm trên tuyến thượng thận, được gọi là pheochromocytoma, hoặc một phần của hệ thống thần kinh khác ngoài não, được gọi là paraganglioma. Cả hai loại khối u này đều rất hiếm, nhưng chúng có thể khiến người bệnh gặp phải tình trạng adrenaline rush ngẫu nhiên.
Cách kiểm soát adrenaline rush
Việc trải qua căng thẳng, áp lực là vấn đề bình thường, thậm chí có thể giúp bạn mạnh mẽ và trưởng thành hơn. Tuy nhiên, tình trạng này xảy ra liên tục sẽ gây ra những vấn đề bất lợi cho sức khỏe. Các phương pháp kiểm soát hormone adrenaline bao gồm:
1. Học cách thư giãn
• Suy nghĩ tích cực: Sự tiêu cực trong suy nghĩ có thể làm căng thẳng, lo âu, đồng thời có thể làm tăng hormone adrenaline. Bạn cần tập suy nghĩ tích cực, tìm hướng giải quyết khi gặp phải vấn đề khó khăn.
• Thực hành tập giãn cơ: Khi bạn cảm thấy sự căng thẳng hoặc lo lắng kích thích tăng adrenaline, bạn có thể tập thư giãn toàn bộ cơ thể, thả lỏng tâm trí bằng cách nằm trên sàn hoặc ngồi xuống để thực hiện.
Bạn có thể tham khảo: 3 bài tập đơn giản hô biến chứng đau xương cùng
2. Thay đổi lối sống lành mạnh
• Tập thể dục đều đặn: Thói quen tập luyện đều đặn có tác động tích cực đối với tâm trạng và giúp kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Bạn nên dành ra 30 phút mỗi ngày để nhận được lợi ích với sức khỏe thể chất và tâm lý.
• Kiểm soát yếu tố căng thẳng: Bạn nên hạn chế ôm đồm công việc, làm việc học tập quá mức… Bạn không nên tự ép mình vượt qua giới hạn của cơ thể.
• Thực hiện chế độ ăn cân bằng: Chế độ dinh dưỡng kém có thể khiến bạn bị thiếu năng lượng, gây stress, mệt mỏi, làm tăng mức adrenaline. Do đó, bạn nên ăn uống đầy đủ chất với các thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, đạm, chất béo tốt… Bạn cũng nên lưu ý tránh dùng caffeine, thức uống chứa cồn và các chất kích thích.
3. Xử lý khi gặp adrenaline rush
• Làm chậm nhịp thở: Bạn có thể thở vào túi giấy có để cân bằng việc cung cấp oxy cho cơ thể. Điều này có thể giúp giảm cảm giác chóng mặt, bình tĩnh hơn và kiểm soát tốt hơn.
• Hít thở không khí: Không khí trong lành và không gian rộng rãi có thể giúp bạn kiểm soát adrenaline rush. Bạn có thể ra ngoài đi dạo hoặc vận động nhẹ hít thở khí trời.
• Đếm nhẩm: Khi bạn gặp tình trạng căng thẳng, hồi hộp hoặc cảm thấy mức adrenaline tăng vọt, bạn có thể ngồi đếm nhẩm các con số từ 1 – 100. Quá trình đếm có thể giúp bạn tập trung tâm trí vào việc khác, giảm bớt tình trạng căng thẳng.
Nếu bạn thấy tình trạng adrenaline rush xảy ra thường xuyên gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống và các triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hơn, bạn hãy đến gặp bác sĩ để khám bệnh. Bác sĩ có thể đưa ra phương pháp bao gồm tâm lý trị liệu và thuốc uống.
Hy vọng những thông tin trên đây có thể giúp bạn hiểu rõ adrenaline rush, hormone adrenaline là gì. Bạn hãy cố gắng duy trì tâm lý, lối sống tích cực để hạn chế tình trạng này gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống nhé!